Με οκτώ επιμέρους μέτρα έχει απαντήσει η κυβέρνηση στην ανάγκη για εξομάλυνση του ενεργειακού κόστους των αγροτών, όπως τονίζει η υφυπουργός Αλεξάνδρα Σδούκου, σε απάντησή της στη Βουλή.
Γνώμονας του ΥΠΕΝ είναι να μπορέσουν οι αγρότες να εξασφαλίσουν ένα προβλέψιμο και όσο το δυνατόν πιο χαμηλό κόστος μακροχρόνια και όχι μέσω προσωρινών ενισχύσεων που δεν θα έχουν διάρκεια.
Στα πλαίσια αυτά, η υφυπουργός στάθηκε στα εξής οκτώ μέτρα που βοηθούν τον πρωτογενή τομέα:
1. Προώθηση αυτοπαραγωγής
Με τον ν. 4643/2019 δόθηκε η δυνατότητα να μπορούν οι αγρότες να εγκαθιστούν ένα φωτοβολταϊκό (φ/β), με το οποίο θα κάλυπταν πρωτίστως τις ενεργειακές τους ανάγκες, και το πλεόνασμα παραγόμενης ενέργειας μέχρι ποσοστού 75% θα μπορούσαν να το λαμβάνουν ως αποζημίωση με την ισχύουσα τότε σταθερή ταρίφα.
2. Εφαρμογή ενεργειακού και εικονικού ενεργειακού συμψηφισμού
Δυνατότητα ανάπτυξης σταθμών ΑΠΕ για την εφαρμογή ενεργειακού και εικονικού συμψηφισμού για εγγεγραμμένους στο Μητρώο Αγροτών και Αγροτικών Εκμεταλλεύσεων του ν. 3874/2010 (Α’ 151) για εγκαταστάσεις αγροτικών εκμεταλλεύσεων του ν. 3874/2010 και αγροτικών χρήσεων σύμφωνα με το άρθρο 14Α του ν. 3468/2006. Σύμφωνα με το άρθρο 110 του ν. 5106/2024, επιτρέπεται η υποβολή νέων αιτήσεων με μέγιστη ισχύ τα 30 kW.
3. Προτεραιότητα στην εξέταση αιτήσεων στον ΔΕΔΔΗΕ
Με την ΥΠΕΝ/ΓΔΕ/84014/7123/12.08.2022 Απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας «Καθορισμός πλαισίου προτεραιότητας στην χορήγηση οριστικών Προσφορών Σύνδεσης για σταθμούς ΑΠΕ και ΣΗΘΥΑ και σταθμούς αποθήκευσης από τον Διαχειριστή του Δικτύου και τον Διαχειριστή του Συστήματος, συμπεριλαμβανομένων των περιοχών που έχουν χαρακτηρισθεί ως κορεσμένα δίκτυα κατά παρέκκλιση κάθε άλλης γενικής ή ειδικής διάταξης, σύμφωνα με το άρθρο 89 του ν. 4951/2022.(ΦΕΚ Β’ 4333)», όπως ισχύει, στο Ειδικό Πλαίσιο Προτεραιότητας που εφαρμόζεται από τον Διαχειριστή του Δικτύου,
- στην Ομάδα Β υπάγονται σταθμοί παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από αυτοπαραγωγούς με εφαρμογή ενεργειακού συμψηφισμού και εικονικού ενεργειακού συμψηφισμού, σύμφωνα με το άρθρο 14Α του ν. 3468/2006.
