Οι έμποροι έχουν αναστατωθεί με την εκτίναξη των τιμών του κακάο και του καφέ, την ίδια στιγμή που το έλλειμμα εφοδιασμού κακάο συνεχίζεται για τρίτη συνεχόμενη χρονιά.
Ειδικότερα, η τιμή στην οποία διαπραγματεύεται το κακάο στο Χρηματιστήριο Εμπορευμάτων της Νέας Υόρκης “τρέχει” με πρωτοφανή ρυθμό. Αφού η τιμή αυξήθηκε σε υψηλό ρεκόρ άνω των 11.000 δολαρίων ανά τόνο στα μέσα Απριλίου, στη συνέχεια η τιμή έπεσε κατά διαστήματα – αλλά ανέκαμψε και πάλι λίγο αργότερα.
Στη συνέχεια, ύστερα από μια θετική πρόβλεψη για τις καιρικές συνθήκες στην παραγωγή κακάο, η τιμή των συμβολαίων μελλοντικής εκπλήρωσης για το κακάο κατέρρευσε και πάλι, έως και κατά 19%. Αυτή ήταν η μεγαλύτερη πτώση της τιμής από την έναρξη των καταγραφών πριν από 60 και πλέον χρόνια, σύμφωνα με δημοσίευση του Handelsblatt.
Αυτές οι διακυμάνσεις των τιμών αφήνουν ακόμη και έμπειρους παρατηρητές της αγοράς, όπως ο ειδικός του Bloomberg σε θέματα εμπορευμάτων Javier Blas, σε αμηχανία. Από το 1959, έχουν υπάρξει μόνο έξι περιπτώσεις που οι τιμές του κακάο έχουν κυμανθεί κατά περισσότερο από 10% μέσα σε μία ημέρα, γράφει στην πλατφόρμα X, πρώην Twitter. «Τρεις από αυτές τις περιπτώσεις έλαβαν χώρα αυτόν τον μήνα».
Το κακάο δεν είναι το μόνο διατροφικό προϊόν του οποίου οι τιμές έχουν εκτοξευτεί. Η τιμή του καφέ ρομπούστα έφτασε επίσης στο υψηλότερο επίπεδο των τελευταίων 45 ετών τον Απρίλιο, αλλά έπεσε ξανά απότομα λίγο αργότερα. Μετά το κυνήγι ρεκόρ για το κακάο, τα hedge funds άρχισαν να στοιχηματίζουν σε άνοδο των τιμών και στην αγορά του καφέ.
Οι ειδικοί αναμένουν τώρα ότι αυτές οι έντονες διακυμάνσεις των τιμών του κακάο και του καφέ μπορούν να συνεχιστούν. Αυτό έχει να κάνει με την ιδιαίτερη φύση αυτών των δύο αγορών.
Είναι αλήθεια ότι και άλλες αγορές εμπορευμάτων είναι επίσης ευμετάβλητες και αντιδρούν στην κερδοσκοπία στις προθεσμιακές αγορές. Για παράδειγμα, μέρος του ράλι του χρυσού τον Μάρτιο προκλήθηκε από κερδοσκοπικούς επενδυτές στις προθεσμιακές αγορές.
Ωστόσο, σύμφωνα με τον στρατηγικό επενδυτή Ben Laidler από τον διαδικτυακό χρηματιστή eToro, το γεγονός ότι οι τιμές του κακάο και του καφέ αντιδρούν τόσο έντονα στις τοποθετήσεις των hedge funds οφείλεται επίσης στο γεγονός ότι πρόκειται για αγορές με μικρή ρευστότητα. «Οι κινήσεις των τιμών μπορούν να προκληθούν εδώ πιο γρήγορα απ’ ό,τι στις μεγαλύτερες αγορές εμπορευμάτων».
Ακόμη και οι ιδιώτες επενδυτές θα μπορούσαν να προκαλέσουν μικρές μεταβολές των τιμών στις δύο αυτές αγορές, πιστεύει. Στο eToro, όπου οι επενδυτές χρησιμοποιούν συμβόλαια επί της διαφοράς για να στοιχηματίσουν σε αυξανόμενες και μειούμενες τιμές εμπορευμάτων, ο όγκος συναλλαγών για τον καφέ Arabica, για παράδειγμα, αυξήθηκε κατά 47% τον Απρίλιο. Συγκριτικά, ο όγκος του χρυσού, ο οποίος έφτασε ιστορικά υψηλά τον ίδιο μήνα, αυξήθηκε μόνο κατά 15%.
