Το βέτο της Ουγγαρίας καταρρίπτεται με ένα τέχνασμα και η ΕΕ αρχίζει διαπραγματεύσεις με το Κίεβο, σύμφωνα με το αποτέλεσμα της συνόδου κοροφής της ΕΕ χθες (14.12.23) στις Βρυξέλλες. Αυτή η απόφαση στέλνει επίσης ένα μήνυμα προς το Κρεμλίνο, το οποίο είναι όλο και πιο σίγουρο για τη νίκη του στον πόλεμο.
Ωστόσο, οι επικεφαλής των ευρωπαϊκών κρατών και κυβερνήσεων, στη Σύνοδο της ΕΕ δεν μπόρεσαν να συμφωνήσουν σε ένα οικονομικό πακέτο για τη χώρα που δέχθηκε επίθεση από τη Ρωσία. Και αυτό γιατί ο πρωθυπουργός της Ουγγαρίας Βίκτορ Όρμπαν άσκησε βέτο στην απόφαση, αντιδρώντας έτσι στα υπόλοιπα 26 κράτη μέλη της ΕΕ.
Οι Ευρωπαίοι θέλουν να κάνουν μια νέα προσπάθεια τον Ιανουάριο. Μέχρι τότε, η χρηματοδότηση της Ουκρανίας είναι εξασφαλισμένη. Ωστόσο, η διαμάχη με τον Όρμπαν επισκίασε τη σύνοδο κορυφής, η οποία θεωρήθηκε ήδη ιστορική λόγω της συμφωνίας για τις ενταξιακές διαπραγματεύσεις με την κυβέρνηση του Κιέβου.
Χθες (14.12.23), ο πρόεδρος του Συμβουλίου Σαρλ Μισέλ (Charles Michel) επιβεβαίωσε τη συμφωνία στη διαδικτυακή πλατφόρμα X, πρώην Twitter. Η ΕΕ θα ξεκινήσει επίσης συνομιλίες με τη Δημοκρατία της Μολδαβίας. Η Βοσνία-Ερζεγοβίνη πρέπει πρώτα να εφαρμόσει μεταρρυθμίσεις. Η Γεωργία λαμβάνει το προπαρασκευαστικό καθεστώς της υποψήφιας χώρας. Αυτό είναι ένα «σαφές μήνυμα ελπίδας για τους ανθρώπους και την ήπειρό μας», έγραψε ο Μισέλ.
Η εκπληκτικά γρήγορη εξέλιξη επιτεύχθηκε με τη βοήθεια ενός τεχνάσματος. Ο Όρμπαν, ο οποίος είχε επίσης απειλήσει προηγουμένως να ασκήσει βέτο στις ενταξιακές διαπραγματεύσεις με την Ουκρανία, έφυγε από την αίθουσα χωρίς να πει λέξη πριν από τη λήψη της απόφασης, ανέφεραν διπλωμάτες. «Το Συμβούλιο έλαβε την απόφαση ομόφωνα, αλλά μόνο 26 από τους 27 αρχηγούς κυβερνήσεων βρίσκονταν στην αίθουσα».
Η απαρτία επιτεύχθηκε επειδή ο Όρμπαν δεν εκπροσωπήθηκε από κανέναν. Ο καγκελάριος Όλαφ Σολς (Olaf Scholz) πρότεινε αυτή τη λύση για τη διάσωση του προσώπου, όπως ειπώθηκε.
Λίγο αργότερα, ο Όρμπαν ανήρτησε ένα μήνυμα στο Facebook στο οποίο χαρακτήριζε την πιθανή ένταξη της Ουκρανίας στην ΕΕ ως λάθος. «Η Ουγγαρία δεν θέλει να εμπλακεί σε μια τόσο κακή απόφαση».
Οι διαπραγματεύσεις για την οικονομική βοήθεια πρέπει να συνεχιστούν τον Ιανουάριο. Ωστόσο, αναμένεται ότι τα χρήματα θα μπορούν να ρέουν και χωρίς την Ουγγαρία, εάν είναι απαραίτητο.
Στις Βρυξέλλες χθες (14.12.23), το ενδιαφέρον επικεντρώθηκε στη μεγάλη εικόνα: στήριξη της Ουκρανίας, αποτροπή της Ρωσίας, αξιοπιστία της Ευρώπης ως συμμάχου. Ο Όρμπαν αμφισβήτησε όλα αυτά πριν από τη σύνοδο κορυφής.
Η σύνοδος κορυφής κινδύνευε να καταρρεύσει λόγω της απόρριψης του προγράμματος βοήθειας ύψους 50 δισεκατομμυρίων ευρώ για την Ουκρανία και της έναρξης διαπραγματεύσεων για την ένταξη της χώρας στην ΕΕ. Αλλά ο Ούγγρος δεν συνέχισε την απόλυτη συμπεριφορά αποκλεισμού.
Δεν ήταν η πρώτη φορά που ο Όρμπαν υποχώρησε σε σύνοδο κορυφής. Θεωρείται έξυπνος και ευέλικτος και γνωρίζει τα όρια της δύναμής του, σχολιάζει η Handelsblatt. Η τακτική του ικανότητα προκαλεί το σεβασμό ακόμη και των αντιπάλων του. Λίγο πριν από τη σύνοδο κορυφής, η Επιτροπή αποδέσμευσε τη χρηματοδότηση για την Ουγγαρία, την οποία είχε παρακρατήσει επί ένα έτος λόγω της κατάλυσης του κράτους δικαίου στη χώρα. Προφανώς, ο Όρμπαν είχε πετύχει έναν σημαντικό στόχο.
