Με τρία βασικά «αγκάθια» ξεκινά σήμερα (21.03.24) η διήμερη σύνοδος κορυφής της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) στις Βρυξέλλες, με το βασικό -αλλά όχι το μόνο- ζήτημα της στήριξης της Ουκρανίας.
Στρατιωτική υποστήριξη στο Κίεβο, κυρώσεις στις Μόσχα αλλά και διεύρυνση θα απασχολήσουν τους Ευρωπαίους ηγέτες. Στην πραγματικότητα, σύμφωνα με τη Welt, από το ξέσπασμα του πολέμου στην Ουκρανία τον Φεβρουάριο του 2022, η ΕΕ έχει εγκρίνει συνολικά 13 πακέτα κυρώσεων κατά της Μόσχας και, σύμφωνα με τα δικά της στοιχεία, έχει κινητοποιήσει 88 δισεκατομμύρια ευρώ για τη στήριξη του Κιέβου. Περίπου 40.000 Ουκρανοί στρατιώτες έχουν εκπαιδευτεί μέχρι στιγμής σε ταχύρρυθμα μαθήματα στην ΕΕ.
Υπάρχει όμως και μια άλλη πλευρά, σύμφωνα με τη γερμανική εφημερίδα, οι κυρώσεις δεν έχουν υπάρξει μέχρι στιγμής μια ηχηρή επιτυχία και οι χώρες της ΕΕ είναι διχασμένες σε σημαντικά ζητήματα, όπως το πόση περαιτέρω στήριξη θα πρέπει να δοθεί στο Κίεβο. Στην πραγματικότητα ήθελαν να αποτρέψουν ακριβώς αυτό.
Ωστόσο, το Κρεμλίνο είχε εξαρχής βάλει στόχο να σπείρει τη διχόνοια και να υπονομεύσει σταδιακά την υποστήριξη προς το Κίεβο. Αυτό είναι που συμβαίνει τώρα. Το σκορ είναι ένα προς μηδέν υπέρ του Βλαντιμίρ Πούτιν, σύμφωνα με τη Welt.
1. Στρατιωτική υποστήριξη
Ο Γάλλος πρόεδρος Εμμανουέλ Μακρόν έθεσε το ενδεχόμενο να αναπτυχθούν δυτικά στρατεύματα στην Ουκρανία για να βοηθήσουν με την υλικοτεχνική υποστήριξη και την εκκαθάριση ναρκών, για παράδειγμα. Η πλειονότητα των χωρών της ΕΕ αντιτίθεται σθεναρά σε αυτό, συμπεριλαμβανομένης της Πολωνίας. Μόνο οι τρεις χώρες της Βαλτικής υποστηρίζουν τον Μακρόν.
Το παράδοξο είναι πως παρά τις σκέψεις του για την αποστολή δυτικών στρατιωτών στην Ουκρανία, ο Μακρόν εμπόδισε για μεγάλο χρονικό διάστημα την αγορά πυρομαχικών από τρίτες χώρες.
Εν τω μεταξύ, ο Γάλλος άλλαξε γνώμη. Αλλά το βέτο του έβλαψε τις ευρωπαϊκές παραδόσεις πυρομαχικών στην Ουκρανία, επειδή τα κράτη μέλη δεν είναι σήμερα σε θέση να παράγουν αρκετά πυρομαχικά. Επί μήνες, τα κράτη μέλη της ΕΕ δεν μπορούσαν να συμφωνήσουν για περαιτέρω στρατιωτική βοήθεια προς την Ουκρανία. Ο επικεφαλής διπλωμάτης της ΕΕ Ζοζέπ Μπορέλ (Josep Borrell) είχε ζητήσει επιπλέον 20 δισεκατομμύρια ευρώ.
Το αποτέλεσμα μετά από έντονες συζητήσεις «μετρήθηκε» σε δισεκατομμύρια ευρώ. Το Βερολίνο απέρριψε επίσης απότομα το αίτημα του Μπορέλ – και ταυτόχρονα ρίχτηκε με επιτυχία σε έναν μικροπόλεμο εντός των Βρυξελλών για τις λεπτομέρειες χρηματοδότησης, γεγονός που καθυστέρησε περαιτέρω την επείγουσα εκταμίευση των κονδυλίων.