Τα μεμονωμένα στοιχήματα μπορούν να κινήσουν έντονα τις αγορές
Ωστόσο, ενώ οι ιδιώτες επενδυτές ασχολούνται συνήθως με μικρότερα ποσά, τα μεμονωμένα στοιχήματα από μεγάλους διαχειριστές περιουσιακών στοιχείων μπορούν να μετακινήσουν σημαντικά τις αγορές κακάο και καφέ.
Η υψηλή μεταβλητότητα, ειδικά στην αγορά κακάο, αναγκάζει τώρα τις εταιρείες και τους εμπόρους να καθυστερήσουν τις αγορές τους σε κόκκους κακάο από τους μεγάλους παραγωγούς, όπως αναφέρει το Bloomberg.
Αυτό συμβαίνει επειδή οι έμποροι αυτοί αντισταθμίζουν τις αγορές φυσικού κακάο στο χρηματιστήριο συμβολαίων μελλοντικής εκπλήρωσης. Λόγω των ισχυρών διακυμάνσεων των τιμών, όμως, έχουν αυξηθεί και τα ποσά που πρέπει να πληρώσουν οι έμποροι για τα margin calls.
Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης (futures) είναι προθεσμιακές συναλλαγές: ο πωλητής είναι συμβατικά υποχρεωμένος να παραδώσει μια ορισμένη ποσότητα του εμπορεύματος στον αγοραστή σε μια προηγουμένως συμφωνημένη ημερομηνία και τιμή. Και ο αγοραστής αναλαμβάνει την υποχρέωση να παραλάβει το εμπόρευμα.
Το περιθώριο κέρδους αυξάνεται με τις διακυμάνσεις των τιμών
Και τα δύο μέρη έχουν συμφέρον να αντισταθμίσουν τους κινδύνους αθέτησης πριν από μια τέτοια προθεσμιακή συναλλαγή. Ως εκ τούτου, καταθέτουν εγγύηση (περιθώριο) στο χρηματιστήριο προθεσμιακών συμβολαίων. Το περιθώριο αυτό αυξάνεται όσο περισσότερο κυμαίνονται οι τιμές. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι όσο μεγαλύτερη είναι η διαφορά μεταξύ της τιμής που συμφωνήθηκε εκ των προτέρων και της τρέχουσας τιμής, τόσο μεγαλύτερος είναι ο κίνδυνος να υπαναχωρήσει το ένα μέρος από τη συναλλαγή. Εάν, για παράδειγμα, οι τιμές μειωθούν απότομα, ο αγοραστής θα έχει κίνητρο να μην επιθυμεί πλέον να πληρώσει την πλέον συγκριτικά ακριβή τιμή που συμφωνήθηκε εκ των προτέρων.
Επομένως, όσο περισσότερο πέφτουν ή αυξάνονται οι τιμές, τόσο περισσότερες εξασφαλίσεις πρέπει να παρέχουν και τα δύο μέρη στο χρηματιστήριο συμβολαίων μελλοντικής εκπλήρωσης. Εάν ο αγοραστής ή ο πωλητής δεν είναι σε θέση να καταθέσει περαιτέρω ποσά, η συναλλαγή ακυρώνεται.
Οι έμποροι πρέπει να ρευστοποιήσουν θέσεις
Αυτό ακριβώς συνέβη στην αγορά κακάο. Οι έμποροι καθυστερούν την αγορά κόκκων κακάο ή πρέπει να ρευστοποιήσουν θέσεις. Αυτό μειώνει ακόμη περισσότερο τη ρευστότητα στην αγορά κακάο – και οι διακυμάνσεις των τιμών αυξάνονται.
Σύμφωνα με το Bloomberg, ο αριθμός των εκκρεμών συμβολαίων στις αγορές κακάο της Νέας Υόρκης έχει πέσει στο χαμηλότερο επίπεδο εδώ και περισσότερο από μια δεκαετία.
Σύμφωνα με τους ειδικούς της αγοράς από τη Fitch Solutions, αυτή η υψηλή μεταβλητότητα στις αγορές κακάο θα μπορούσε να συνεχιστεί.
Η αγορά του καφέ θα μπορούσε επίσης να υποφέρει από αυτές τις υψηλές διακυμάνσεις των τιμών για αρκετό καιρό ακόμη, καθώς πολλοί από τους μεγαλύτερους εμπόρους κακάο συναλλάσσονται και με καφέ, όπως αναφέρει το Bloomberg. Αυτοί οι έμποροι στερούνται πλέον και της απαραίτητης ρευστότητας για να συμμετάσχουν στην αγορά καφέ.
