Η Δευτέρα σηματοδοτεί την έναρξη μιας μεγάλης εβδομάδας διαμαρτυριών που θα ολοκληρωθεί στις 15 Ιανουαρίου μπροστά από την Πύλη του Βρανδεμβούργου – όπου εκατοντάδες αγρότες και τα τρακτέρ τους είχαν ήδη διαδηλώσει τον Δεκέμβριο ενάντια στα σχέδια της κυβέρνησης της Γερμανίας (στα πλαίσια της δημοσιονομικής συμφωνίας για την κάλυψη της “τρύπας” των 17 δις. ευρώ φέτοςς) να καταργήσει τις φορολογικές ελαφρύνσεις για το αγροτικό ντίζελ και τα τέλη κυκλοφορίας οχημάτων.
Οι αγρότες θα είναι “παρόντες παντού – με έναν τρόπο που η χώρα δεν έχει ξαναζήσει”, ανακοίνωσε ο πρόεδρος της Γερμανικής Ένωσης Αγροτών, Xόακιμ Ρούκβιντ (Joachim Rukwied). Οι αγρότες στη Γερμανία δεν ενδιαφέρονται για το γεγονός ότι ορισμένα από τα σχέδια περικοπών έχουν έκτοτε ακυρωθεί. Από τη Δευτέρα, θα μεταφέρουν και πάλι την οργή τους στους δρόμους, σε εθνικό επίπεδο. Σύμφωνα με την ένωση αγροτών, έχουν προγραμματιστεί περισσότερες από 100 “εκστρατείες”.
Στη Βόρεια Ρηνανία-Βεστφαλία, για παράδειγμα, οι αγρότες θέλουν να παραλύσουν την κυκλοφορία στους κόμβους και τις παρακαμπτήριες οδούς σε όλο το κρατίδιο. Περίπου 3. 000 οχήματα αναμένεται να λάβουν μέρος σε διαδηλώσεις σε διάφορους αυτοκινητόδρομους στο βόρειο τμήμα της Ρηνανίας-Παλατινάτου. Και στη Βαυαρία, άλλοι κλάδοι, όπως οι αρτοποιοί, οι κρεοπώλες και οι μυλωνάδες, θέλουν επίσης να συμμετάσχουν στις διαμαρτυρίες.
“Το σύνολο του επαγγέλματός μας είναι μαζικά ενοχλημένο από τα σχέδια της ομοσπονδιακής κυβέρνησης και, ως εκ τούτου, είναι αποφασισμένο να αμυνθεί ενάντια στις σχεδιαζόμενες φορολογικές αυξήσεις”, δήλωσε ο Μάρκο Έμπερλε (Marco Eberle), διευθύνων σύμβουλος της Ένωσης Αγροτών του κρατιδίου της Βάδης-Βυρτεμβέργης.
Ωστόσο, η στήριξη προέρχεται και από μια μη προβλεπόμενη κατεύθυνση. Ακροδεξιές ομάδες και το AfD είχαν καλέσει σε συμμετοχή στις διαδηλώσεις. Ο πρόεδρος των αγροτών Rukwied έχει ήδη αναγκαστεί να πάρει αποστάσεις από τις εκκλήσεις. Δήλωσε στο Redaktionsnetzwerk Deutschland (RND) ότι η ένωση “παίρνει σαφείς αποστάσεις από υποκινήσεις για βία, βίαιες φαντασιώσεις ανατροπής, προσβολές, απειλές ή σύμβολα και εικόνες που εκφράζουν τέτοια πράγματα”
Ωστόσο, οι διαδηλώσεις τροφοδοτούν τις ανησυχίες για διάβρωση της δημοκρατικής κουλτούρας, σύμφωνα με την Ηandelsblatt.
Εξοργισμένοι αγρότες εμπόδισαν τον αντικαγκελάριο και ομοσπονδιακό υπουργό Οικονομίας Ρόμπερτ Χάμπεκ (Robert Habeck) από το κόμμα Πράσινων να αποχωρήσει από ένα πλοίο στο Schlüttsiel στο Σλέσβιχ-Χόλσταϊν το βράδυ της Πέμπτης (04.01.24) μετά από διακοπές. Η ομοσπονδιακή κυβέρνηση, οι πολιτικοί των κομμάτων του κυβερνητικού συνασπισμού και CDU/CSU καθώς και η ένωση αγροτών πήραν αποστάσεις από το περιστατικό.
Ανησυχία για τη “διάβρωση των δημοκρατικών κανόνων”
Ο πολιτικός επιστήμονας Κάι Άρτσχάιμερ (Kai Arzheimer) μίλησε για μια “νέα ποιότητα” που επιτεύχθηκε με την εκστρατεία.
