Πέντε βήματα που θα οδηγήσουν τη χώρα στο δρόμο της ανάπτυξης έχει σχεδιάσει η κυβέρνηση. Τα παρουσιάζει στην αποκλειστική συνέντευξη προς το newsit.gr ο υφυπουργός Οικονομίας Ανάπτυξης και Τουρισμού Αλέξης Χαρίτσης.
Το σχέδιο για την επιστροφή στην ανάπτυξη και οι δραστηριότητες που θα τη στηρίξουν είναι : “Ο νέος αναπτυξιακός νόμος, ο οποίος έχει ήδη κατατεθεί στη Βουλή, το νέο ΕΣΠΑ με τις στοχευμένες αναπτυξιακές δράσεις του που συνδέονται και με τις προτεραιότητες του αναπτυξιακού νόμου και που δίνουν έμφαση στην καινοτομία, το αναπτυξιακό ταμείο το οποίο θα συγκεντρώσει όλα τα υφιστάμενα αναπτυξιακά χρηματοδοτικά εργαλεία, τους ευρωπαϊκούς πιστωτικούς θεσμούς όπως είναι η ΕΤΕΠ και το EFSI και τέλος το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων”.
Το βάρος δίνεται σε οκτώ τομείς που η χώρα έχει συγκριτικό πλεονέκτημα, ενώ καταβάλλεται ειδική προσπάθεια για να σταματήσει η μετανάστευση επιστημόνων και να αρχίσει η επιστροφή τους στη χώρα.
Πώς εκτιμάτε τη συμφωνία στο Eurogroup;
Μολονότι η συμφωνία αποτελεί προϊόν δύσκολου συμβιβασμού που επιτεύχθηκε μέσα σε αντίξοες συνθήκες, εντούτοις εξασφαλίζει ένα σταθερό δημοσιονομικό και μακροοικονομικό περιβάλλον που θέτει τις βάσεις για μία δίκαιη και βιώσιμη ανάπτυξη. Αυτό το πράττει με δύο τρόπους:
Αφενός, διευθετεί το ζήτημα του χρέους με έναν συγκεκριμένο οδικό χάρτη για την εξυπηρέτησή του. Η διασφάλιση, στο πλαίσιο αυτού του οδικού χάρτη, ότι οι συνολικές δαπάνες για την εξυπηρέτηση του χρέους δεν θα πρέπει να υπερβαίνουν το 15% του ΑΕΠ ετησίως, συμπεριλαμβανομένων και των Εντόκων Γραμματίων του Ελληνικού Δημοσίου, σημαίνει περαιτέρω μείωση των δαπανών για εξυπηρέτηση τόκων και χρεολυσίων και άρα μεγαλύτερο περιθώριο για χρηματοδότηση του κοινωνικού κράτους και της ανάπτυξης.
Αφετέρου, αποκαθιστά πλήρως την εμπιστοσύνη στο χρηματοπιστωτικό σύστημα της χώρας και ανοίγει τον δρόμο για τη σταδιακή επαναφορά του waiver, εξέλιξη που θα ενισχύσει αποφασιστικά τη ρευστότητα στην αγορά. Πρόκειται λοιπόν για μία συμφωνία που συνδράμει στην απελευθέρωση της αναπτυξιακής δυναμικής της χώρας που εδώ και μία οκταετία παραμένει σε καταστολή.
Ποια εργαλεία προωθείτε για την αναστροφή της πορείας της οικονομίας;
Ασφαλώς μία από τις βασικότερες προϋποθέσεις για την αναστροφή της καθοδικής πορείας είναι η κάλυψη του μεγάλου επενδυτικού κενού που υπάρχει. Επιτρέψτε μου να θυμίσω εδώ ότι οι επενδύσεις παγίου κεφαλαίου στην οικονομία μας στην αρχή της κρίσης, το 2009 συγκεκριμένα, κυμαίνονταν στο 20,6% του ΑΕΠ ενώ το 2015 αυτές κυμαίνονται μόλις στο 11,6%. Το κενό αυτό μπορεί να καλυφθεί μέσα από δημόσιες και ευρωπαϊκές επενδύσεις, καθώς επίσης και με την ενίσχυση συγκεκριμένων αναπτυξιακών χρηματοδοτικών εργαλείων.
