Εδώ και μία εβδομάδα όλοι έχουν παρατηρήσει μία σημαντική και σταθερή μέχρι σήμερα άνοδο του χρυσού.
Η τρέχουσα τιμή του φαίνεται να σταθεροποιείται πλέον πάνω από τα 2100 δολάρια αφού για αρκετούς μήνες παρέμεινε με μικρά σκαμπανεβάσματα πάνω από τα 2000 δολάρια.
Οι αναλύσεις που προβλέπουν νέο κύκλο ανόδου είναι αρκετές και έχουν πολλαπλασιαστεί ιδιαίτερα μετά το σχετικά «ξαφνικό» ξεπέταγμα της τιμής του πάνω από τα 2100 δολάρια.
Το βασικό επιχείρημα για την περαιτέρω άνοδό του είναι ότι οι Κεντρικές Τράπεζες έχουν ήδη καλλιεργήσει ένα κλίμα προσδοκιών για μείωση των επιτοκίων, παρά το γεγονός ότι η ημερομηνία που αυτό θα αρχίσει να συμβαίνει, αναβάλλεται ολοένα και περισσότερο, αν και ο πληθωρισμός – τουλάχιστον ο Γενικός ΔΤΚ – εξακολουθεί να διολισθαίνει σχεδόν σταθερά.
Η στροφή προς τις αγορές χρυσού έτσι κι αλλιώς όμως, ειδικά μετά το 2020, έχει αρχίσει να προσελκύει αγοραστές τόσο σε φυσική μορφή (κυρίως οι κεντρικές τράπεζες), όσο και σε ETF από πολλά και ισχυρά διεθνή χαρτοφυλάκια. Το εντυπωσιακό είναι ότι η τάση αυτή διατηρήθηκε με κάποια ενδιάμεσα πισωγυρίσματα ακόμα όταν οι Κεντρικές Τράπεζες άρχισαν να αυξάνουν τα επιτόκια για να αναχαιτίσουν τον πληθωρισμό.
Τι όμως συμβαίνει πραγματικά;
Ο χρυσός έχει πάψει να είναι παγκόσμιο αποθεματικό νόμισμα και να παίζει ένα σημαντικό νομισματικό ρόλο – τουλάχιστον επισήμως – από τότε που το δολάριο έσπασε (στις 15/8/1971) τον ομφάλιο λώρο που το συνέδεε σταθερά με τον χρυσό, μέσω της Συμφωνίας του Μπρέτον Γουντς (1945 – μία ουγκιά χρυσός 35 δολάρια).
Παρ’ όλα αυτά παραμένει σιωπηρά σαν βασικό «συστατικό» των συναλλαγματικών αποθεμάτων όλων των Κεντρικών Τραπεζών, με την Fed να εξακολουθεί να είναι – τουλάχιστον επισήμως – η τράπεζα με τα μεγαλύτερα αποθέματα χρυσού στον πλανήτη.
Το ίδιο και η ΕΚΤ. Όταν συγκροτήθηκε η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα όλες οι εθνικές Κεντρικές Τράπεζες της ΟΝΕ κατέθεσαν αναλογικά σημαντικό μέρος των αποθεματικών τους σε χρυσό στο θησαυροφυλάκιο της Φρανκφούρτης.
Το εντυπωσιακό είναι ότι οι φάσεις ανόδου της τιμής του χρυσού δεν ανακόπτεται ακόμα και όταν τα κρυπτονομίσματα επιχειρούν να κλέψουν από την λάμψη του, όπως για παράδειγμα στην πρόσφατη άνοδο πάνω από τα 2100 δολάρια.
Από αυτή την στήλη (αλλά και στους προκατόχους της) έχουμε πολλές φορές υπενθυμίσει μία απλή αλήθεια, η οποία έχει να κάνει με την διαχρονική «αξία» του χρυσού, η οποία ελάχιστα αλλάζει στην πραγματικότητα. Τόσο σαν «αξία» όσο και σαν χρήση δεν έχει αλλάξει τίποτα που να κάνει τον χρυσό λιγότερο ή περισσότερο αναγκαίο στην οικονομία σε όλα τα επίπεδά της τόσο στην παραγωγή όσο και στην νομισματική κυκλοφορία.
Θα μπορούσε ίσως να πει κανείς ότι επιχειρήθηκε να «αχρηστευθεί» στο επίπεδο της νομισματικής κυκλοφορίας το 1971, αλλά αυτό όπως αποδεικνύει η πραγματικότητα ήταν και παραμένει μία ατυχής πρόθεση.
Ο χρυσός λοιπόν ήταν και παραμένει αυτό που ήταν, ένα λαμπερό εξαιρετικά δύσκολα φθιρώμενο μέταλλο, ελάχιστα χρήσιμο στην παραγωγή. Αλλά παραμένει ο αναλύωτος χρυσός.
Γιατί λοιπόν «ακριβαίνει» διαρκώς;
Η ακριβής απάντηση είναι ότι δεν «ακριβαίνει» ο χρυσός, αλλά γίνονται «φθηνότερα» τα νομισματικά μέσα με τα οποία αυτός τιμολογείται. Αν στις 14 Αυγούστου του 1971 τελευταία ημέρα πριν από την ακύρωση της Συμφωνίας του Μπρέτον Γουντς μία ουγκιά χρυσού είχε 35 δολάρια σε κάθε γωνιά της Γης, σήμερα η ίδια ουγκιά χρυσού έχει 2130 δολάρια.
Με άλλα λόγια η υποτίμηση του δολαρίου και μαζί του η υποτίμηση όλων των νομισμάτων με τα οποία από τις 15 Αυγούστου 1971 έχει συνδεθεί σταθερά ή όχι, είναι αυτή που αποτυπώνεται στην τρέχουσα τιμή του χρυσού.
