Ολοκληρώθηκε η συνεδρίαση του ΔΝΤ – Τα συμπεράσματα του Εκτελεστικού Συμβουλίου για την Ελλάδα

Ύστερα από περίπου τρεις ώρες, λίγο μετά τη 1 τα ξημερώματα (ώρα Ελλάδος), ολοκληρώθηκε η συνεδρίαση του Εκτελεστικού Συμβουλίου του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, όπου παρουσιάστηκε η έκθεση για την Ελλάδα, που αναφέρεται με ανησυχία στο ελληνικό χρέος.

Τα σημαντικότερα σημεία των συμπερασμάτων του ΔΝΤ:

“Η Ελλάδα έχει κάνει σημαντική πρόοδο στη χαλάρωση των μακροοικονομικών ανισορροπιών από την έναρξη της κρίσης. Παρόλα αυτά, η παρατεταμένη δημοσιονομική εξυγίανση και η εσωτερική υποτίμηση έχουν μεγάλο κόστος στην κοινωνία, που αντανακλώνται στην μείωση των εισοδημάτων και την ιδιαίτερα υψηλή ανεργία.
Το μεγάλο κόστος της προσαρμογής και η συνεχιζόμενη πολιτική αστάθεια που επακολούθησε, συνέβαλλε σε καθυστερήσεις στην εφαρμογή μεταρρυθμίσεων από την τελευταία διαβούλευση και κορυφώθηκε στην κρίση στα μέσα του 2015. Η οικονομική κατάσταση έχει σταθεροποιηθεί από τότε καθώς οι αρχές εφάρμοσαν μια νέα πολιτική προσαρμογής που στηρίχθηκε από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Στήριξης.

Το νέο πρόγραμμα στοχεύει να δυναμώσει τα δημόσια οικονομικά, να αποκαταστήσει την υγεία του τραπεζικού τομέα και να προωθήσει την δυναμική ανάπτυξης. Σε αυτό το πλαίσιο, οι αρχές έχουν πάρει μια σειρά δημοσιονομικά, χρηματοπιστωτικά και δομικά μέτρα. Βοηθούμενη από τις μεταρρυθμίσεις και τη χρηματοδότηση από τους Ευρωπαίους εταίρους της, η Ελλάδα επέστρεψε στην ανάπτυξη το 2016. Η ανάπτυξη αναμένεται να επιταχυνθεί τα άμεσα τα επόμενα χρόνια, με το δεδομένα πως θα συνεχιστεί από τις αρχές η κατά γράμμα τήρηση των όρων του προγράμματος προσαρμογής, συμπεριλαμβανομένων και του περιορισμού των capital controls, που επιβλήθηκαν στα μέσα του 2015.

Στη βάση του τρέχοντος προγράμματος προσαρμογής της Ελλάδας, ο ρυθμός ανάπτυξης αναμένεται να φτάσει λίγο κάτω από το 1%, και το πρωτογενές πλεόνασμα αναμένεται να είναι περίπου στο 1,5% του ΑΕΠ.
Οι κίνδυνοι νέας καθόδου για τις μακροοικονομικές και δημοσιονομικές προοπτικές παραμένουν σημαντικοί και σχετίζονται με την μη ολοκλήρωση του προγράμματος ή με την καθυστερημένη εφαρμογή του. Το Δημόσιο χρέος έχει φτάσει το 179% του ΑΕΠ στα μέσα του 2015 και είναι μη βιώσιμο. Τα περισσότερα μέλη του Εκτελεστικού Συμβουλίου του Ταμείου συμφώνησαν με τα όσα είπε το προσωπικό ενώ κάποιοι διευθυντές είχαν διαφορετικές οπτικές για το δημοσιονομικό μονοπάτι και την βιωσιμότητα του χρέους. Οι διευθυντές σχολίασαν για τις ελληνικές αρχές τη σημαντική οικονομική προσαρμογή και την αποκλιμάκωση των ανισορροπιών από το 2010, που στηρίχτηκαν από σημαντικές μεταρρυθμίσεις.

