Η εκτίναξη του κόστους για την μερική αποκατάσταση των ζημιών που έχουν προκαλέσει οι φυσικές καταστροφές (πλημμύρες και φωτιές), βάζουν φρένο στα όποια σενάρια για επιπλέον πακέτο στήριξης στις ευάλωτες κοινωνικές ομάδες που πλήττονται από την συνεχιζόμενη ακρίβεια.
Πηγές από την κυβέρνηση διεμήνυαν χθες ότι θα ισχύσουν μόνο τα ψηφισμένα μέτρα και ότι είναι μάλλον απίθανο να υπάρξει επέκταση των παροχών και αυτές να ανακοινωθούν από τον πρωθυπουργό το Σάββατο στην ΔΕΘ. Όπως σημείωναν, αυτό που προέχει αυτή την στιγμή είναι να οργανωθεί ο σχεδιασμός για την χορήγηση βοήθειας προς τους πληγέντες (από τις πλημμύρες και τις φωτιές) – και την αποκατάσταση των ζημιών – και βέβαια να βρεθούν τα κονδύλια που θα υποστηρίξουν αυτό το εγχείρημα.
Σημείωναν επίσης ότι ναι μεν η ΕΕ βάζει πλάτη, ωστόσο ένα μεγάλο μέρος, ίσως και το μεγαλύτερο, θα πέσει στον κρατικό προϋπολογισμό. Αυτή η παραδοχή σε συνδυασμό με τους δημοσιονομικούς κανόνες που θα ισχύσουν από το 2024 και μετά αναγκάζουν την κυβέρνηση και τον ίδιο τον πρωθυπουργό να βάλει φρένο στις όποιες προθέσεις υπήρχαν για επιπρόσθετο πακέτο στήριξης.
«Θα μείνουμε σε αυτά που έχουμε υποσχεθεί και αργότερα βλέπουμε», είναι η φράση που χρησιμοποιούν από την κυβέρνηση, που ωστόσο έχουν βγάλει χαρτί και μολύβι και κάνουν ασκήσεις επί χάρτου προκειμένου να διαθέσουν όσα περισσότερα μπορούν εφέτος, στο πλαίσιο της δημοσιονομικής σταθερότητας, αφού οι δημοσιονομικοί κανόνες είναι πιο χαλαροί.
Έτσι, λοιπόν, έρχεται από το υπουργείο Οικονομικών, μέσα στις επόμενες εβδομάδες, νέος συμπληρωματικός προϋπολογισμός για το 2023, που θα ανέρχεται σε ένα επιπλέον ποσό της τάξεως των 500 έως και 700 εκατ. ευρώ. που θα αφορά την κάλυψη έκτακτων δαπανών που έχουν οι καταστροφικές πλημμύρες στον κάμπο της Θεσσαλίας, το Βόλο και το Πήλιο.
Την ίδια στιγμή, εκφράζεται η ικανοποίηση για τα αποτελέσματα των συναντήσεων που είχε χθες στο Στρασβούργο ο πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης. Στο πλαίσιο αυτό η Ελλάδα έχει τη δυνατότητα να αξιοποιήσει κοινοτικά κονδύλια έως και του ύψους των 2,25 δισ. ευρώ.
Έτσι, λοιπόν, από αυτά τα κεφάλαια, τα 250 εκατ. ευρώ, μπορεί να θεωρηθούν ως «νέο χρήμα» υπό την έννοια ότι πρόκειται για κεφάλαια του προηγούμενου ΕΣΠΑ (2014-2020) τα οποία θα χάνονταν οριστικά στο τέλος του έτους λόγω μη απορρόφησης και τώρα θα είναι και πάλι διαθέσιμα, έτσι ώστε να μπορέσουν να χορηγηθούν στους πληγέντες από την κακοκαιρία Daniel και μάλιστα άμεσα, αφού η χρήση αλλάζει μεν, αλλά θα πρέπει να έχουν δοθεί εντός του 2023.
