Παρά το περιβάλλον των υψηλών επιτοκίων, της ενεργειακής κρίσης και του μεταπανδημικού υβριδικού μοντέλου εργασίας που κυριάρχησε σταδιακά, η αγορά γραφείων στην Ελλάδα παρουσιάζει αξιοσημείωτη ανάκαμψη από το 2021 και μετά. Με το επενδυτικό ενδιαφέρον και τη ζήτηση για σύγχρονους γραφειακούς χώρους σε στρατηγικά σημεία να αναμένεται να διατηρηθεί και το 2024.
Την ώρα που στην Ευρώπη, ο τομέας των γραφείων συγκέντρωσε το 2023 το λιγότερο επενδυτικό ενδιαφέρον σε σύγκριση με τα προηγούμενα έτη. Το 2024 στην ελληνική αγορά των γραφείων θα συνεχίσει να κινείται ανοδικά, καθώς όπως τονίζουν επαγγελματίες της αγοράς, υπάρχει μεγάλη «δίψα» των επενδυτών για σύγχρονα πράσινα κτίρια.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Αυτή η τάση σχετίζεται κυρίως με τις ελληνικές ΑΕΕΑΠ που επενδύουν όλο και περισσότερο στην αναβάθμιση των υφιστάμενων κτιρίων τους ή στην ανάπτυξη νέων βιώσιμων γραφείων στις κύριες εμπορικές περιοχές της Αθήνας, για να επωφεληθούν τόσο οικονομικά όσο και λειτουργικά.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η Noval, η οποία «τρέχει » σήμερα το “The Grid”, ένα συγκρότημα «πράσινων» κτιρίων γραφείων που αναπτύσσεται στο ακίνητο της πρώην Kodak στο Μαρούσι.
Σε τέτοιου είδους επενδύσεις στοχεύει και η Trastor, όπου σε εξέλιξη έχει και το νέο πράσινο κτίριο γραφείων που βρίσκεται στη Λ. Αμαρουσίου – Χαλανδρίου & Χειμάρας. Επίσης, η Prodea προχωρά την κατασκευή campus πράσινων γραφείων στο ακίνητο που στέγαζε μέχρι πρότινος τα Αηδονάκια, ύστερα από το λουκέτο που μπήκε στο πιο γνωστό λούνα παρκ των βορείων προαστίων.
ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ
Παράλληλα, υπάρχει και μια τάση για τοπικές επιχειρήσεις και υποκαταστήματα πολυεθνικών εταιρειών να μετακομίζουν από υπάρχοντα κτίρια χαμηλότερης ποιότητας σε καλύτερους χώρους γραφείων, κυρίως στον κεντρικό και βόρειο τομέα της πόλης.
Για παράδειγμα, προ ολίγων ημερών τα κεντρικά γραφεία της Eurobank μετακόμισαν από το ιστορικό Μέγαρο Μποδοσάκη, στο πλήρως ανακαινισμένο κτίριο στη συμβολή των οδών Ομήρου 2 και Σταδίου 12, απέναντι από την Παλαιά Βουλή, που κάποτε στεγαζόταν τα κεντρικά γραφεία της Φοίνιξ Ασφαλιστική – εταιρεία που ιδρύθηκε το 1928.
Το νέο Κτίριο Διοίκησης της Eurobank, προωθεί την επανατοποθέτηση και επαναδραστηριοποίηση των επιχειρήσεων στο κέντρο της Αθήνας. Προάγει ένα νέο μοντέλο ήπιας και βιώσιμης λειτουργίας επαγγελματικών ακινήτων και αναδεικνύει τις προοπτικές ανάπτυξης από την αξιοποίηση των κτιρίων του κέντρου.
Επίσης, στην ελληνική αγορά γραφείων παρατηρήθηκε και το φαινόμενο τόσο των επαναδιαπραγματεύσεων των ενοικίων και όσο των μετεγκαταστάσεων σε αναβαθμισμένους χώρους γραφείων σε δευτερεύουσες ωστόσο τοποθεσίες, λόγω της έλλειψης διαθέσιμων χώρων γραφείων σε προνομιακές τοποθεσίες.
Μία ακόμη τάση που εντοπίστηκε στην ελληνική αγορά είναι η στροφή των μεγάλων πολυεθνικών επιχειρήσεων, κυρίως από τους τομείς της τεχνολογίας, των τηλεπικοινωνιών, της φαρμακευτικής βιομηχανίας, της ναυτιλίας και του εμπορίου, στην ανάπτυξη δικών τους πράσινων κεντρικών γραφείων βαθμού Α+.
Σε ό,τι αφορά τα ενοίκια των γραφείων σήμερα κινούνται επίσης σε υψηλά επίπεδα, έχοντας, ωστόσο, μια τάση σταθεροποίησης. Οι ακριβότερες περιοχές είναι το Μαρούσι, που διαθέτει ποιοτικό προϊόν, και το κέντρο, έχοντας ωστόσο πιο παλαιωμένο απόθεμα.
Σε γραφειακούς χώρους άνω των 1.000 τετραγωνικών μέτρων οι τιμές των μισθωμάτων σε κέντρο και Μαρούσι κυμαίνονται μεταξύ 25 έως 28 ευρώ το τ.μ.. Χαμηλότερα είναι τα ενοίκια στα Νότια Προάστια, όπου ωστόσο αυξάνεται το γραφειακό απόθεμα με νέες αναπτύξεις, όπως μεταξύ άλλων της Ten Brinke και της Lamda Development στο Ελληνικό.
Σε ό,τι αφορά την Ευρώπη, η πλειοψηφία των εταιρειών έχει μειώσει το 70% τους χώρους των γραφείων τους, ενώ τα επόμενα χρόνια θα υπάρχει περαιτέρω μείωση που θα αγγίζει το 60%. Συγκεκριμένα, ένα πιθανό σενάριο στο άμεσο μέλλον είναι τα γραφεία που σταδιακά εγκαταλείπονται να μετατρέπονται σε κατοικίες, όμως αυτό δεν είναι πάντα εφικτό και δεν μπορεί να λύσει το πρόβλημα, ενώ ενδεχομένως να προκύψουν και τεχνικά προβλήματα όπως στις ηλεκτρικές εγκαταστάσεις και τη στατικότητα.