Ωστόσο, αν και οι τρέχουσες τάσεις των τιμών έχουν προ πολλού αποσυνδεθεί από τα θεμελιώδη δεδομένα: Το γεγονός ότι οι τιμές του κακάο και του καφέ αυξήθηκαν τόσο απότομα στην αρχή έχει επίσης να κάνει με μια πραγματική έλλειψη προσφοράς.
Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι τόσο η παραγωγή καφέ όσο και η παραγωγή κακάο είναι συγκεντρωμένες σε λίγες μόνο χώρες παραγωγής. Και σε αυτές τις χώρες, οι ακραίες καιρικές συνθήκες οδήγησαν σε κακές σοδειές.
Περισσότερο από το ήμισυ του καφέ καλλιεργείται στη Βραζιλία και το Βιετνάμ. Ωστόσο, το Βιετνάμ, από όπου προέρχεται η ποικιλία ρομπούστα, έχει υποφέρει από ακραία ξηρασία. Η σπανιότερη προσφορά Robusta προκαλεί επίσης αύξηση των τιμών των κόκκων Arabica, οι οποίοι προέρχονται από τη Βραζιλία.
Ταυτόχρονα, η ζήτηση για καφέ είναι σχετικά ανελαστική: σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα της Εθνικής Ένωσης Καφέ, περισσότερα από τα δύο τρίτα των Αμερικανών ενηλίκων δήλωσαν ότι είχαν πιει καφέ τις τελευταίες 24 ώρες. Πρόκειται για το υψηλότερο ποσοστό εδώ και περισσότερα από 20 χρόνια.
Τρία συνεχόμενα έτη ελλείμματος εφοδιασμού
Η πλειονότητα της παραγωγής κακάο προέρχεται από την Ακτή Ελεφαντοστού και την Γκάνα. Οι ακραίες βροχοπτώσεις και ξηρασίες, καθώς και οι ασθένειες των φυτών, οδήγησαν σε τόσο κακές σοδειές που δημιουργήθηκε έλλειμμα προσφοράς στην αγορά – για τρίτη συνεχόμενη χρονιά. Και υπάρχει μεγάλη πιθανότητα το έλλειμμα αυτό να συνεχιστεί. Εξάλλου, μπορεί να χρειαστούν έως και πέντε χρόνια για να παράγει κόκκους ένα νέο φυτό κακάο.
Επιπλέον, οι παραγωγοί κακάο δεν έχουν κίνητρα για να επενδύσουν σε νέες εγκαταστάσεις. Στις κύριες χώρες καλλιέργειας κακάο, την Ακτή Ελεφαντοστού και τη Γκάνα, καθορίζονται σταθερές τιμές για τους αγρότες πριν από την κύρια συγκομιδή. Παρόλο που αυτές έχουν πλέον αυξηθεί κατά 50 και 58% αντίστοιχα, εξακολουθούν να είναι μόνο το ένα τέταρτο περίπου του ιστορικού υψηλού στο χρηματιστήριο συμβολαίων μελλοντικής εκπλήρωσης της Νέας Υόρκης.
Τα κέρδη των καλλιεργητών κακάο μειώνονται
Αυτό σημαίνει ότι η ουσία είναι ότι τα κέρδη των αγροτών εξακολουθούν να μειώνονται λόγω των κακών συγκομιδών, όπως εξηγεί ο Kwame Osei, ανώτερος Διευθυντής για τα παγκόσμια προγράμματα στη Γκάνα στη μη κερδοσκοπική οργάνωση Rainforest Alliance.
«Οι συνέπειες είναι καταστροφικές. Πολλοί από τους αγρότες δεν μπορούν πλέον να πληρώσουν τα δίδακτρα για τα παιδιά τους», τονίζει. Καθώς οι περιοχές καλλιέργειας δεν αποφέρουν πλέον αρκετό κέρδος, χρησιμοποιούνται όλο και περισσότερο για παράνομη εξόρυξη χρυσού. Αυτό μειώνει μακροπρόθεσμα την ποιότητα του εδάφους.
Το αίτημά του είναι οι εταιρείες να πληρώνουν υψηλότερες τιμές στους καλλιεργητές κακάο. Μόνο τότε θα μπορούσαν να αντέξουν οικονομικά να επενδύσουν στην ποιότητα του εδάφους.
Αριθμός Πιστοποίησης Μ.Η.Τ.232163