Μεγάλη συγκέντρωση ακινήτων στις ξένες επενδύσεις που προσελκύονται στην Ελλάδα
Υψηλό μερίδιο των Άμεσων Ξένων Επενδύσεων (ΑΞΕ) στην Ελλάδα κατευθύνεται σε υπηρεσίες και ακίνητα, την ίδια στιγμή που η αλλαγή παραγωγικού μοντέλου «πονά» σε άλλους τομείς οι οποίοι θα ενίσχυαν την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας.
Σύμφωνα με την έκθεση Οικονομικών Εξελίξεων του ΚΕΠΕ, παρά το γεγονός ότι υπάρχει μια σχετική βελτίωση της θέσης της Ελλάδας στους δείκτες ανταγωνιστικότητας εξακολουθούν να υπάρχουν κενά στον ψηφιακό μετασχηματισμό και στις σχετικές δεξιότητες των εργαζομένων που θα απέφεραν οφέλη για την ελληνική οικονομία. Κυρίαρχο ρόλο στις ΑΞΕ παίζουν διαχρονικά χρηματοπιστωτικές, ασφαλιστικές κ.α. υπηρεσίες ενώ αυξανόμενο είναι και το μερίδιο των ακινήτων.
Συγκεκριμένα, όπως αναφέρει το ΚΕΠΕ, οι μη χρηματοπιστωτικές και ασφαλιστικές υπηρεσίες έχουν διαχρονικά κυρίαρχο ρόλο στις καθαρές ΑΞΕ, διατηρώντας την πρωτοκαθεδρία σε σχέση με τις υπόλοιπες κατηγορίες ενώ στη δεύτερη θέση ακολουθούν οι χρηματοπιστωτικές και ασφαλιστικές υπηρεσίες.
Τα τελευταία 5 έτη (2019-2023), οι καθαρές ΑΞΕ στον τομέα των υπηρεσιών διαμορφώθηκαν σε πάνω από τα 3 δισ. ευρώ ετησίως, με εξαίρεση το 2020, όταν λόγω της πανδημίας καταγράφηκε πτώση στα 1,9 δισ. ευρώ. Το 2019 σημειώθηκε ιστορικό ρεκόρ ύψους 3,4 δισ. ευρώ, το οποίο ξεπεράστηκε το 2022 με νέο υψηλό στα 4,8 δισ. ευρώ.
Συνολικά, οι καθαρές ΑΞΕ στην Ελλάδα έχουν ακολουθήσει μια ανοδική τάση, με ιστορικό ρεκόρ 4,27 δισ. ευρώ το 2006, το οποίο ξεπεράστηκε το 2019 με 4,48 δισ. ευρώ. Τα επόμενα έτη, η ανοδική πορεία συνεχίστηκε, με τις επενδύσεις να φτάνουν τα 5,35 δισ. ευρώ το 2021 και να εκτοξεύονται πάνω από τα 8 δισ. ευρώ το 2022, σημειώνοντας αύξηση άνω του 50% σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος. Σύμφωνα με τα προσωρινά στοιχεία του 2023, οι καθαρές ΑΞΕ ανέρχονται σε περίπου 4,8 δισ. ευρώ, καταγράφοντας μια σχετική υποχώρηση, αλλά παραμένοντας σε υψηλά επίπεδα.
Επενδύσεις σε ακίνητα αλλά ισχνή ψηφιακή μετάβαση
Όπως αναφέρει η έκθεση, οι επενδύσεις σε ακίνητα αποτελούν ένα διαρκώς αυξανόμενο τμήμα των συνολικών ξένων επενδύσεων στην Ελλάδα. Από το 2013, όταν το μερίδιό τους ήταν μόλις 7,4%, η συμμετοχή τους αυξήθηκε σημαντικά, φθάνοντας το 33,5% το 2018. Ανάμεσα στα χρόνια 2019-2020, το ποσοστό αυτό διατηρήθηκε πάνω από το 30%, εξαιτίας του προγράμματος της golden visa. Παρά την πτώση στο 22% το 2021, καταγράφηκε εκ νέου αύξηση στο 24,6% το 2022, ενώ το 2023 σημειώθηκε ιστορικό ρεκόρ με 44,7% (βάσει προσωρινών στοιχείων).
Εκεί που, ωστόσο, η ελληνική οικονομία υπολείπεται είναι στους δείκτες της ψηφιακής μετάβασης.
Έχουν σημειωθεί βήματα σύγκλισης με τους ευρωπαϊκούς μέσους όρους, ωστόσο αυτή καταγράφεται κυρίως στη διάσταση της ψηφιοποίησης των δημοσίων υπηρεσιών, όπου έχουν υλοποιηθεί σημαντικές μεταρρυθμίσεις, με τα κεφάλαια του Ταμείου Ανάκαμψης να παίζουν σημαντικό ρόλο τα προηγούμενα χρόνια.
Στον αντίποδα, η απόσταση από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο παραμένει αισθητή στον ψηφιακό μετασχηματισμό των επιχειρήσεων και στις ψηφιακές υποδομές, ενώ μεγαλύτερη απόκλιση παρατηρείται στον τομέα των ψηφιακών δεξιοτήτων με το ΚΕΠΕ να επισημαίνει πως η επιτάχυνση της ψηφιοποίησης της ελληνικής οικονομίας απαιτεί ιδιαίτερη έμφαση στη βελτίωση των ταχυτήτων του διαδικτύου, που εξακολουθούν να υστερούν σημαντικά έναντι της ΕΕ, καθώς και στην εκπαίδευση και κατάρτιση των εργαζομένων σε θέματα Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνιών.
Το ΚΕΠΕ προτείνει πως προκειμένου να διασφαλίσει μια ανοδική πορεία σε ό,τι αφορά τον ψηφιακό εκσυγχρονισμό της ελληνικής οικονομίας, απαιτούνται επιταχυνόμενες μεταρρυθμίσεις σε βασικούς τομείς, όπως η εκπαίδευση και η κατάρτιση των εργαζομένων, η βελτίωση της πρόσβασης σε χρηματοδότηση για τον ψηφιακό μετασχηματισμό των επιχειρήσεων και η αποτελεσματικότερη λειτουργία του νομικού συστήματος, ιδιαίτερα στην εφαρμογή των συμβάσεων.
Προσθέτει πως η ανάγκη προσέλκυσης ξένων επιχειρήσεων υψηλής τεχνολογίας αποτελεί μια ακόμα κρίσιμη παράμετρο για την ενίσχυση της ελληνικής οικονομίας καθώς η εγκατάσταση τέτοιων επιχειρήσεων δεν προσφέρει μόνο άμεσες επενδυτικές ροές, αλλά λειτουργεί και ως μηχανισμός μεταφοράς τεχνογνωσίας, δημιουργώντας έναν πυρήνα καινοτομίας που μπορεί να ανατροφοδοτήσει την εγχώρια οικονομία.
