Γιατί το ενδεχόμενο comeback του Τραμπ τροφοδοτεί προτάσεις ενός ευρωπαϊκού ταμείου για την άμυνα – Ποιες χώρες είναι υπέρ και ποιες κατά

Η πιθανή επιστροφή του Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο ανησυχεί τους αξιωματούχους της Ε.Ε., σύμφωνα με το γερμανικό τύπο.

Ο Γάλλος επίτροπος Βιομηχανίας της ΕΕ Τιερί Μπρετόν ζήτησε την περασμένη εβδομάδα να δημιουργηθεί ένα νέο ταμείο 100 δισεκατομμυρίων ευρώ για την άμυνα, προκειμένου η Ευρώπη να καταστεί λιγότερο στρατιωτικά εξαρτημένη από τις ΗΠΑ  (σ.σ. ειδικά σε περίπτωση που επανεκλεγεί ο Τραμπ στην προεδρία των ΗΠΑ). Επανέλαβε επίσης την έκκληση να αποκτήσει η Ευρώπη το δικό της αεροπλανοφόρο.

Η ΕΕ πρέπει να είναι προετοιμασμένη για την πιθανή επανεκλογή του Τραμπ, δήλωσε ο Μπρετόν στους δημοσιογράφους στις Βρυξέλλες την περασμένη Πέμπτη (11.01.24). “Αντί να περιμένουμε και να προσευχόμαστε ότι αυτό δεν θα συμβεί, πρέπει να δράσουμε” Η Ευρώπη πρέπει να αυξήσει τις συνολικές της δυνατότητες παραγωγής στρατιωτικού εξοπλισμού.

Πρώτα απ’ όλα, θέλει ο Τιερί να προτείνει ένα νέο πρόγραμμα επιδοτήσεων, το Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα Επενδύσεων Άμυνας (EDIP), στα τέλη Φεβρουαρίου. Κατά την προσεχή νομοθετική περίοδο μετά τις ευρωπαϊκές εκλογές του Ιουνίου, η νέα Επιτροπή θα πρέπει να σκεφτεί ευρύτερα και να ασχοληθεί με το ταμείο των 100 δισεκατομμυρίων.

Καθώς οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι η επιστροφή του Τραμπ είναι πιθανή, οι Ευρωπαίοι πρέπει να αναρωτηθούν για άλλη μια φορά πώς θα αντιδρούσαν σε μια πιθανή αποχώρηση των ΗΠΑ από την Ευρώπη. Ο πρώην πρόεδρος των ΗΠΑ είχε αμφισβητήσει τη διατλαντική αμυντική συμμαχία ΝΑΤΟ αρκετές φορές κατά τη διάρκεια της θητείας του.

Όπως δήλωσε ο Μπρετόν σε κομματική εκδήλωση αυτή την εβδομάδα, ο Ρεπουμπλικάνος είχε επίσης δηλώσει ότι η εγγύηση εφεδρείας του ΝΑΤΟ είναι άκυρη το 2020.

Σύμφωνα με τον Μπρετόν, ο Τραμπ είχε πει στην πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν στο Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ στο Νταβός: “Πρέπει να καταλάβετε ότι δεν θα σπεύσουμε ποτέ να σας βοηθήσουμε αν η Ευρώπη δεχθεί επίθεση”

Οι δηλώσεις του Τραμπ για το ΝΑΤΟ ήταν μια “κλήση αφύπνισης”, δήλωσε ο Μπρετόν. Η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022 ήταν μια ακόμη προειδοποίηση. Έκτοτε, η πολιτική ασφάλειας απέκτησε νέα σημασία στην ΕΕ, σημειώνει η Handelsblatt.

Είναι “εξαιρετικά σημαντικό” να συνεχίσουμε να αυξάνουμε τις αμυντικές δαπάνες, τόνισε ο Γάλλος. Το ταμείο των 100 δισεκατομμυρίων δεν είναι μια απόφαση για τους επόμενους τρεις μήνες, αλλά πρέπει να ληφθεί “νωρίς” στην επόμενη νομοθετική περίοδο. Τα χρήματα θα πρέπει να διαρκέσουν πέντε χρόνια. “Η άμυνα θα αποτελέσει μείζον θέμα για την επόμενη Επιτροπή”

Η Γερμανία επικρίνει το νέο ταμείο της ΕΕ

Η πρωτοβουλία του Μπρετόν δεν αποτελεί ακόμη επίσημη πρόταση της Κομισιόν, αλλά προς το παρόν την προσωπική του άποψη.

Λαμβάνοντας υπόψη τη στενή δημοσιονομική κατάσταση σε πολλές χώρες, και όχι μόνο στη Γερμανία, η απαίτηση για ένα νέο ταμείο αυτού του μεγέθους φαίνεται μη ρεαλιστική. Όταν η Εσθονή πρωθυπουργός Kάγια Κάλας (Kaja Kallas) πρότεινε ένα τέτοιο ταμείο στη σύνοδο κορυφής της ΕΕ το περασμένο φθινόπωρο, αντιμετώπισε αμέσως την αντίδραση του Βερολίνου και άλλων πρωτευουσών.

Η τρέχουσα διαμάχη σχετικά με τον πολυετή προϋπολογισμό της ΕΕ υπογραμμίζει ότι οι περισσότερες κυβερνήσεις δεν επιθυμούν να μεταφέρουν περισσότερα χρήματα στις Βρυξέλλες. Επομένως, η μόνη πιθανή πηγή χρηματοδότησης θα ήταν πιθανότατα το νέο κοινό χρέος της ΕΕ – αλλά και αυτό απορρίπτεται αυστηρά από το Ομοσπονδιακό Υπουργείο Οικονομικών.