Οι διευθυντές αναγνώρισαν ότι η προσαρμογή είχε πολύ μεγάλο κόστος για την κοινωνία, μαζί με μεγάλα ποσοστά φτώχειας και ανεργίας και οδήγησαν σε καθυστέρηση των μεταρρυθμίσεων. Οι διευθυντές ζητούν από τις αρχές να επιταχύνουν την εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων ώστε να εξασφαλισθεί η επιστροφή σε υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης και βιωσιμότητα του χρέους. Δεδομένων των κινδύνων νέας καθόδου, οι διευθυντές επέμειναν ώστε οι αρχές να επικεντρώσουν στην βελτίωση των δημοσίων οικονομικών, διορθώνοντας τους ισολογισμούς και αφαιρώντας τα εμπόδια για την ανάπτυξη.

Οι περισσότεροι διευθυντές συμφώνησαν πως η Ελλάδα δεν χρειάζεται νέα δημοσιονομική διαβούλευση αυτή την ώρα, δεδομένης της εντυπωσιακής προσαρμογής η οποία αναμένεται να αποδώσει πρωτογενή πλεόνασμα ύψους 1,5% του ΑΕΠ, ενώ κάποιοι άλλοι υποστήριξαν το πλεόνασμα 3,5% του ΑΕΠ το 2018.
Παρόλα αυτά, οι διεθυντές κάλεσαν για εξισορρόπηση της δημοσιονομικής πολιτικής με διεύρυνση της φορολογίας φυσικών προσώπων, εξυγιαίνοντας τις δαπάνες για τις συντάξεις ώστε να υπάρξει χώρος για στοχευμένες κοινωνικές ενέργειες για ευάλωτα κομμάτια του πληθυσμού και χαμηλότερες φορολογικούς συντελεστές.

Παρότι οι περισσότεροι διευθυντές πρόκριναν εξισορρόπηση του προϋπολογισμού, κάποιοι άλλοι θεωρούν πως κάποιες μεταρρυθμίσεις θα μπορούσαν να στηρίξουν τα προσωρινά υψηλότερα πρωτογενή πλεονάσματα, δεδομένου πως θα εφαρμοστούν από τη στιγμή που το παραγωγικό κενό κλείνει έτσι ώστε οι επιπτώσεις στην ανάκαμψη να ελαχιστοποιηθούν.

Οι διευθυντές έκαναν έκκληση για να συνεχίσουν οι προσπάθειες καταπολέμησης της φοροδιαφυγής και την αντιμετώπιση του φορολογικών οφειλών. Ενθάρρυναν τις αρχές να ενισχύσουν τη φορολογική διοίκηση, να επικεντρώσουν τις προσπάθειές τους στους μεγαλοοφειλέτες και να ενισχύσουν το πλαίσιο καταπολέμησης του μαύρου χρήματος.

Τα μέλη του Εκτελεστικού Συμβουλίου έκαναν έκκληση για συνολική αναδιάρθρωση των φορολογικών οφειλών, με βάση τη φοροδοτική ικανότητα και καλωσόρισαν τα σχέδια για τη δημιουργία ανεξάρτητου οργανισμού για τα έσοδα. Τα μέλη τόνισαν την ανάγκη για μείωση των μη εξυπηρετούμενων δανείων για να υποστηριχθεί η επανάληψη της πιστωτικής επέκτασης. Ενθάρρυναν την ενίσχυση του νομικού πλαισίου για την αναδιάρθρωση του χρέους, συμπεριλαμβανομένων των δικαστικών λύσεων και της αξιοποίησης του εποπτικού πλαισίου, αλλά και να δοθούν κίνητρα στις τράπεζες.

