Τάξη σε ένα χαώδες περιβάλλον υψηλών ποσοστών παραβατικότητας επιχειρεί να βάλει το νέο νομοσχέδιο του υπουργείου Οικονομικών για την κυκλοφορία των οχημάτων. Ένα περιβάλλον με χρόνια προβλήματα που δεν αφορούν μόνο στα συμφέροντα του Δημοσίου, αλλά και των εταιρειών ασφαλίσεων, εξαιτίας της έκτασης του φαινομένου των ασφαλιστικών απατών.
Οι παρατυπίες που σχετίζονται με τα οχήματα, μάλιστα, εκτείνονται σε ένα ευρύ φάσμα και αποτελούν την πλέον διαδεδομένη μορφή ασφαλιστικής απάτης, όπως πιστοποιεί και σχετική έκθεση της Ένωσης Ασφαλιστικών Εταιρειών Ελλάδας (ΕΑΕΕ).
Η ΕΑΕΕ υπογραμμίζει και το παράδοξο: Ο ψηφιακός μετασχηματισμός, η τεχνητή νοημοσύνη και οι προηγμένες τεχνολογίες, αντί να περιορίζουν, ενισχύουν τον κίνδυνο ασφαλιστικής απάτης και δημιουργούν νέα μοτίβα για παρατυπίες, λόγω της αύξησης των ηλεκτρονικών συναλλαγών και επαφών, γεγονός το οποίο καθιστά αναγκαία τη διαμόρφωση και ενεργοποίηση νέων δικλείδων ασφαλείας από τις ασφαλιστικές επιχειρήσεις.
Ανάμεσα στις προτάσεις της ΕΑΕΕ για την αντιμετώπιση της ασφαλιστικής απάτης, βρίσκεται και η ενίσχυση της συνεργασίας και της ανταλλαγής πληροφοριών με τα αρμόδια υπουργεία και αρχές, καθιστώντας έτσι καίρια την πρόβλεψη του οικονομικού επιτελείου για δημιουργία πλαισίου ηλεκτρονικής διασταύρωσης και αξιοποίησης στοιχείων μεταξύ ΑΑΔΕ, ΕΑΕΕ, υπουργείων Υποδομών και Μεταφορών, Προστασίας του Πολίτη, Μετανάστευσης και Ασύλου, Εσωτερικών, ΕΔΟΕ και Επικουρικού Κεφαλαίου.
Πώς γίνονται οι ασφαλιστικές απάτες στα αυτοκίνητα
Ανάμεσα στις διάφορες μορφές ασφαλιστικών απατών, ο κλάδος των αυτοκινήτων είναι ιδιαίτερα πολύπαθος, με τους τρόπους όπου γίνονται οι παρατυπίες να είναι πολυποίκιλοι. Συγκεκριμένα οι επιτήδειοι επιδίδονται σε:
- Δημιουργία εικονικών ατυχημάτων/Αλλοίωση συνθηκών ασφαλιστικού γεγονότος/ατυχήματος (πχ. δήλωση εξυπηρέτησης, αντιστροφή υπαιτιότητας κλπ.).
- Υπερκοστολόγηση (συμπεριλαμβανομένης της απαίτησης για προϋπάρχουσες ή πρόσθετες – μη σχετιζόμενες – με το συμβάν ζημιές).
- Προσκόμιση παραποιημένων εγγράφων.
- Αδυναμία προσκόμισης παραστατικών/αποδεικτικών στοιχείων.
- Απαίτηση για σωματικές βλάβες που δεν σχετίζονται με συγκεκριμένο ατύχημα.
- Απαίτηση για ψευδή απώλεια εισοδήματος και απόπειρα παράνομου πλουτισμού.
- Ζημιά σε σύντομο χρονικό διάστημα από την έναρξη του συμβολαίου ή κοντά στην προσθήκη κάλυψης κατά τη διάρκεια της ασφαλιστικής περιόδου.
- Ατύχημα σε απόμερη περιοχή και πάντα σε νυχτερινές ώρες.
- Συμβόλαια ιδίων ζημιών με απαλλαγή, στα οποία δηλώνονται πολλές διαφορετικές ζημίες ως μία, προκειμένου να επιτευχθεί η παρακράτηση της απαλλαγής μία φορά. Οι ζημίες αυτές συνήθως έχουν διαφορετική μορφολογία, ύψος και θέση στο όχημα.
- Ζημίες προκαλούμενες από ανασφάλιστα οχήματα, οι οδηγοί των οποίων τις δηλώνουν σε μεταγενέστερο χρόνο και αφού ασφαλιστούν. Οι ζημίες αυτές συνήθως δηλώνονται κοντά στο χρόνο έναρξης της ασφάλισης και απαιτούν τη σύμπραξη και του παθόντος.