Ο νομισματικός πληθωρισμός ιδιαίτερα μετά το 2008 και το 2020 βοήθησε βέβαια για να αποκτήσει αυτή η τάση ισχυρή δυναμική με διεθνή χαρακτήρα.
Να δώσουμε ένα παράδειγμα. Το δολάριο «εκδίδεται» από τις ΗΠΑ και «παράγεται» σε φυσική και λογιστική μορφή με δύο τρόπους.
Ο ένας είναι η «εκτύπωση» νέων χαρτονομισμάτων, ο άλλος είναι η «παραγωγή» χρέους από το αμερικανικό δημόσιο και η περαιτέρω «μόχλευσή» του στην συνέχεια από το τραπεζικό σύστημα και τις χρηματαγορές. Για να έχουμε μία σχετική εικόνα του το σημαίνει αυτό σε «δολάρια» αρκεί να πούμε ότι το αμερικανικό δημόσιο εκδίδει περίπου ένα τρις χρέους σε δολάρια κάθε 100 ημέρες.
Ήτοι κάθε τρείς περίπου μήνες κατά μέσο όρο το προστίθενται ένα τρις δολάρια στις χρηματαγορές. Και δεν είναι μόνο το αμερικανικό δημόσιο. Στην Ευρωζώνη οι χώρες μέλη μέσα στο πρώτο δίμηνο του 2024 έχουν εκδώσει χρέος που αγγίζει το μισό τρισεκατομμύριο Ευρώ. Αυτά τα δολάρια- Ευρώ κ.λ.π. με την είσοδό τους στην οικονομία πολλαπλασιάζονται μέσω των παράγωγων προϊόντων χρέους από τις χρηματαγορές κατά δεκάδες φορές.
Με άλλα λόγια η αντιστοίχιση της παραγωγής «δολαρίων» ή άλλων νομισμάτων που πολλαπλασιάζονται με γεωμετρικούς ρυθμούς, δεν έχουν πλέον καμία πραγματική σχέση στην αντιστοίχισή τους έναντι της παραγωγής προϊόντων ή πολύ περισσότερο της εξαιρετικά περιορισμένης παραγωγής χρυσού, ο οποίος τιμολογείται σε αυτά τα νομίσματα…
Βέβαια είναι και πολλοί άλλοι παράγοντες που επίσης επηρεάζουν την «τιμή» του χρυσού, όπως για παράδειγμα το γεγονός ότι αυτή η «τιμή» προσδιορίζεται από δύο χρηματιστήρια, ένα στο Λονδίνο και ένα στην Νέα Υόρκη (με απόφαση πέντε τραπεζών που το χειρίζονται) και στα οποία η «τιμή» του χρυσού «ορίζεται» από το κεντρικά ελεγχόμενο «παιχνίδι» των παραγώγων χρυσού από τους εν λόγω «παίκτες».
Με άλλα λόγια η «τιμή» αυτή, αν δεν πέρναγε μέσα από τις χρηματιστηριακές αυτές μυλόπετρες θα είχε εκτιναχθεί σε πολύ υψηλότερα «στρώματα» της νομισματικής σφαίρας.
Αυτός άλλωστε είναι και ένας βασικός λόγος για τον οποίο τα τελευταία 2 – 3 χρόνια έχουν πολλαπλασιαστεί οι αγορές χρυσού σε φυσική μορφή κυρίως από τις Κεντρικές Τράπεζες που κινούνται στα όρια της ζώνης των BRICS +.
H απόφαση μάλιστα των δυτικών κυβερνήσεων να προχωρήσουν σε κατάσχεση των συναλλαγματικών αποθεμάτων της Ρωσίας που βρίσκονταν στο εξωτερικό με αφορμή τον πόλεμο στην Ουκρανία, πολλαπλασίασε την προσοχή των μεγάλων περιφερειακών τραπεζών στις αγορές χρυσού με την Κεντρική Τράπεζα της Κίνας να είναι σήμερα ο μεγαλύτερος αγοραστής χρυσού παρά το γεγονός ότι η Κίνα είναι ένας από τους μεγαλύτερους αν όχι ο μεγαλύτερος εξορύκτης χρυσού.
«Κάλιο γαϊδουρόδενε» το γουάν στον …χρυσό «παρά γαϊδουρογύρευε», δείχνουν να λένε στο Πεκίνο.
Με άλλα λόγια στην περιφέρεια του παγκόσμιου νομισματικού συστήματος στην οποία όμως παράγεται το 44% του παγκόσμιου ΑΕΠ και περισσότερο, έχει αρχίσει μία ανεπίσημη «επιστροφή» σε μία περισσότερο …γήινη σχέση των νομισμάτων τους με τον χρυσό, καθώς ο ανεξέλεγκτος νομισματικός πληθωρισμός του αμερικανικού χρέους βάζει το παγκόσμιο οικονομικό και νομισματικό σύστημα μπροστά σε ανεξέλεγκτες καταστάσεις.
Ανεξέλεγκτες οικονομικά, νομισματικά και γεωπολιτικά, όπως αποδεικνύει η Ουκρανία, η Γάζα, η Ερυθρά Θάλασσα, ή ενδεχομένως η…Ταϊβάν.
Αυτές οι ευρύτερες διεθνείς τάσεις είναι που «δουλεύουν» πλέον στο υπόβαθρο της δυναμικής τάσης ενίσχυσης των «τιμών» και όχι της «αξίας» του χρυσού, που παραμένει αγκιστρωμένη στον ιστορικά διαμορφωμένο ρόλο της …