“Η ενέργεια αυτή είναι συγκρίσιμη με τις ακροδεξιές πορείες μπροστά από τα ιδιωτικά σπίτια πολιτικών, οι οποίες είναι αρκετά συχνές στη Σαξονία ειδικότερα”, δήλωσε στη Handelsblatt.
Ο Arzheimer προειδοποίησε για “διάβρωση των δημοκρατικών κανόνων”. Μόνο οι ίδιοι οι “αντιδημοκρατικοί παράγοντες” επωφελήθηκαν από αυτό. Οι απειλές και ο εκφοβισμός δεν ταιριάζουν σε μια φιλελεύθερη δημοκρατία.
Το AfD επιδιώκει να ενώσει τις δυνάμεις του με αυτό το κίνημα και τροφοδοτεί με τον καλύτερο δυνατό τρόπο τέτοιες ενέργειες με τις λαϊκιστικές δηλώσεις του, οι οποίες στρέφονται επίσης κατά των κρατικών θεσμών και των εκπροσώπων τους. “Τα μέλη των δημοκρατικών κομμάτων θα πρέπει να αποστασιοποιηθούν από αυτές τις μεθόδους και να μην παίζουν μαζί με το λαϊκιστικό παιχνίδι”, απαίτησε ο Arzheimer.
Με αφορμή το περιστατικό, η πολιτικός των Πρασίνων και αντιπρόεδρος της Bundestag, Κάτριν Γκέρινγκ – Έκαρντ (Katrin Göring-Eckardt) κάλεσε τους συμμετέχοντες στις διαδηλώσεις που ξεκίνησαν τη Δευτέρα να πάρουν “πολύ σαφή θέση κατά της βίας και της ρητορικής μίσους”. “Δεν είναι πλέον μόνο μια συζήτηση για το περιεχόμενο, αλλά για τη δημοκρατία μας”, έγραψε στο X, πρώην Twitter.
H οικονομολόγος Μόνικα Σνίτσερ (Monika Schnitzer )προειδοποίησε: “Υπάρχει η απειλή συνθηκών όπως στη Γαλλία. Είναι πράγματι σωστό να διαμαρτυρόμαστε για τα μέτρα λιτότητας. Αλλά αν, στο τέλος, όποιος διαμαρτύρεται πιο δυνατά ή χρησιμοποιεί ακόμη και βία, παίρνει το δρόμο του, τότε μια χώρα καθίσταται ανίκανη για μεταρρυθμίσεις”, έγραψε ο οικονομολόγος στο X
Ο Habeck εξέφρασε επίσης την ανησυχία του. “Αυτό που με ανησυχεί, πράγματι με ανησυχεί, είναι ότι το κλίμα στη χώρα θερμαίνεται τόσο πολύ”, δήλωσε στην εφημερίδα Lübecker Nachrichten. Δεν κατέστη δυνατή η συζήτηση με τους αγρότες. Η διαμαρτυρία είναι ένα πολύτιμο αγαθό στη Γερμανία, δήλωσε ο Habeck, αλλά: “Ο εξαναγκασμός και η βία καταστρέφουν αυτό το αγαθό. Πρέπει να αντιταχθούμε σε αυτό με λόγια και πράξεις” .
Η γερμανική κυβέρνηση, με τη σειρά της, χαρακτήρισε το περιστατικό “ντροπιαστικό”. Έλαβε επίσης υποστήριξη από τον υπουργό Δικαιοσύνης, Μάρκο Μπούσμαν (Marco Buschmann, FDP). “Αλλά ένα πράγμα είναι σαφές: η βία κατά ανθρώπων ή περιουσιών δεν έχει θέση σε μια πολιτική συζήτηση! Αυτό απαξιώνει τις ανησυχίες πολλών αγροτών που διαδηλώνουν ειρηνικά”, επέκρινε στο Χ.
Ο ομοσπονδιακός πρόεδρος Φρανκ-Βάλτερ Σταϊνμάγερ είχε επίσης σαφή λόγια. “Το να βλέπουμε έναν υπουργό να εκφοβίζεται από ένα επιθετικό πλήθος σε ένα ιδιωτικό ταξίδι και να πρέπει να διαφύγει σε ασφαλές μέρος μετά από απειλές, συγκλόνισε πολλούς στη χώρα μας, συμπεριλαμβανομένου και εμού. Δεν πρέπει να το ανεχθούμε αυτό”, δήλωσε ο Σταϊνμάγερ στη Bild (Παρασκευή 05.01.24). Οι διαδηλώσεις είναι μέρος της δημοκρατίας και η κριτική στην κυβέρνηση είναι θεμιτή, δήλωσε ο επικεφαλής του κράτους. “Ωστόσο, οι εκκλήσεις για μίσος και βία ξεπερνούν τα όρια του δικαιολογημένου” Οποιοσδήποτε ενεργούσε με αυτόν τον τρόπο παραβίαζε τους βασικούς κανόνες της δημοκρατίας και έβλαπτε την ίδια του την υπόθεση.