- στην Ομάδα Γ υπάγονται σταθμοί παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας Α.Π.Ε. που πρόκειται να λειτουργήσουν υπό την ευθύνη Γενικών Οργανισμών Εγγείων Βελτιώσεων (Γ.Ο.Ε.Β.), Τοπικών Οργανισμών Εγγείων Βελτιώσεων (Τ.Ο.Ε.Β.) ή του Οργανισμού Ανάπτυξης Κρήτης Α.Ε. (Ο.Α.Κ. Α.Ε.) καθώς και σταθμοί Σ.Η.Θ.Υ.Α. των οποίων η παραγόμενη θερμική ενέργεια είτε αξιοποιείται για την παραγωγή αγροτικών προϊόντων είτε διατίθεται μέσω του δικτύου τηλεθέρμανσης πόλεων
4. Ηλεκτρικός χώρος για τον πρωτογενή τομέα
Με το άρθρο 97 του ν. 4951/2022, δεσμεύτηκαν 10MW ανά Υποσταθμό – πλέον των περιθωρίων που υφίστανται – εκ των οποίων 3MW αποκλειστικά για αγρότες που θέλουν να εγκαταστήσουν ένα Φ/Β σταθμό για αυτοπαραγωγή και αυτοπαραγωγή μέσω εφαρμογής ενεργειακού και εικονικού ενεργειακού συμψηφισμού με ανώτατο όριο εγκατεστημένης ισχύος τα πενήντα κιλοβάτ (50 kW) ανά παροχή κατανάλωσης. Σε περίπτωση που το εν λόγω περιθώριο των 3MW εξαντληθεί, ο Διαχειριστής δύναται να αξιοποιεί περιθώριο από τις λοιπές κατηγορίες που δεσμεύουν αντίστοιχα στον Υποσταθμό. Επιπλέον σε περίπτωση εξάντλησης των 10MW ανά Υποσταθμό, ο Διαχειριστής εξετάζει και εφόσον είναι τεχνικά εφικτό δύναται να επεκτείνει το ως άνω περιθώριο ανά μετασχηματιστή υψηλής τάσης/μέσης τάσης (ΥΤ/ΜΤ).
5. Προγράμματα «Φωτοβολταϊκά στη Στέγη» & «Φωτοβολταϊκά στο χωράφι»
Με την ΥΠΕΝ/ΥΔΕΝ/47129/720/28.4.2023 (Β΄2903) κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομικών, Ανάπτυξης και Επενδύσεων και Περιβάλλοντος και Ενέργειας προκηρύχθηκε το πρόγραμμα «Φωτοβολταϊκά στη στέγη», το οποίο προέβλεπε διακριτό προϋπολογισμό αποκλειστικά για τους κατ’ επάγγελμα αγρότες για την εγκατάσταση φ/β σταθμού ισχύος έως 10,8 kW (με ή χωρίς μπαταρία), με επιδότηση 40% για το φ/β και 90% για την μπαταρία, και την κάλυψη των ενεργειακών αναγκών τους μέσω εφαρμογής ενεργειακού συμψηφισμού. Στο εν λόγω πρόγραμμα οι αγρότες είχαν τη δυνατότητα να υποβάλουν αιτήσεις και για περισσότερες από μία παροχές. Με την ΥΠΕΝ/ΔΑΠΕΕΚ/36988/970/05.04.2024 κοινή απόφαση τροποποιήθηκε το Πρόγραμμα «Φωτοβολταϊκά στη Στέγη» και ξεκίνησε το νέο πρόγραμμα αποκλειστικά για αγρότες με τίτλο «Φωτοβολταϊκά στο χωράφι», ύψους 30 εκατ. ευρώ, για την εγκατάσταση φ/β σταθμών έως 50kW για αυτοκατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας και κάλυψη των ιδίων αναγκών τους.
Στο Πρόγραμμα «Φωτοβολταϊκά στη στέγη» υποβλήθηκαν από αγρότες 850 αιτήσεις συνολικού ποσού περίπου 4,5 εκατ. ευρώ, ενώ στο Πρόγραμμα «Φωτοβολταϊκά στο χωράφι» υποβλήθηκαν 5.339 αιτήσεις συνολικού ποσού περίπου 54,6 εκατ. ευρώ.
6. Πρόγραμμα ΓΑΙΑ
Με τις διατάξεις του άρθρου 30 «Μέτρα μείωσης του ενεργειακού κόστους για την προώθηση του πρωτογενούς και δευτερογενούς τομέα» του ν. 5095/2024 προωθείται η υλοποίηση έργων Α.Π.Ε., κατά απόλυτη προτεραιότητα καθώς και η μείωση του κόστους της ενέργειας, προς ενίσχυση της ενεργοβόρου βιομηχανίας και του αγροτικού τομέα. Ειδικότερα, κάτοχοι σταθμών Α.Π.Ε. που έχουν υποβάλλει στον Διαχειριστή του Ε.Σ.Μ.Η.Ε., πριν από την έναρξη ισχύος του ν. 5095/2024, πλήρες αίτημα για χορήγηση Οριστικής Προσφοράς Σύνδεσης, δύνανται, τηρουμένων των προϋποθέσεων που τίθενται, να λάβουν, κατά απόλυτη προτεραιότητα για τα έργα αυτά, έναντι των άλλων πλήρων αιτημάτων που έχουν υποβληθεί στον Διαχειριστή του Ε.Σ.Μ.Η.Ε. μέχρι την έναρξη ισχύος του ν. 5095/2024, Οριστική Προσφορά Σύνδεσης για ισχύ έργων Α.Π.Ε. που αντιστοιχεί στο τριάντα τοις εκατό (30%) της ετήσιας κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας των κατόχων συνδέσεων αγροτικού ρεύματος που προτίθενται να εκπροσωπούν, σύμφωνα με τις περ. β), γ) και δ).
