Τουρκία: Εκτόξευσε το ΑΕΠ της στο 1,1 τρισ. δολάρια μέσα σε 20 χρόνια – Οι πυλώνες της οικονομίας της

Παρά τα βήματα μπρος που έχει κάνει η Ελλάδα τα τελευταία χρόνια για την ανάκαμψη της οικονομίας της, τα συγκριτικά στοιχεία με την Τουρκία για τον ρυθμό αύξησης του ΑΕΠ τις τελευταίες δύο δεκαετίες και συγκεκριμένα μετά το 1995, όπως και οι απόλυτοι αριθμοί, εντυπωσιάζουν με την δυσαναλογία τους.

Και αυτό διότι η Τουρκία έχει καταφέρει να πολλαπλασιάσει το ΑΕΠ της τα τελευταία 20 χρόνια, παρά το γεγονός ότι μέσα σε αυτό το διάστημα έχουν μεσολαβήσει αλλεπάλληλες ισχυρές κρίσεις στη διεθνή οικονομία.

 Η Ελλάδα κάθε άλλο παρά ακολούθησε μία τόσο αλματώδη ανάπτυξη όσο η Τουρκία, παρά τη θετική πορεία την περίοδο 1995 – 2008 αλλά και την ανάκαμψη της οικονομίας -μετά την «καταιγίδα» της χρεοκοπίας και των Μνημονίων- από το 2017 έως το 2018 και έπειτα. 

Το ζήτημα της αλματώδους ανάπτυξης της Τουρκίας σε αντίθεση με την Ελλάδα, ανέδειξε με παρέμβαση του σε εκδήλωση του Κύκλου Ιδεών στις 14 Μαΐου ο Φωκίων Καραβίας, διευθύνων σύμβουλος της Eurobank.

«Το 1995 το ΑΕΠ της Ελλάδας ήταν στα 140 δισ. ευρώ και της Τουρκίας ήταν κοντά στα 170 δισ. ευρώ. Για τη χώρα μας σήμερα είναι στα 200 δισ., ενώ στην Τουρκία το ΑΕΠ είναι στα 800 δισ. ευρώ», ανέφερε.

Πράγματι, σύμφωνα με τα στοιχεία του ΔΝΤ, το ΑΕΠ  της Ελλάδας σε τρέχουσες τιμές ανήλθε το 1995 σε 136 δισ. δολάρια, ενώ λίγο πριν το χρεοστάσιο και το πρώτο Μνημόνιο, δηλαδή πριν το 2010, είχε ανέβει στα 355 δισ. δολάρια (βλέπε παρακάτω πίνακα από την ηλεκτρονική διεύθυνση του ΔΝΤ – IMF). Στην αποκορύφωση της κρίσης, το 2013, το ΑΕΠ έπεσε στα 195 δισ. δολάρια για να ανακάμψει, μετά το θλιβερό διάλειμμα της κορονο-κρίσης, στα 250 δισ. δολάρια, δηλαδή πολύ κάτω από τα προ κρίσης επίπεδα. Μ’ άλλα λόγια, το ελληνικό ΑΕΠ σε τρέχουσες τιμές αυξήθηκε κατά 82% στο διάστημα 1995 – 2023.

Αντίθετα, το τουρκικό ΑΕΠ, σε τρέχουσες τιμές, ξεκίνησε το 1995 από τα 233 δισ. δολάρια (δηλαδή μόλις 73 δισ. δολάρια, 50% πάνω από το ελληνικό) για να φτάσει πλέον στα… 1,11 τρισ. δολάρια (βλέπε παρακάτω πίνακα από την ηλεκτρονική διεύθυνση του IMF – ΔΝΤ)! Μ΄άλλα λόγια, το τουρκικό ΑΕΠ αυξήθηκε κατά 877 δισ. δολάρια ή 376%. Αυτό σημαίνει πως το τουρκικό ΑΕΠ αυξήθηκε κατά 5πλάσιο ποσοστό σε σχέση με το ελληνικό ΑΕΠ!

Από το δεύτερο μισό της δεκαετίας του 1990 έως το 2023, ο ρυθμός αύξησης του ΑΕΠ στην Ελλάδα ήταν κατά μέσο όρο 0,21%, φθάνοντας σε ιστορικό υψηλό 5,40% το τρίτο τρίμηνο του 2020 και σε χαμηλό ρεκόρ -13,40% το δεύτερο τρίμηνο του 2020.

Το αντίστοιχο διάστημα, ο ετήσιος ρυθμός αύξησης του ΑΕΠ στην Τουρκία ήταν κατά μέσο όρο 4,80%, φθάνοντας σε ιστορικό υψηλό 22,30% το δεύτερο τρίμηνο του 2021 και σε χαμηλό ρεκόρ -14,50% το πρώτο τρίμηνο του 2009.