Ο Μπρετόν δεν θέλει να αποθαρρυνθεί από την προβλεπόμενη αντίσταση. “Είμαι πράττων”, είπε. Η εμπειρία του έχει διδάξει ένα πράγμα: “Αν περιμένεις μέχρι να βρεθούν τα χρήματα, δεν θα κάνεις ποτέ τίποτα στη ζωή σου” Η πολιτική ξεκινάει με ένα όραμα, στη συνέχεια πρέπει να πείσεις την πλειοψηφία για το όραμα αυτό και, τέλος, να βρεις τα χρήματα.

“Ορισμένα κράτη μέλη λένε πάντα αμέσως όχι”, δήλωσε. “Τους γνωρίζω πολύ καλά, αλλά είμαι πεπεισμένος ότι στο τέλος θα βρούμε συναίνεση” Έχει μεγάλη υποστήριξη από τις σκανδιναβικές και ανατολικοευρωπαϊκές χώρες.

Σκανδιναβικά και βαλτικά κράτη στηρίζουν ταμείο

Ο Επίτροπος υπενθύμισε πώς προέκυψε το ταμείο 800 δισεκατομμυρίων ευρώ για την ανάκαμψη από τον κορονοϊό NextGenEU. “Το NextGenEU ξεκίνησε με μια φιλοξενούμενη συνεισφορά από εμένα και τον Πάολο Τζεντιλόνι (Paolo Gentiloni)”, δήλωσε. “Γράψαμε: Τώρα είναι η ώρα. Και τότε τα κράτη μέλη συμφώνησαν και το θαύμα έγινε. Έτσι λειτουργεί η Ευρώπη”

Από τη σκοπιά ενός εμπειρογνώμονα, η πρόταση του Μπρετόν είναι ένα βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση. “Σκέφτομαι: γιατί όχι;” δήλωσε ο Γιάκομπ Κίρκεγκααρντ (Jacob Kirkegaard) από το German Marshall Fund. Η ιδέα βρίσκεται ακόμη σε πρώιμο στάδιο, αλλά η Ευρώπη θα πρέπει να αντιμετωπίσει αυτό το πρόβλημα. “Αν θέλουμε να υποστηρίξουμε αξιόπιστα την Ουκρανία, χρειαζόμαστε ένα μεγαλύτερο στρατιωτικο-βιομηχανικό σύμπλεγμα στην ΕΕ”

Σύμφωνα με τον Kirkegaard, οι ευρωπαϊκές αμυντικές εταιρείες θα επέκτειναν τις παραγωγικές τους δυνατότητες μόνο εάν ήταν σίγουρες ότι θα υπήρχε μακροπρόθεσμη ζήτηση. Ένα μεγάλο ταμείο δισεκατομμυρίων θα παρείχε αυτή την ασφάλεια.

Το κεντρικό πρόβλημα, ωστόσο, είναι ότι δεν υπάρχει ακόμη συναίνεση στην ΕΕ σχετικά με το τι αποτελεί τη μεγαλύτερη απειλή για την ήπειρο. Από την άποψη της Ανατολικής Ευρώπης, η Ρωσία είναι το υπ’ αριθμόν ένα κέντρο κινδύνου, αλλά η κατάσταση στην Πορτογαλία είναι κάπως διαφορετική, δήλωσε ο Kirkegaard. “Αυτό ήταν πάντα το πρόβλημα με την ευρωπαϊκή αμυντική πολιτική”

Τα σχέδια διεύρυνσης της ΕΕ αυξάνουν την πίεση για δράση στην αμυντική πολιτική. “Μόλις η Ουκρανία γίνει μέλος, η ΕΕ θα έχει ένα πολύ καυτό σύνορο με έναν πυρηνικά εξοπλισμένο γείτονα”, δήλωσε ο Kirkegaard. Έπρεπε να προσαρμοστεί σε αυτή την πραγματικότητα. Αυτό περιελάμβανε επίσης μεγαλύτερες στρατιωτικές παραγωγικές δυνατότητες.

Η ευρωπαϊκή στρατιωτική βιομηχανία δεν μπορεί να προμηθεύσει αρκετά

Πρόσφατα είχαν δημιουργηθεί αμφιβολίες σχετικά με τις δυνατότητες της ευρωπαϊκής αμυντικής βιομηχανίας. Ο στόχος που έθεσε ο Μπρετόν για την παράδοση 1 εκατομμυρίου βλημάτων πυροβολικού στην Ουκρανία έως την άνοιξη του 2024 είναι απίθανο να επιτευχθεί σύμφωνα με τις τρέχουσες προσδοκίες.

Ο Μπρετόν, ωστόσο, επιβεβαίωσε την Πέμπτη ότι ο στόχος θα επιτευχθεί. Είναι “πολύ κοντά”, είπε. Όταν ρωτήθηκε, δεν θέλησε να δώσει μια τρέχουσα προσωρινή κατάσταση. Οι απαραίτητες παραγωγικές δυνατότητες είναι διαθέσιμες, είπε. Το πρόβλημα είναι ότι ορισμένα κράτη μέλη προτιμούν να προμηθεύουν πυρομαχικά σε άλλες χώρες αντί να στέλνουν τις σφαίρες στο Κίεβο.