Όταν στις αρχές της δεκαετίας του 80’ ο επικεφαλής της Fed (ΗΠΑ) κ. Πώλ Βόλκερ αποφάσισε να τα βάλει με τον διψήφιο πληθωρισμό, προχώρησε σε μία χωρίς προηγούμενο διψήφια αύξηση των επιτοκίων.
Αυτό που ακολούθησε, πέρα από το …χειρόφρενο στην ανάπτυξης στις ΗΠΑ και σχεδόν σ’ ολόκληρο τον κόσμο, ήταν ένας χωρίς προηγούμενο νέος κύκλος αναταραχής στις συναλλαγματικές ισοτιμίες, σχεδόν όπως και στις αρχές της δεκαετίας του 70’, όταν ο Νίξον «έσπασε» την σταθερή σχέση χρυσού δολαρίου (Συνθήκη του Μπρέτον Γούντς).
Χρειάσθηκε να περάσουν σχεδόν πέντε χρόνια και αλλεπάλληλες αποτυχημένες προσπάθειες συνεννόησης διεθνώς μέχρι να γίνει δυνατή η νομισματική Συμφωνία στο Plaza το 1985, που επέτρεψε μία προσωρινή σταθεροποίηση της σχέσης του δολαρίου με τα άλλα ισχυρά νομίσματα. Η ανάγκη να επιτευχθεί αυτό ήταν τόσο ισχυρή καθώς η συναλλαγματική αναταραχή είχε διαλύσει τις διεθνείς εμπορικές σχέσεις – δεν υπήρχε σταθερή βάση για το εμπόριο – και είχε προκαλέσει κύματα στασιμοπληθωρισμού και οικονομικοπολιτικών ανατροπών .
Φαίνεται πως «σήμερα» συμβαίνει κάτι που μοιάζει κάπως με εκείνες τις ημέρες αν και οι συνθήκες είναι εξαιρετικά διαφορετικές, καθώς η κρίση του 2008 και όσα ακολούθησαν μέχρι και την Πανδημία έχει υποχρεώσει σχεδόν όλες τις κεντρικές τράπεζες να κινούνται συντονισμένα σχεδόν σαν μία. Με μόνη εξαίρεση την ιαπωνική κεντρική τράπεζα.
Από την στιγμή όμως που στις ΗΠΑ η απόφαση για αντιμετώπιση του πληθωρισμού το 2022 δρομολόγησε την γενικευμένη αύξηση των επιτοκίων οι διαφορές ξανα-εμφανίσθηκαν όχι λόγω αντίθετης νομισματικής πολιτικής, αλλά της διαφορετικής «έντασης» της ίδιας νομισματικής πολιτικής. Η Fed αύξησε περισσότερο από όλους τα επιτόκια και τους υποχρέωσε όλους να …ακολουθήσουν.
Έτσι σήμερα που ο πληθωρισμός έχει σε μεγάλο βαθμό επιβραδυνθεί, η Fed περιορίζει ολοένα και περισσότερο τις προβλεπόμενες «μειώσεις» των επιτοκίων, την ίδια στιγμή που η ΕΚΤ επιβεβαιώνει ότι από Ιούνιο θα αρχίσει να ρίχνει τα επιτόκια, παρ’ ότι είναι σημαντικά χαμηλότερα από τα επιτόκια του δολαρίου.
Με άλλα λόγια το ευρώ θα γίνει ακόμα φθηνότερο από ότι είναι σήμερα σε σχέση με το δολάριο.
Ενώ αντίθετα στο γιέν – εντελώς ανάποδα – ενδέχεται να αυξηθούν τα επιτόκια.
Αυτό για τις χρηματαγορές αγορές σημαίνει ότι δρομολογούνται κινήσεις που προεξοφλούν αυτές της «τάσεις» ιδιαίτερα για το ευρώ.
Και βέβαια φθηνότερο ευρώ σε σχέση με το δολάριο – στο οποίο τιμολογούνται οι περισσότερες βασικές πρώτες ύλες – σημαίνει υψηλότερες τιμές για εισαγωγές, ακριβότερη σε ευρώ μεταποίηση, περισσότερος πληθωρισμός τιμών με βάση τα προϊόντα εισαγωγής. Και όλα αυτά σε ένα περιβάλλον στο οποίο η Ευρωζώνη ήδη συνθλίβεται στις συμπληγάδες της στασιμότητας, του πληθωρισμού και της ενεργειακής κρίσης.