Σύμφωνα με την τελευταία Ετήσια Έκθεση του γραφείου Οικονομικών και Εμπορικών Υποθέσεων η Τουρκία έχει σταδιακά ανοίξει τις αγορές της μέσω οικονομικών μεταρρυθμίσεων και ιδιωτικοποίησης βιομηχανιών που ανήκαν στο δημόσιο, μειώνοντας τους κυβερνητικούς ελέγχους στο εξωτερικό εμπόριο και τις επενδύσεις και διευρύνοντας το άνοιγμα πολλών τομέων στην ιδιωτική και ξένη συμμετοχή.

Παραδοσιακά, η Τουρκία θεωρείται μία αγροτική υπερδύναμη αν και τις τελευταίες δύο δεκαετίες κατάφερε να θεωρείται υπολογίσιμη δύναμη σε μια σειρά από βιομηχανικούς τομείς, όπως στη παραγωγή λευκών συσκευών, στα ναυπηγεία, στις κατασκευές, αλλά εσχάτως και στην εξαγωγική πολεμική βιομηχανία, ενώ συνολικά οι εξαγωγές της ακολουθούν την ανιούσα.

Συνοπτικά, τη 15ετία 2001-2016, οι προσπάθειες εξυγίανσης της οικονομίας και ο ευνοϊκές διεθνείς οικονομικές συνθήκες, οδήγησαν σε εντυπωσιακή άνοδο του ΑΕΠ. Η βελτίωση της τουρκικής οικονομίας οφείλεται στην αποδοχή παρέμβασης από το ΔΝΤ και, κατά κύριο λόγο, στην Τελωνειακή Συμφωνία που υπέγραψε η χώρα με την Ε.Ε. το 1995 και ισχύει από 1-1-1996 και ιδιαίτερα στο κλίμα που δημιουργήθηκε με την έναρξη των διαπραγματεύσεων για προσχώρηση της χώρας στην Ε.Ε. το 2005 (σημειώνεται ότι οι διαπραγματεύσεις ένταξης στην Ε.Ε. έχουν παγώσει από το τέλος 2016), το οποίο συνέβαλε στην κατακόρυφη αύξηση των

Άμεσων Ξένων Επενδύσεων (ΑΞΕ). Παράλληλα με τη Συμφωνία Τ.Ε. καθοριστικά συνέβαλαν στην αναπτυξιακή πορεία, οι διαρθρωτικές αλλαγές που θεσπίσθηκαν στην οικονομία, η ισχυροποίηση του τραπεζικού τομέα, η ύπαρξη της μεγάλης εσωτερικής αγοράς 80 εκατομμυρίων καταναλωτών, η ενίσχυση του βιομηχανικού τομέα και ειδικά των τομέων κατασκευής οχημάτων και

ηλεκτρομηχανολογικού εξοπλισμού και των κατασκευών, η παροχή σημαντικών φορολογικών και άλλων κινήτρων προσέλκυσης ξένων επενδύσεων, καθώς και η εξωστρέφεια που απεδείχθη με την αναζήτηση νέων αγορών για την ενίσχυση και την επέκταση των εξαγωγών σε χώρες της Μέσης Ανατολής, Αφρικής και Ασίας.

Η χώρα παραμένει ελκυστικός προορισμός για ξένους επενδυτές λόγω των ευνοϊκών δημογραφικών στοιχείων, της βιομηχανικής βάσης, του μορφωμένου αλλά χαμηλού κόστους εργατικού δυναμικού, της εγγύτητας στις αγορές και της πρόσβασης στην Ε.Ε. μέσω της Τελωνειακής Ένωσης. Οι προσπάθειες για την ενσωμάτωση των Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης – στην κατεύθυνση μετάβασης σε «πράσινη» οικονομία– στο ρυθμιστικό πλαίσιο, συμβάλλουν, ομοίως.

Σύμφωνα με το Υπουργείο Εξωτερικών των Η.Π.Α., στη χώρα καταγράφηκαν άμεσες ξένες επενδύσεις ύψους 14,1 δισεκ. δολαρίων το 2021, σημειώνοντας αύξηση 19% σε σύγκριση με το 2019.

Σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία της Κεντρικής Τράπεζας, το 2021, το απόθεμα των άμεσων ξένων επενδύσεων αυξήθηκε κατά 41% περίπου. Το υψηλότερο μερίδιο προέρχεται από χώρες της Ευρώπης (67%) και ακολουθούν η Ασία (29%) και η Μ. Ανατολή (23%). Η σημαντικότερη χώρα προέλευσης των ΑΞΕ παραμένει διαχρονικά η Ολλανδία με συνολικά επενδυμένο κεφάλαιο ύψους 24,2 δισεκ. δολαρίων και ποσοστό 18,7% επί του συνόλου των ΑΞΕ στη χώρα. Την πρώτη πεντάδα των χωρών, το 2021, συμπλήρωσαν η Γερμανία, η Σιγκαπούρη, το Κατάρ, το Ηνωμ. Βασίλειο και το Λουξεμβούργο