Το 2017 αποδείχθηκε μία ακόμη προβληματική χρονιά για την έλευση σοβαρών επενδύσεων στην χώρα. Βασική αιτία ήταν η αβεβαιότητα που κυριάρχησε και πάλι στο πρώτο μισό του έτους με την σοβαρή καθυστέρηση στην ολοκλήρωση της 2ης αξιολόγησης.
Όπως η Κομισιόν στην έκθεσή της για την Ελλάδα «η μείωση των επενδύσεων το 2017 πιθανόν να συνδέεται με τις αρνητικές επιπτώσεις που προέκυψαν από το καθυστερημένο κλείσιμο της δεύτερης αξιολόγησης του προγράμματος του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας».
Πρέπει να σημειωθεί πως κυβέρνηση και θεσμοί ανέμεναν στις αρχές του 2017 πως η ανάπτυξη θα διαμορφωνόταν στο 2,7% και πως κομβικό ρόλο σε αυτό θα διαδραμάτιζαν οι επενδύσεις. Με τις τότε εκτιμήσεις υπολογιζόταν πως στο σύνολο του 2017 οι επενδύσεις θα αυξάνονταν με ρυθμό 9,1%. Τελικά οι κυβερνητικές παλινωδίες φρέναραν τις επενδύσεις και στοίχισαν σε ανάπτυξη.
Ενδεικτικά, σύμφωνα με τις αναθεωρημένες προβλέψεις που παρουσίασε η Κομισιόν η ανάπτυξη στην Ελλάδα το 2017 άγγιξε το 1,6% -έναντι του 2,7% που αναμενόταν αρχικά- κάτι που σχεδόν αποκλειστικά σχετίζεται με το γεγονός πως οι επενδύσεις στο σύνολο του έτους αυξήθηκαν κατά μόλις 5%.
Ο Επίτροπος Οικονομικών Υποθέσεων Πιερ Μοσκοβισί, ο οποίος πραγματοποιεί διήμερη επίσκεψή στην Αθήνα, αναφερόμενος στις εκτιμήσεις της ΕΕ για την Ελλάδα είπε πως επιβεβαιώνουν πως η ανάκαμψη στην Ελλάδα είναι σταθερή. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εκτιμά πως τόσο το 2018 όσο και το 2019 το ελληνικό ΑΕΠ θα αυξηθεί κατά 2,5% σε ετήσια βάση, κάτι που συσχετίζει κυρίως με την αύξηση της ιδιωτικής κατανάλωσης. Για τις επενδύσεις η Επιτροπή βλέπει μέτρια αύξησή τους το 2018 και επιτάχυνσή τους το 2019, προειδοποιώντας ωστόσο πως «η σταθερή δέσμευση για διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις είναι ζωτικής σημασίας για τη συνέχιση της ανάπτυξης».
Αυτό το πλαίσιο των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων, το οποίο θα εκτείνεται πέρα από τα 88 προαπαιτούμενα που θα πρέπει να υλοποιήσει η Ελλάδα έως το Αύγουστο, εκτιμάται πως θα απασχολήσει τις επόμενες συνεδριάσεις του Eurogroup και ειδικά αυτές από το Μάρτιο και μετά, οπότε θα αποκρυσταλλωθεί ο οδικός χάρτης για τη μετά το Μνημόνιο εποχή. Για το θέμα αυτό ο Επίτροπος Οικονομικών Υποθέσεων εξέφρασε χθες την άποψη πως μετά τη λήξη του προγράμματος η Ελλάδα θα πρέπει να τεθεί σε ένα πλαίσιο εποπτείας αντίστοιχης με τα άλλα κράτη της ΕΕ και να καταστεί «φυσιολογική» χώρα.
Καθηλωμένες οι επενδύσεις
Παράλληλα, στοιχεία για τις συναλλαγές εξαγορών και συγχωνεύσεων που έδωσε στη δημοσιότητα η PwC Ελλάδας έρχονται να προσγειώσουν και αυτά ανώμαλα τις κυβερνητικές προσδοκίες.
Τα στοιχεία του ελεγκτικού οίκου έδειξαν πως οι επενδύσεις σε ελληνικές εταιρείες ανήλθαν το 2017 σε 5,5 δισ. ευρώ ή στο 3% του ΑΕΠ. Εξ αυτών το 1,9 δισ. ευρώ αφορούσε σε τοποθετήσεις σε εταιρικά ομόλογα, το 1,6 δισ. ευρώ σε εξαγορές και συγχωνεύσεις και μόλις 251 εκατ. ευρώ σε αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου που καλύφθηκαν από στρατηγικούς επενδυτές. Σε επίπεδο ιδιωτικοποιήσεων, τα έσοδα το 2017 ανήλθαν στα 1,7 δισ. ευρώ, προερχόμενα από τις δύο βασικές αποκρατικοποιήσεις της ΤΡΑΙΝΟΣΕ και των 14 περιφερειακών αεροδρομίων.
Η PwC κρατά «μικρό καλάθι» και για την αύξηση των επενδύσεων το 2018, διαπιστώνοντας μικρό ενδιαφέρον. Βάσει των ήδη γνωστών συμφωνιών, η αξία των εταιρικών εξαγορών και συγχωνεύσεων θα ανέλθει εφέτος σε 1 δισ. ευρώ – υπό την προϋπόθεση της πώλησης της Εθνικής Ασφαλιστικής- ενώ επιπλέον 1,2 δισ. ευρώ θα αντληθούν από ιδιωτικοποιήσεις.
Ακόμη πιο ανησυχητικό είναι το γεγονός πως οι περισσότερες εξαγορές και συγχωνεύσεις στην Ελλάδα αποτελούν «υποχρεωτικές» συναλλαγές, ήτοι επιβάλλονται από το Μνημόνιο -όπως οι ιδιωτικοποιήσεις και οι αποεπενδύσεις των τραπεζών-, ενώ η δραστηριότητα των τακτικών εξαγορών και συγχωνεύσεων είναι αισθητά πιο περιορισμένη και αφορά σε εταιρείες μικρής αξίας. Προς επίρρωση αυτού, οι περισσότερες εξαγορές και συγχωνεύσεις αφορούν πλέον μικρές συναλλαγές αξίας κάτω των 10 εκατ. ευρώ.
Του Θανάση Παπαδή