Μέσω της ρύθμισης παρέχεται η δυνατότητα φθηνών τιμολογίων ρεύματος σε κατόχους αγροτικών τιμολογίων και σε ενεργοβόρους βιομηχανικούς καταναλωτές προς ενίσχυση του παραγωγικού τους έργου, τη μείωση του κόστους παραγωγής και την ενίσχυση των ελληνικών προϊόντων έναντι του ανταγωνισμού. Στο πλαίσιο αυτό εκδόθηκε η υπουργική απόφαση «Καθορισμός συνολικής εγκατεστημένης ισχύος σταθμών Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (Α.Π.Ε.) της παρ. 1 του άρθρου 30 του ν. 5095/2024, κριτήριο επιλογής τους, καθορισμός αναλογίας παραγωγής ανά τεχνολογία σταθμού Α.Π.Ε. και καθορισμός δικαιολογητικών για τη σύναψη σύμβασης με τιμολόγιο ΓΑΙΑ και διαδικασίας εξόφλησης ληξιπρόθεσμων οφειλών των κατόχων σύνδεσης αγροτικού ρεύματος» (Β΄2214/2024).
7. Πρόγραμμα ΑΠΟΛΛΩΝ
Σημαντική τομή που θα προσφέρει μόνιμη ανακούφιση από το ενεργειακό κόστος στους Γενικούς Οργανισμούς Εγγείων Βελτιώσεων και στους Τοπικούς Οργανισμούς Εγγείων Βελτιώσεων και μία ευκαιρία ανάπτυξης όλου του αγροτικού πρωτογενούς τομέα, ευκαιρία μείωση του ενεργειακού κόστους και αύξησης της ανταγωνιστικότητας τους, είναι και το πρόγραμμα «Απόλλων», το μεγαλύτερο πρόγραμμα ενεργειακού συμψηφισμού, που θεσπίστηκε με τα άρθρα 103 και 104 του ν.5106/2024. Στόχος του Προγράμματος είναι η κάλυψη με πράσινη ενέργεια από ώριμα έργα Α.Π.Ε σημαντικού μέρους των καταναλώσεων από 3.500 παροχές κατανάλωσης Τοπικών και Γενικών Οργανισμών Εγγείων Βελτιώσεων.
8. Προώθηση σταθμών ΣΗΘΥΑ με χρήση βιορευστών για αγροτικούς σκοπούς
Mε την ΥΠΕΝ/ΔΑΠΕΕΚ/7849/3166/23.08.2021 Απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας «Προσθήκη νέων κατηγοριών σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από Α.Π.Ε και Σ.Υ.Θ.Υ.Α στον Πίνακα 1 της περ. β΄ της παρ.1 του άρθρου 4 του ν.4414/2016 και καθορισμός των Τ.Α και των τιμών του Επιτοκίου Αναγωγής, σύμφωνα με παρ.10 του άρθρου 3 και της παρ.5,6 και 7 του άρθρου 4 του ν.4414/2016 (ΦΕΚ Α’ 149)» προστέθηκαν στον Πίνακα 1 της περ. 1β της παρ.1 του άρθρου 4 του ν.4414/2016, εκτός των άλλων, δύο νέες κατηγορίες σταθμών:
- Σ.Η.Θ.Υ.Α με χρήση βιορευστών (που παράγονται από πρώτες ύλες, πλην αυτών που αναφέρονται στο Παράρτημα ΙΧ της Οδηγίας (ΕΕ) 2018/2001), ισχύος έως 1MW, με αξιοποίηση της παραγόμενης ενέργειας για αγροτικούς σκοπούς, με Τ.Α 203 ευρώ/MWh.
- Σ.Η.Θ.Υ.Α με χρήση βιορευστών (που παράγονται από πρώτες ύλες, πλην αυτών που αναφέρονται στο Παράρτημα ΙΧ της Οδηγίας (ΕΕ) 2018/2001), ισχύος 1 MW, με αξιοποίηση της παραγόμενης ενέργειας και των καυσαερίων για αγροτικούς σκοπούς, με Τ.Α 206 ευρώ/MWh.
