Σε κάποια από τα μεγάλα καταστήματα προμήθειας υλικών που αφορούν στην ολοκλήρωση (κουφώματα, εξοπλισμό, κ.λ.π.) διαμερισμάτων και κατοικιών -που δεν αφορούν στις πολυτελείς και υπερπολυτελείς κατοικίες- εκφράζεται ιδιαίτερα από τον Ιούνιο και μετά, ανησυχία για μία εμφανή πτώση της κίνησης της αγοράς. Τόσο οι παραγγελίες, όσο και η λιανική φαίνεται να έχει πέσει με παράδοξα απότομο ρυθμό.
Παράλληλα, ενώ σε πολλές συνοικίες και δήμους, ιδιαίτερα της Αττικής ο ρυθμός των κατασκευών (μπετά, κ.λ.π.) δεν φαίνεται να έχει αλλάξει, έχουν αρχίσει να εμφανίζονται σποραδικές, αλλά αξιοπρόσεκτες περιπτώσεις πολυκατοικιών που ξαφνικά σταματούν την ολοκλήρωση της κατασκευής π.χ. μετά το βάψιμο ή την εγκατάσταση των θερμικών μονώσεων και οπωσδήποτε πριν από εργασίες ολοκλήρωσης και εξοπλισμού.
Επαναλαμβάνουμε ότι όλα αυτά δεν αφορούν τις κατασκευές υπερπολυτελών και πολυτελών κατοικιών και διαμερισμάτων στα μεγάλα αστικά κέντρα και ειδικά στην Αθήνα.
Σε μία μικρή διερεύνηση στον χώρο των μεσιτών, αλλά και των κατασκευαστών, σε ορισμένους δήμους με μεγάλη δραστηριότητα σε κατασκευές διαμερισμάτων τα τελευταία δύο χρόνια, διαπιστώνεται -από τις απαντήσεις που δόθηκαν στο ερώτημα «τι συμβαίνει»- ότι πράγματι «κάτι έχει αρχίσει να αλλάζει» στον ορίζοντα. Αλλά χωρίς ακόμα αυτό να έχει μετατραπεί σε «χειροπιαστό» αποτέλεσμα».
Οι τιμές έχουν εκτιναχθεί σε επίπεδα που η εγχώρια ζήτηση σκοντάφτει φανερά, για κατοικίες – διαμερίσματα που αφορούν στην στέγαση οικογενειών μεσαίων εισοδημάτων.
Σ’ αυτό έχουν συμβάλει δραστικά οι πολιτικές (πολύ δύσκολης) χορήγησης στεγαστικών δανείων που διαμορφώνονται τόσο από την πίεση των υψηλών επιτοκίων όσο και από την υπόκωφη ανησυχία των τραπεζών για ένα νέο κύμα Npes και Npls, μπροστά στο πολύ πιθανό ενδεχόμενο μιας στασιμότητας στην οικονομική δραστηριότητα, διεθνώς και στην Ελλάδα.
Παρ’ όλα αυτά η μέχρι σήμερα ισχύουσα κατάσταση που έχει δημιουργηθεί με την «τρελή επέκταση» του Airbnb λόγω του τουρισμού, όπως επίσης και η ζήτηση από την λεγόμενη «χρυσή βίζα» μέχρι πριν λίγο καιρό μπορούσε να απορροφήσει ότι βγαίνει προς διάθεση…
Οι πρόσφατες σχετικά κυβερνητικές ανακοινώσεις, ότι και στα δύο αυτά μέτωπα έρχονται περιοριστικές αλλαγές που θα έχουν ως άμεσο αποτέλεσμα τον περιορισμό της «ζήτησης», έχουν αρχίσει να λαμβάνονται υπόψη τόσο από τους κατασκευαστές όσο και από τους μεσίτες, που λόγω της «επαφής» τους τόσο με την προσφορά όσο και με την «ζήτηση», φαίνεται να αντιλαμβάνονται ταχύτερα τις αλλαγές στις υπάρχουσες τάσεις.
Το γεγονός όμως ότι έχει αρχίσει να παρατηρείται μία αξιοσημείωτα εύλογη πτώση της ζήτησης -από κατασκευαστές και εργολάβους- για προϊόντα που αφορούν στην ολοκλήρωση των ήδη δρομολογημένων κατασκευών ή εκσυγχρονισμών παλαιότερων διαμερισμάτων, αποτελεί «νέο στοιχείο» που -εφόσον συνεχισθεί- θα αρχίσει να συμπληρώνει μια νέα εικόνα στην αγορά.
Όπως σημειώνουν πάντως οι άνθρωποι της αγοράς στους οποίους απευθύνθηκαν τα Οικονοκλαστικά γι’ αυτή την μικρή έρευνα, «οι τιμές δεν φαίνεται σε καμία περίπτωση ότι μπορούν άμεσα να …χαμηλώσουν», από τα τρελά επίπεδα που τις έχουν οδηγήσει αφ’ ενός τα υψηλά κόστη κατασκευής και αφετέρου η κερδοσκοπική αυθαιρεσία που τροφοδοτείται μέχρι σήμερα από την «εξωτερική» ζήτηση.
«Υπάρχει όμως η αίσθηση», όπως υποστήριξε κατασκευαστής σε δήμο κοντά στο κέντρο της Αθήνας με υψηλή ζήτηση, «ότι βρισκόμαστε σε κάθε περίπτωση, σε ένα επίπεδο τιμών που δεν είναι σε θέση να σταθεί, αν αλλάξουν οι συνθήκες με τις οποίες λειτουργεί το Airbnb και η «εξωτερική» ζήτηση της «χρυσής» βίζας…».
Πότε θα συμβεί αυτό; Προς το παρόν κανείς δεν παίζει αυτό το στοίχημα της χρονικής αλλαγής στην «τάση».
Αλλά τα «ανοίγματα» που έχουν γίνει από πολλούς κατασκευαστές στον χώρο της οικογενειακής κατοικίας, ακριβώς λόγω της «ζήτησης» που έχει προηγηθεί, έχουν ήδη αρχίσει να προβληματίζουν τις τράπεζες που έχουν τροφοδοτήσει την μέχρι σήμερα πορεία της κατασκευαστικής έκρηξης…