Η κυβέρνηση έχει καταρτίσει ένα ολοκληρωμένο σχέδιο που περιλαμβάνει πέντε βήματα σε αυτήν την κατεύθυνση: Τον νέο Αναπτυξιακό Νόμο, ο οποίος έχει ήδη κατατεθεί στη Βουλή, το νέο ΕΣΠΑ με τις στοχευμένες αναπτυξιακές δράσεις του που συνδέονται και με τις προτεραιότητες του Αναπτυξιακού Νόμου και που δίνουν έμφαση στην καινοτομία, το Αναπτυξιακό Ταμείο το οποίο θα συγκεντρώσει όλα τα υφιστάμενα αναπτυξιακά χρηματοδοτικά εργαλεία, τους ευρωπαϊκούς πιστωτικούς θεσμούς όπως είναι η ΕΤΕΠ και το EFSI και τέλος το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων.
Θα ήθελα να σταθώ λίγο παραπάνω στο Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων και αυτό γιατί τα προγράμματα δημοσιονομικής προσαρμογής στοχεύουν στην περικοπή του. Για πρώτη φορά μετά από πολύ καιρό καταφέραμε να αυξήσουμε το ΠΔΕ κατά 250 εκατ. ευρώ για το 2017. Το 2016 το εθνικό σκέλος του ΠΔΕ αυξήθηκε, στο μέτρο του δυνατού, στα 750 εκατ. ευρώ από τα 700 εκατ. το 2015, ενώ για το 2017-18 το ποσό αυτό θα αυξηθεί στο 1 δισ. ευρώ και για το 2019-20 στο 1,25 δισ. ευρώ, δίνοντας τη δυνατότητα να υλοποιηθούν περισσότερα έργα σε περιφερειακή και τοπική κλίμακα.
Παράλληλα, με την αύξηση των πόρων θα υπάρξει και ενίσχυση των μηχανισμών ελέγχου, με διαφάνεια, κανόνες και μακροπρόθεσμο αναπτυξιακό σχεδιασμό. Σκοπός μας είναι να αναδείξουμε τα συγκριτικά πλεονεκτήματα κάθε περιοχής και να αξιοποιήσουμε το καταρτισμένο ανθρώπινο δυναμικό της χώρας, προς όφελος συνολικά της οικονομίας και της κοινωνίας.
Σε τι στάδιο ενεργοποίησης βρίσκεται το νέο ΕΣΠΑ;
Έχει ήδη ενεργοποιηθεί, το 25% των προγραμμάτων της νέας περιόδου 2014-2020 που αντιστοιχεί σε ποσό της τάξης των 4,5 δισ. ευρώ. Στόχος μας είναι η ενεργοποίηση του 50% του νέου ΕΣΠΑ, μέχρι το Σεπτέμβριο του 2016. Η ενεργοποίηση αυτή περιλαμβάνει προσκλήσεις τομεακών και περιφερειακών προγραμμάτων που εστιάζουν σε δραστηριότητες πολύ σημαντικές για την ελληνική οικονομία.
Αξίζει να σημειώσω ότι οι τέσσερις νέες δράσεις του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Ανταγωνιστικότητα, Επιχειρηματικότητα, Καινοτομία (ΕΠΑνΕΚ) 2014-2020» είναι οι πρώτες προσκλήσεις ενίσχυσης της μικρομεσαίας επιχειρηματικότητας που ξεκίνησαν σε όλες τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Σε ποιους απευθύνονται οι δράσεις ενίσχυσης επιχειρηματικότητας της νέας προγραμματικής περιόδου,σε ποιους κλάδους εστιάζουν και με τι στόχους;
Ο τέσσερις νέες δράσεις ενίσχυσης της επιχειρηματικότητας που βρίσκονται σε εξέλιξη απευθύνονται σε πολύ μικρές και μικρομεσαίες επιχειρήσεις, ανέργους και αυτοαπασχολούμενους, νέους επιστήμονες. Απόλυτη προτεραιότητα αποτελεί για μας η ανάσχεση φυγής στο εξωτερικό των νέων πτυχιούχων, του πλέον δυναμικού τμήματος της οικονομίας, του ανθρώπινου κεφαλαίου. Σκοπός μας είναι η στήριξη των παραγωγικών στρωμάτων της κοινωνίας που έχουν πληγεί περισσότερο από την κρίση, παρέχοντας ταυτόχρονα πολύτιμη στοχευμένη ρευστότητα στην ελληνική οικονομία.