Η αντιπολίτευση ήταν επίσης συγκλονισμένη. Ο πρώην γενικός γραμματέας του CDU, Πολ Σεμιάκ (Paul Ziemiak) εξήγησε στο X πως “όποιος επικρίνει δυνατά το περιεχόμενο της κυβερνητικής πολιτικής δεν πρέπει να σιωπά τώρα – αυτό δεν είναι σωστό!”
Η ένωση αγροτών θεωρεί ανεπαρκείς τις βελτιώσεις
Οι αγρότες είναι εξοργισμένοι από τα σχέδια της κυβέρνησης συνασπισμού να περικόψει τις επιχορηγήσεις που βλάπτουν το κλίμα. Θεωρούν την οικονομική αυτή ενίσχυση απαραίτητη για την ανταγωνιστική γεωργία.
Ωστόσο, το μπλόκο των αγροτών πραγματοποιήθηκε την ίδια ημέρα που ο συνασπισμός ανακοίνωσε ότι θα καταργήσει την απαλλαγή από τον φόρο κυκλοφορίας των αυτοκινήτων για τη γεωργία ως αποτέλεσμα των διαμαρτυριών. Επιπλέον, η κατάργηση των φορολογικών ελαφρύνσεων για το γεωργικό πετρέλαιο κίνησης πρόκειται να παραταθεί και να εφαρμοστεί σε διάφορα στάδια. Η ένωση αγροτών θεωρεί ότι οι βελτιώσεις είναι ανεπαρκείς.
Ωστόσο, τα περιθώρια για περαιτέρω παραχωρήσεις φαίνεται να έχουν εξαντληθεί. “Επιμένουμε στον συμβιβασμό”, δήλωσε την Παρασκευή το Ομοσπονδιακό Υπουργείο Γεωργίας, με επικεφαλής τον πολιτικό των Πρασίνων Τσεμ Έζντεμίρ (Cem Özdemir). Η περιβαλλοντική οργάνωση Greenpeace επέκρινε τα σχέδια των αγροτών, σύμφωνα με την οποία “η μαζική χρήση ορυκτών καυσίμων είναι και παραμένει επιβλαβής για το κλίμα”, δήλωσε. Η γεωργία, η οποία επιδοτείται με δισεκατομμύρια χρήματα των φορολογουμένων κάθε χρόνο, “πρέπει επίσης να συμβάλει στην επίτευξη των στόχων για την προστασία του κλίματος στη Γερμανία”.
Αμοιβαίες αλληλοκατηγορίες στην πολιτική
Ωστόσο, σύμφωνα με τον ερευνητή σε θέματα εξτρεμισμού Μαρσέλ Λεβαντόφσκι (Marcel Lewandowsky), που εδρεύει στην Κολωνία, υπάρχει “μια αυξανόμενη ανοχή σε μορφές πολιτικής βίας μέσα σε ορισμένα κινήματα διαμαρτυρίας”. Οι αγρότες, για παράδειγμα, πίστευαν ότι “συμμετείχαν σε μια νόμιμη αντίσταση ενάντια σε μια απόμακρη πολιτική τάξη”.
Ο Lewandowsky θεωρεί ότι το γεγονός ότι διάφοροι πολιτικοί παράγοντες κατηγορούν τώρα ο ένας τον άλλον για την κλιμάκωση αποτελεί “μείζον πρόβλημα για τον πολιτικό διάλογο”. Εδώ και μερικά χρόνια, οι συντηρητικοί εστιάζουν όλο και περισσότερο στους Πράσινους ως “κύριους αντιπάλους” τους. Φυσικά, πρέπει να υπάρχει και “σκληρή” αντιπολίτευση. Αλλά αυτή η “πλαισίωση” έχει πιθανώς συμβάλει στο γεγονός ότι οι Πράσινοι ειδικότερα αντιμετωπίζονται με τον ίδιο ακριβώς τρόπο στο περιβάλλον διαμαρτυρίας.
Ο Lewandowsky, επίση, πιστεύει ότι αυτό παίζει στα χέρια του AfD, επειδή το κόμμα προσπαθεί εδώ και αρκετά χρόνια να γίνει “το φερέφωνο μιας υποτιθέμενης αντίστασης”, δηλαδή των ανθρώπων που συχνά πιστεύουν ότι “αυτοί που βρίσκονται στην κορυφή δεν ακολουθούν πλέον τη θέληση του λαού”. Ως αποτέλεσμα, αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει σε περιστατικά όπως αυτό κατά του Habeck. Κάτι παρόμοιο είχε ήδη παρατηρηθεί τον Αύγουστο του 2020 κατά την απόπειρα εισβολής στο Ράιχσταγκ.