Ωστόσο, η σύνοδος κορυφής της ΕΕ θα γιορτάσει τη σημαντικά μειωμένη οικονομική βοήθεια στην τελική δήλωση ως επιτυχία και ως μήνυμα ενότητας. Ένα άλλο πρόβλημα για την Ουκρανία είναι το γεγονός ότι Ουγγαρία εμποδίζει εδώ και μήνες για άσχετους λόγους την εκταμίευση μιας πρόσθετης δόσης ύψους 500 εκατομμυρίων ευρώ από ένα ειδικό κονδύλι της ΕΕ.
2. Κυρώσεις
Οι κυρώσεις είχαν μόνο μέτρια επιτυχία- η ρωσική οικονομία αναμένεται να αναπτυχθεί κατά τουλάχιστον 1% φέτος. Υπάρχουν πολλοί λόγοι γι’ αυτό, αλλά η διχόνοια και ο εγωισμός των δυτικών χωρών στην επιβολή τιμωρητικών μέτρων είναι επίσης μεταξύ αυτών, σημειώνει η Welt.
Σημαντικά αγαθά δεν περιλαμβάνονται καν στους καταλόγους των κυρώσεων, όπως η εισαγωγή ρωσικού φυσικού αερίου, το οποίο συνεχίζει να διοχετεύει δισεκατομμύρια στον εθνικό προϋπολογισμό της Μόσχας.
Παρά τις σημαντικές πιέσεις των χωρών της Βαλτικής, η ΕΕ δεν μπόρεσε να συμφωνήσει στην απαγόρευση των εισαγωγών, ενώ και το Βερολίνο ήταν αυστηρά αντίθετο. Το ρωσικό φυσικό αέριο αντιπροσώπευε το 98% των συνολικών εισαγωγών φυσικού αερίου στην Αυστρία τον Δεκέμβριο, για παράδειγμα.
Επίσης η γαλλική ενεργειακή εταιρεία EDF συνεχίζει να κάνει ανθηρές δουλειές με τη ρωσική πυρηνική εταιρεία Rosatom, με σχέδια να εντείνει ακόμη περισσότερο τη συνεργασία στο μέλλον με την υποστήριξη του Μακρόν, τονίζει η Welt. Το Παρίσι απέτρεψε επίσης την προσθήκη ουρανίου στον κατάλογο των κυρώσεων. Η Γερμανία θα μπορούσε επίσης να κάνει περισσότερα και να παρακολουθεί στενότερα.
Για παράδειγμα, οι γερμανικές εξαγωγές εξαρτημάτων μηχανών και μηχανημάτων σε χώρες όπως η Αρμενία, το Κιργιστάν και το Καζακστάν αυξήθηκαν πρόσφατα απότομα – παρόλο που όλοι γνωρίζουν ότι σημαντικά τεχνολογικά συστατικά αυτών των αγαθών καταλήγουν σε ρωσικό πολεμικό εξοπλισμό.
3. Διεύρυνση
Υπάρχουν σημαντικές διαφορές μεταξύ των χωρών της ΕΕ ως προς το πόσο εντατικά θα πρέπει να συνεργαστεί η Ουκρανία με την ΕΕ πριν από την ένταξη και πόσο γρήγορα μπορεί να γίνει μέλος μετά. Οι Ουκρανοί θα «πατήσουν κάθε πράσινο κουμπί» και θα διαπραγματευτούν «απίστευτα έξυπνα», δήλωσε ένας διπλωμάτης των Βρυξελλών.
Το Βερολίνο και το Παρίσι τείνουν να φρενάρουν τις ενταξιακές συνομιλίες, ενώ τα κράτη της Βαλτικής και της Ανατολικής Ευρώπης, καθώς και η Επιτροπή της ΕΕ, πατούν το γκάζι.
Μια τρέχουσα συζήτηση ενόψει της συνόδου κορυφής της ΕΕ δείχνει πόσο κατακερματισμένη έχει γίνει η διαμάχη. Η διαμάχη επικεντρώνεται στο ερώτημα αν οι ενταξιακές συνομιλίες με την Ουκρανία (και τη Μολδαβία) θα πρέπει να ξεκινήσουν τον Μάρτιο ή μόνο μετά τις ευρωεκλογές του Ιουνίου. Σύμφωνα με διαπραγματευτικούς κύκλους, υπάρχει περίπου ο ίδιος αριθμός υποστηρικτών και αντιπάλων και των δύο επιλογών.