Οι περισσότεροι τόνισαν πως παρά τις μεγάλες θυσίες της Ελλάδας και την γενναιόδωρη βοήθεια των Ευρωπαίων εταίρων, χρειάζεται ακόμα μεγαλύτερη ελάφρυνση του χρέους για να γίνει βιώσιμο. Υπογράμμισαν ότι η ελάφρυνση του χρέους θα πρέπει να συνοδεύεται με εφαρμογή μέτρων για την ανάπτυξη και τη βιωσιμότητα. Η επόμενη διαβούλευση αναμένεται να γίνει σε διάστημα 12 μηνών.”

Η έκθεση έχει συνταχθεί από την ομάδα της Ντέλιας Βελκουλέσκου, ενώ έχει την έγκριση του Πολ Τόμσεν. Αξίζει να σημειωθεί πως η συνεδρίαση του ΔΝΤ, ήταν η πρώτη επί προεδρίας του Ντόναλντ Τραμπ, που δεν μοιάζει -ούτε ο ίδιος, ούτε οι συνεργάτες του- να ενδιαφέρεται ιδιαίτερα για τη συνοχή της Ευρωπαϊκής Ένωσης, δεδομένης μάλιστα της κόντρας ΗΠΑ και Γερμανίας.

Να σημειωθεί ότι η συνεδρίαση ήταν προγραμματισμένη για τις 21.00 (ώρα Ελλάδος) και τελικά άρχισε με περίπου μία ώρα καθυστέρηση, γύρω στις 22.00.

Στο μεταξύ, στις Βρυξέλλες επικρατεί η άποψη ότι το αίτημα του ΔΝΤ για προνομοθέτηση μέτρων βασίζεται επί της ουσίας σε λανθασμένα στοιχεία για την ελληνική οικονομία, ωστόσο μια συμφωνία για τη συμμετοχή του Ταμείου στο ελληνικό πρόγραμμα είναι απαραίτητη για πολιτικούς λόγους πριν από τις 20 Φεβρουαρίου.

Σχολιάζοντας την έκθεση του ΔΝΤ, κύκλοι των Βρυξελλών σημειώνουν πως τα στοιχεία του ΔΝΤ είναι λανθασμένα και πως το αίτημά του για προνομοθέτηση μέτρων αντικατοπτρίζει το πολιτικό δίλημμα του Ταμείου σχετικά με το ποιος θα είναι ο ρόλος του στην Ευρώπη. Ωστόσο, υπογραμμίζουν πως η εξεύρεση μιας συμβιβαστικής λύσης προκειμένου να συμμετάσχει το ΔΝΤ στο ελληνικό πρόγραμμα με χρηματοδότηση είναι απαραίτητη στην Ευρώπη για πολιτικούς λόγους. Ως εκ τούτου, οι Βρυξέλλες σημειώνουν πως αφενός η ελληνική πλευρά πρέπει να δεχθεί την προνομοθέτηση μέτρων ως ένα βαθμό και αφετέρου το ΔΝΤ να δείξει κάποια σημάδια καλής θέλησης σε ό,τι αφορά το ύψος αυτών των μέτρων.

Τέλος, οι ίδιοι κύκλοι, τονίζουν πως η δεύτερη αξιολόγηση πρέπει να ολοκληρωθεί απαραιτήτως πριν από το Eurogroup της 20ης Φεβρουαρίου και επομένως αυτή είναι η «κρίσιμη» εβδομάδα προκειμένου να επιτευχθεί σημαντική πρόοδος που θα οδηγήσει στην επιστροφή των θεσμών στην Αθήνα πριν από την Παρασκευή. Μάλιστα, άλλες ευρωπαϊκές πηγές σημείωναν πως αναμένονται πολιτικές διεργασίες τις επόμενες ημέρες προκειμένου να καταστεί αυτό δυνατό, τονίζοντας ωστόσο ότι οι τέσσερις εκπρόσωποι των θεσμών θα επιστρέψουν μόνο υπό την προϋπόθεση ότι όλες οι πλευρές είναι διατεθειμένες να κάνουν τα απαραίτητα βήματα για την επίτευξη ενός συμβιβασμού.