Στρεφόμαστε σε καινοτόμες και εξωστρεφείς δραστηριότητες υψηλής προστιθέμενης αξίας. Εστιάζουμε σε οκτώ τομείς προτεραιότητας στους οποίους η χώρα διαθέτει συγκριτικό πλεονέκτημα: την αγροδιατροφή, την υγεία και τα φάρμακα, τις τεχνολογίες πληροφορικής και επικοινωνιών, την ενέργεια, το περιβάλλον και τη βιώσιμη ανάπτυξη, τις μεταφορές και την εφοδιαστική αλυσίδα, τα υλικά και τις κατασκευές, τον πολιτισμό και βεβαίως τον τουρισμό.
Επιδιώκουμε τον μετασχηματισμό του παραγωγικό μοντέλου και τη μετατροπή των δομών που ενισχύουμε σε ευρύτερες αλυσίδες αξίας. Δηλαδή σε ευρύτερα σύνολα κλάδων και συνεργαζόμενων επιχειρήσεων που προσθέτουν αξία και ποιότητα στο τελικό προϊόν και όχι σε ξεκομμένους κλάδους. Στόχος μας είναι τόσο το παραγωγικό αποτέλεσμα όσο και η δυνατότητα δημιουργίας νέων θέσεων εργασίας. Εκεί θα κριθούμε.
Υπάρχει ενδιαφέρον για τις νέες προσκλήσεις επιχειρηματικότητας και τι θα γίνει με τις πληρωμές;
Οι νέες δράσεις συνάντησαν πολύ μεγάλο ενδιαφέρον από την πλευρά των επενδυτών. Δεχτήκαμε μεγάλο πλήθος αιτημάτων από παραγωγικούς και κοινωνικούς φορείς, αλλά και από υποψηφίους επενδυτές, για παράταση της προθεσμίας ηλεκτρονικής υποβολής των επενδυτικών σχεδίων. Για τον λόγο αυτό παρατείναμε τις προθεσμίες, ενώ αυξήσαμε και τους διαθέσιμους προϋπολογισμούς για τον α΄ κύκλο συνολικά στα 322 εκατ. ευρώ από 270 εκατ. ευρώ που ήταν αρχικά ο σχεδιασμός. Θα ακολουθήσει και β’ κύκλος λαμβάνοντας υπόψη τα μηνύματα και τις παρατηρήσεις του κοινού. Καλλιεργούμε διαρκώς μια κουλτούρα συνεργασίας, διαβούλευσης και αμφίδρομης επικοινωνίας, με την οποία ξεκινήσαμε μέσω και της διαδικασίας των προδημοσιεύσεων, για τη συνδιαμόρφωση των προτεραιοτήτων κάθε δράσης.
Στόχος μας είναι να ολοκληρωθεί η διαδικασία υποβολής των αιτήσεων, να τρέξει γρήγορα η διαδικασία της αξιολόγησης με απόλυτα αδιάβλητο τρόπο μέσω της νέας αυτοματοποιημένης ηλεκτρονικής πλατφόρμας και στη συνέχεια να προχωρήσουμε, όσο το δυνατό γρηγορότερα, στην εκταμίευση των σχετικών πόρων, προκειμένου να διευκολύνονται οι επιχειρηματικέςπρωτοβουλίες.
Για να το κάνουμε αυτό προχωρήσαμε σε συμφωνία με το Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων για τη δημιουργία ενός καταπιστευτικού λογαριασμού, ο οποίος θα ενεργοποιηθεί τις αμέσως επόμενες ημέρες με την υπογραφή της σχετικής Υπουργικής Απόφασης. Με την σύσταση του λογαριασμού αυτού επιτυγχάνεται η εκταμίευση των κονδυλίων χωρίς να απαιτείται η κατάθεση εγγυητικής επιστολής.