Το ακόλουθο διάγραμμα που δημοσίευσε πρόσφατα το Bloomberg αποτυπώνει καθαρά αυτή την υποτίμηση των νομισμάτων έναντι του δολαρίου, το οποίο εξακολουθεί να στηρίζεται αφ’ ενός από τα υψηλά επιτόκια (που ακόμα και όταν μειωθούν αυτό θα γίνει με πιο αργούς ρυθμούς από τα άλλα νομίσματα) και αφ’ εταίρου από την χαλαρή δημοσιονομική πολιτική Μπάιντεν (λόγω των εκλογών).
Ακόμα και η κα Λαγκάρντ, που καταστατικά είναι υποχρεωμένη να αποφεύγει κάθε σχετικό σχόλιο για την σχέση ευρώ – δολαρίου αναγκάσθηκε να μιλήσει για το «πρόβλημα».
«Προφανώς πρέπει να λάβουμε υπόψη τον αντίκτυπο που θα έχουν οι διακυμάνσεις των συναλλαγματικών ισοτιμιών στον πληθωρισμό μας», παραδέχθηκε η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας Κριστίν Λαγκάρντ στην Ουάσιγκτον την Τετάρτη στο περιθώριο των εαρινών συναντήσεων ΔΝΤ-Παγκόσμιας Τράπεζας.
Στην ίδια συνάντηση ο Vitor Gaspar, διευθυντής δημοσιονομικών υποθέσεων στο ΔΝΤ, όπως αναφέρει το Bloomberg, δήλωσε ότι «Τα υψηλά και αβέβαια επιτόκια στις ΗΠΑ επηρεάζουν το κόστος της χρηματοδότησης αλλού στον κόσμο… και ο αντίκτυπος είναι αρκετά σημαντικός…».
Και θα αναρωτηθεί κανείς πέφτουν (αδυνατίζουν) όλα τα νομίσματα έναντι του δολαρίου με την διαφορά των επιτοκίων;
Ναι, αλλά αυτό που δεν φαίνεται σ’ αυτή την εικόνα είναι ότι «πέφτει» και το δολάριο, μόνο που τα άλλα «πέφτουν» ταχύτερα και αυτή η διαφορά αποτυπώνεται σαν σχετική ενίσχυση του δολαρίου.
Που φαίνεται ότι πέφτει το δολάριο; Μα από την σχέση του με τον χρυσό που έχει μία δραματική αύξηση, παρά την πρωτοφανή προσπάθεια μέσω της αγοράς των παραγώγων (και των κρυπτονομισμάτων) να συγκρατηθεί.
Η ουγκιά του χρυσού έχει ξεπεράσει σε ελάχιστο χρόνο τα 2400 δολάρια και παρά την ισχυροποίηση του δολαρίου συνεχίζει να αυξάνεται…
Και να σκεφτεί κανείς ότι δεν είναι καν αυτή η ισοτιμία των 2400 δολαρίων/ουγκιά η πραγματική σχέση, καθώς αυτή, όπως έχουμε εξηγήσει και άλλες φορές από αυτές τις γραμμές, προσδιορίζεται όχι από την ελεύθερη αγορά, αλλά από τα δύο χρηματιστήρια του Λονδίνου και της Ν. Υόρκης που οι τιμές καθορίζονται από πέντε μεγάλες τράπεζες (Λονδίνο) και από τα παράγωγα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης του χρυσού. Πόση σχέση έχουν αυτά τα παράγωγα με τον πραγματικό χρυσό; Αρκεί να πούμε ότι για κάθε μία ουγκιά χρυσού δημιουργούνται περί τα 100 συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης…
Η πραγματική σχέση θα μπορούσε να αποτυπωθεί πολύ πιο δυναμικά και πραγματικά αν παρακολουθήσει κανείς τις διαφορές μεταξύ των τιμών χρυσού από τα ETF και την εξέλιξη της τιμή της φυσικής μορφής χρυσού.
Είναι εύκολο να προσέξει κανείς ότι η ελεγχόμενη πορεία των τιμών στο πεδίο των ETF διολισθαίνει, ενώ εκείνη του χρυσού σε φυσική μορφή έχει πάρει την ανηφόρα σταθερά αμέσως μετά το ξέσπασμα του πολέμου στην Ουκρανία και την εκκίνηση της ενεργειακής κρίσης με τις τιμές το 2024 να κορυφώνονται…
Προφανώς αυτή η «γραμμή» κορύφωσης των τιμών έχει κάθε λόγο να ενοχλεί σφόδρα την κα Λαγκάρντ αναδεικνύοντας τα – όπως φαίνεται ιστορικά πέρα από τα νομισματικά – αδιέξοδα του διεθνούς νομισματικού συστήματος μετά το 1971…
Αριθμός Πιστοποίησης Μ.Η.Τ.232163