Το απόγευμα της Δευτέρας, επιβεβαιώθηκαν από την Αθήνα, οι πληροφορίες που δημοσιεύθηκαν και ήθελαν τον επικεφαλής του Eurogroup, Γερούν Ντάισελμπλουμ, να αναλαμβάνει δράση, για το κλείσιμο της διαπραγμάτευσης σχετικά με τη δεύτερη αξιολόγηση.

Ο Ολλανδός υπουργός Οικονομικών φέρεται να έχει καλέσει τους εκπροσώπους των θεσμών, Έλληνες και Γερμανούς να συναντηθούν στο τέλος της εβδομάδας στις Βρυξέλλες ώστε να βρεθεί λύση στο αδιέξοδο που έχει προκύψει στις διαπραγματεύσεις.

Ο χρόνος άλλωστε πιέζει εκτός και τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις που έχουν να αντιμετωπίσουν την αποδοκιμασία των πολιτών τους για τη βοήθεια που παρέχουν στην Ελλάδα, μπροστά στις εκλογικές αναμετρήσεις που έρχονται.

Κύκλοι του υπουργείου Οικονομικών πάντως έθεταν χαμηλά των πήχυ των προσδοκιών για την πρωτοβουλία του Γερούν Ντάισελμπλουμ, επισημαίνοντας πως “πολλοί παράγοντες σε πολλά επίπεδα παίρνουν πρωτοβουλίες αυτό το διάστημα για να επιταχυνθούν οι διαδικασίες επίτευξης συμφωνίας στη Β αξιολόγηση. Είναι νωρίς ακόμα να πούμε αν θα καρποφορήσουν”.

Την ίδια ώρα, ο Μάριο Ντράγκι έστελνε τελεσίγραφο στην Ελλάδα, τονίζοντας πως η βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους και η ολοκλήρωση της δεύτερης αξιολόγησης είναι απαραίτητες προϋποθέσεις για να ενταχθεί η χώρας μας στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας.

Ο πρόεδρος της ΕΚΤ, μιλώντας στην επιτροπή οικονομικών και νομισματικών υποθέσεων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στις Βρυξέλλες, εξήγησε ότι για να αγοράσει η ΕΚΤ ελληνικό χρέος, θα πρέπει πρώτα να αντιμετωπιστεί το ζήτημα της βιωσιμότητας του ελληνικού χρέους.
Ο πρόεδρος της ΕΚΤ σημείωσε, ότι για να γίνει μια αξιόπιστη αξιολόγηση της βιωσιμότητας του χρέους, θα πρέπει να εφαρμοστούν βραχυπρόθεσμα μέτρα (τα οποία έχουν ήδη τεθεί σε εφαρμογή), αλλά και μεσοπρόθεσμα μέτρα, τα οποία βρίσκονται υπό διαπραγμάτευση ανάμεσα στην Ελλάδα και τις χώρες της ευρωζώνης. Επομένως, ο Μ. Ντράγκι επεσήμανε, ότι για να είναι αξιόπιστη η αξιολόγηση της βιωσιμότητας του ελληνικού χρέους θα πρέπει να ολοκληρωθεί η δεύτερη αξιολόγηση. Όταν συμβεί αυτό, το Διοικητικό Συμβούλιο της ΕΚΤ, με απόλυτη ανεξαρτησία θα εκπονήσει τη δική του αξιολόγηση για τη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους, ανέφερε ο πρόεδρος της ΕΚΤ. Κατέληξε λέγοντας ότι μπορούμε να είμαστε κοντά στο στόχο αγοράς ελληνικού χρέους, αν ολοκληρωθεί σύντομα η δεύτερη αξιολόγηση, αλλιώς μπορούμε να περιμένουμε. (Διαβάστε περισσότερα εδώ)