Ποιες νέες δράσεις τόνωσης του καινοτόμου «επιχειρείν» θα ενεργοποιήσετε;
Το αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα θα προκηρυχθούν νέες δράσεις για την ανάπτυξη μηχανισμών δικτύωσης δραστηριοτήτων (clusters, meta-clusters) και άλλων δομών εκκόλαψης της νεοφυούς επιχειρηματικότητας, με σκοπό τη δημιουργία εγχώριων αλυσίδων αξίας για την εξασφάλιση οικονομιών κλίμακας σε θέματα διανομής και προώθησης προϊόντων.
Θα ενεργοποιηθούν, επίσης, τρεις δράσεις που αφορούν στην κατάρτιση για την αναβάθμιση επαγγελματικών προσόντων εργαζομένων σε επιχειρήσεις, στην αναβάθμιση υφιστάμενων επιχειρήσεων μεσαίου μεγέθους (περισσότερα από 50 άτομα προσωπικό), καθώς και στην ενίσχυση συμπράξεων επιχειρήσεων με ερευνητικούς φορείς για την προαγωγή επενδύσεων στην Έρευνα και την Καινοτομία.
Σε όλα τα προγράμματα του ΕΣΠΑ ενθαρρύνεται η δημιουργία συνεργατικών σχημάτων. Σε συνεργασία με το Υπουργείο Εργασίας θα ενεργοποιήσουμε κονδύλια για τη λειτουργία κοινωνικών επιχειρήσεων. Δίνουμε ιδιαίτερη έμφαση στην ανάπτυξη της κοινωνικής οικονομίας, ενός τομέα που ακμάζει σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες και στις ΗΠΑ αλλά στην Ελλάδα κάνει τα πρώτα του βήματα.
Πώς συνδέεται ο νέος Αναπτυξιακός Νόμος με το νέο ΕΣΠΑ:
Ο Αναπτυξιακός Νόμος συνδέεται άμεσα με το νέο ΕΣΠΑ, με αιχμή του δόρατος την παραγωγή και την καινοτομία. Αυτό δεν ήταν αυτονόητο και δεν ίσχυε στους προηγούμενους Αναπτυξιακούς. Παράλληλα, αξιοποιούμε και διευρύνουμε τα χρηματοδοτικά εργαλεία που βελτιώνουν το δείκτη μόχλευσης των διαρθρωτικών κονδυλίων. Σκοπός μας είναι να συνθέσουμε τα διάσπαρτα χρηματοδοτικά εργαλεία σε κοινές αναπτυξιακές στοχεύσεις.
Στον αντίποδα των προηγούμενων Αναπτυξιακών, ο νέος Νόμος δίνει ισχυρά κίνητρα σε επενδύσεις με κλαδικά και γεωγραφικά κριτήρια και εστιάζει στους τομείς υψηλής προστιθέμενης αξίας και εξωστρέφειας, όπου η οικονομία διαθέτει ισχυρό συγκριτικό πλεονέκτημα. Μια σειρά προτεραιοτήτων όπως οι επιχειρηματικές συνέργειες για τη δημιουργία ικανών μεγεθών στο διεθνή ανταγωνισμό, οι στοχευμένες ενισχύσεις σε περιφερειακό επίπεδο, η υποστήριξη σχημάτων κοινωνικής οικονομίας, συνυπάρχουν τόσο στον Αναπτυξιακό Νόμο όσο και στα προγράμματα του ΕΣΠΑ. Είναι πάρα πολύ σημαντικές, διότι δείχνουν την κατεύθυνση για στροφή του παραγωγικού μοντέλου στο σύνολο των χρηματοδοτικών εργαλείων που έχουμε στη διάθεσή μας. Ο Αναπτυξιακός Νόμος και το ΕΣΠΑ αποτελούν μέρος του συνολικού αναπτυξιακού μας σχεδίου και σημαντικά εργαλεία που μπορούν να δώσουν παραγωγική ώθηση στην οικονομία με δίκαιους όρους και απτά αποτελέσματα για την κοινωνία.