Σήμα στον Πούτιν
Η έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων δεν σημαίνει ότι η Ουκρανία θα γίνει μέλος εντός ορισμένου χρονικού διαστήματος. Πάνω απ’ όλα, πρόκειται για ένα πολιτικό μήνυμα. Το μέλλον της χώρας, σύμφωνα με το μήνυμα των Βρυξελλών, βρίσκεται επομένως στην Ευρώπη και όχι στη σφαίρα επιρροής του Κρεμλίνου.
Σε μια εποχή που η Ουκρανία δέχεται αυξανόμενη στρατιωτική πίεση και ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν επιβεβαιώνει με σιγουριά το σχέδιό του να υποτάξει τη γειτονική χώρα, η επιβεβαίωση της ευρωπαϊκής προοπτικής έχει μεγάλη σημασία για τους Ουκρανούς.
Ως εκ τούτου, ο Ουκρανός πρόεδρος Boλοντιμίρ (Volodimir Zelensky) απηύθυνε επείγουσα έκκληση για περαιτέρω στήριξη μέσω βιντεοκλήσης κατά την έναρξη της συνόδου κορυφής. Ήταν μια μέρα που θα έμενε στην ιστορία της Ουκρανίας, είπε – καλώς ή κακώς. «Μη μας προδώσεις!»
Οι ηγέτες της ΕΕ έχουν επίγνωση της ιστορικής σημασίας. «Αυτό που αποφασίζουμε ή δεν αποφασίζουμε είναι ένα σαφές μήνυμα προς τη Μόσχα, το Κίεβο, την Ουάσιγκτον και το Πεκίνο», δήλωσε ο Φινλανδός πρωθυπουργός Πέτερι Όρπο (Petteri Orpo) στη σύνοδο κορυφής. «Γι’ αυτό πρέπει να αποφασίσουμε ότι υποστηρίζουμε την Ουκρανία».
Ο Ολλανδός πρωθυπουργός Μαρκ Ρούτε πρόσθεσε: «Το μήνυμα προς τον Πούτιν πρέπει να είναι ότι πήραμε μια απόφαση και στεκόμαστε ενωμένοι πίσω από την Ουκρανία».
Την ίδια στιγμή, ο Πούτιν μιλούσε στο Κρεμλίνο: είχε προσκαλέσει τον κόσμο στην ετήσια συνέντευξη Τύπου. Εκεί καμάρωνε ότι η ξένη υποστήριξη προς την Ουκρανία φαινόταν να μειώνεται. Ως απόδειξη, ανέφερε τη διαμάχη στις Βρυξέλλες και τον αποκλεισμό της περαιτέρω βοήθειας προς την Ουκρανία από τους Ρεπουμπλικάνους στο Κογκρέσο των ΗΠΑ.
Λίγες ώρες αργότερα, η ΕΕ έδωσε την απάντησή της, τουλάχιστον το πρώτο μέρος της: την έναρξη των ενταξιακών διαπραγματεύσεων. Ωστόσο, καθώς ο Όρμπαν συνεχίζει να μπλοκάρει τα δισεκατομμύρια για την Ουκρανία, αυτά θα μπορούσαν τώρα ενδεχομένως να αποφασιστούν εκτός προϋπολογισμού – χωρίς την Ουγγαρία.
Πρόκειται για συνολικό ποσό 50 δισεκατομμυρίων ευρώ, το οποίο θα πρέπει να καλύπτει τις χρηματοδοτικές ανάγκες της Ουκρανίας έως το 2026. Σύμφωνα με την πρόταση της Επιτροπής της ΕΕ, τα χρήματα θα πρέπει να προέρχονται από τον προϋπολογισμό της ΕΕ. Αυτό έχει το πλεονέκτημα ότι υπάρχει ένας καθιερωμένος τύπος κατανομής για τις 27 πολιτείες.
Εάν μετά από περαιτέρω διαπραγματεύσεις καταστεί αναγκαία μια λύση χωρίς την Ουγγαρία, τα άλλα 26 κράτη μέλη της ΕΕ θα πρέπει να συμφωνήσουν σχετικά με τις συνεισφορές τους. Αυτό θα απαιτούσε περαιτέρω συζητήσεις. Ένα εμπόδιο, το οποίο όμως μπορεί να ξεπεραστεί.
Οι ενταξιακές συνομιλίες με την Ουκρανία, από την άλλη πλευρά, αποτελούν αρχικά μια δήλωση προθέσεων. Δεν θα αρχίσουν αμέσως, διότι η Ουκρανία δεν έχει ακόμη εκπληρώσει και τις επτά προϋποθέσεις της Επιτροπής της ΕΕ. Στην τελευταία της έκθεση προόδου, η αρχή ζήτησε τη μεταρρύθμιση του Συνταγματικού Δικαστηρίου. Η καταπολέμηση της διαφθοράς πρέπει επίσης να ενταθεί. Οι διπλωμάτες αναμένουν ότι η Ουκρανία θα εκπληρώσει τους όρους το πρώτο εξάμηνο του 2024.
Ο Ζελένσκι ευχαρίστησε την ΕΕ για την απόφασή της. “Η ιστορία γράφεται από εκείνους που δεν κουράζονται ποτέ να αγωνίζονται για την ελευθερία”, έγραψε στο X. Το ίδιο βράδυ, ο Ουκρανός πρόεδρος συνομίλησε τηλεφωνικά με διάφορους εταίρους της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένου του καγκελάριου Σολτς. «Η υποστήριξη της Γερμανίας προς την Ουκρανία αυξάνεται μέρα με τη μέρα», έγραψε στη συνέχεια ο Ζελένσκι. «Το βλέπουμε και θα το θυμόμαστε πάντα».