Επίσης με μια νέα έκτακτη αναθεώρηση του Ταμείου Ανάκαμψης θα συμπεριληφθούν έργα ύψους 500 εκατ. ευρώ για αποκατάσταση υποδομών, ενώ συμφωνήθηκε και ανακατεύθυνση πόρων 1,5 δισ. ευρώ του νέου ΕΣΠΑ 2021-2027 με επιλέξιμα έργα για τα επόμενα έτη.
Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι τα 2 δισ. ευρώ του νέου ΕΣΠΑ και του Ταμείου Ανάκαμψης είναι πόροι οι οποίοι ήταν διαθέσιμοι στην Ελλάδα αλλά χωρίς την ευελιξία που συμφωνήθηκε την Τρίτη (12.9.2023) στο Στρασβούργο δεν θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν σε έργα που σχετίζονται με την κακοκαιρία Daniel.
«Η Κομισιόν δεν έστειλε μόνο το αυτονόητο μήνυμα αλληλεγγύης σε όσους επλήγησαν από την πρωτοφανή καταιγίδα Daniel, αλλά και ένα μήνυμα ουσιαστικής στήριξης. Εντάξει, σίγουρα δεν μπορούμε να αντιμετωπίσουμε το πρόβλημα αυτό μόνο μέσω ΕΕ. Είναι σημαντικό όμως για τον προϋπολογισμό και για τον φορολογούμενο ότι μπορούμε να απορροφήσουμε με μεγαλύτερη ευκολία σημαντικά κοινοτικά κονδύλια που θα αφορούν την αποκατάσταση των ζημιών και ότι θα δοθεί μια πρόσθετη χρηματοδοτική στήριξη στο μέτρο του δυνατού» έγραψε στον προσωπικό λογαριασμό τους στο Facebook ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, Κωστής Χατζηδάκης.
Η κρατική στήριξη των πληγέντων από τις καταστροφικές πλημμύρες οδηγεί στην προσγείωση του πήχη για το πρωτογενές πλεόνασμα στη περιοχή του 0,7% του ΑΕΠ έναντι 1,1% του ΑΕΠ που προέβλεπε το Μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα.
Με το κόστος αποκατάστασης των ζημιών από τις καταστροφές στην αγροτική παραγωγή, στο ζωικό κεφάλαιο, στον αστικό ιστό (σπίτια, κατοικίες), στις επιχειρήσεις ( επαγγελματικοί χώροι) αλλά και στις υποδομές (δρόμοι, δίκτυα, κ.ά.) να ξεπερνά τα 2,5 δισ. ευρώ στο οικονομικό επιτελείο προχωρούν σε νέα «ένεση ρευστότητας» αντλώντας χρήματα από το «μαξιλάρι» των 38,1 δισ. ευρώ.
Ταυτόχρονα έχουν ήδη ενημερώσει τις Βρυξέλλες ότι έχει εξαντληθεί σε προηγούμενες ανάγκες το αποθεματικό του προϋπολογισμού και προκειμένου να καλυφθούν οι πρώτες παρεμβάσεις κρατικής αρωγής προς τους πληγέντες το κόστος των συμπληρωματικών κεφαλαίων που φθάνει το 0,5% του ΑΕΠ θα καλυφθεί από την δεξαμενή με τα ταμειακά διαθέσιμα.
Αρμόδιες πηγές εκφράζουν έντονο προβληματισμό για τις αλυσιδωτές επιπτώσεις στην οικονομία από μεγάλη ζημιά που υπέστη η φυτική παραγωγή, το ζωικό κεφάλαιο και παραγωγικές μονάδες στον Θεσσαλικό κάμπο που αποτελεί βασικό κινητήρα της ανάπτυξης καθώς η συμμετοχή στο ΑΕΠ φθάνει στο 5,2% του ΑΕΠ.