- Ζημίες προκαλούμενες από ανασφάλιστα οχήματα, οι οδηγοί των οποίων δηλώνουν ότι τις προκάλεσαν με άλλα οχήματα. Στις περιπτώσεις αυτές υπάρχει συνήθως ασυμβατότητα μεταξύ των συγκρουσθεισών επιφανειών.
- Ζημιές στις οποίες εμφανίζονται ως αναίτια στην υπαιτιότητα, οχήματα τα οποία εισάγονται με προϋπάρχουσες μεγάλες συνήθως ζημιές από το εξωτερικό. Το υπαίτιο όχημα συνήθως εμφανίζει μικρές ή και καθόλου υλικές ζημιές, παραβιάζει σήμανση ή κλείνει το δρόμο στο αναίτιο όχημα (συμβάν χωρίς επαφή) με αποτέλεσμα το αναίτιο όχημα να εκτρέπεται και να καταλήγει σε δέντρο, κολώνα.
- Ζημιές σε αναίτια οχήματα από υπαίτια οχήματα συνήθως φορτηγά με στιβαρή κατασκευή τα οποία διενεργούν κίνηση όπισθεν και συγκρούονται με το αναίτιο όχημα. Το υπαίτιο όχημα δεν εμφανίζει καθόλου ζημιά σε σχέση με την υψηλή σε κόστος ζημιά του αναίτιου οχήματος. Στα συγκεκριμένα περιστατικά συνηθίζεται ως εύρημα η σχέση μεταξύ εμπλεκομένων (φιλική, εργασιακή ή συγγενική).
- Ζημιές από υπαίτια οχήματα προς αναίτια σταθμευμένα οχήματα (μοτοσυκλέτες). Στις περιπτώσεις αυτές οι υλικές ζημιές των μοτοσυκλετών δεν συμφωνούν με την περιγραφή και τις συνθήκες του τροχαίου συμβάντος, καθώς ενώ στην περιγραφή του τροχαίου ατυχήματος αναφέρεται ότι το αναίτιο όχημα (μότο) είναι παρκαρισμένο, αντιθέτως οι υλικές ζημιές του αποδεικνύουν υψηλή ταχύτητα και ζημιές από πτώση εν κινήσει.
- Χρήση κάλυψης της ολικής κλοπής σε οχήματα ήδη κατεστραμμένα.
- Απάτες με ζημίες πράσινης κάρτας.
- Δήλωση αναληθών στοιχείων ασφάλισης κατά την ανάληψη του κινδύνου που επηρεάζουν το ασφάλιστρο (π.χ. ηλικία οδηγού ή τόπος κυκλοφορίας οχήματος).
- Διενέργεια προασφαλιστικού ελέγχου, όπου παρουσιάζεται προς επιθεώρηση παρόμοιο όχημα αλλά όχι το προς ασφάλιση (δεν απεικονίζεται ο αριθμός πλαισίου και σημαντικά μέρη του οχήματος).
- Πλαστά ασφαλιστήρια συμβόλαια.
Οι νέες τάσεις στις ασφαλιστικές απάτες – Η τεχνολογία στην υπηρεσία των επιτήδειων
Όπως επισημαίνει η έκθεση της ΕΑΕΕ, νέες τάσεις εμφανίζονται στο πώς οι παραβάτες επιχειρούν να πραγματοποιήσουν τις ασφαλιστικές απάτες, εκμεταλλευόμενοι ακόμα και τα νέα τεχνολογικά μέσα. Σε ό,τι αφορά σε όλους τους κλάδους:
- Παρατηρούνται απόπειρες υποβολής απατηλών αξιώσεων μέσω της ηλεκτρονικής προσκόμισης παραποιημένων παραστατικών/εγγράφων. Με τη χρήση εξειδικευμένων τεχνολογικών μέσων, οι επίδοξοι απατεώνες αλλάζουν σημαντικές λεπτομέρειες πάνω σε έγγραφα αποζημίωσης απαιτώντας μεγαλύτερα χρηματικά ποσά αποζημιώσεων από αυτά που θα αποζημιώνονταν στην πραγματικότητα.
- Στο ίδιο πλαίσιο, η απουσία προσωπικής επαφής με τον ασφαλισμένο καθυστερεί τον εντοπισμό ενδείξεων πιθανής απάτης και την ανάληψη δράσεων για την εξιχνίαση της απάτης.
- Επιπλέον, η απομακρυσμένη πραγματογνωμοσύνη διευκολύνει τις προσπάθειες εξαπάτησης, μέσω αλλοίωσης της πραγματικής εικόνας.
-Η ανάπτυξη τεχνολογιών ΑΙ και νέων επιχειρηματικών μοντέλων αναμένεται να δημιουργήσουν νέα μοτίβα ασφαλιστικής απάτης που θα απασχολήσουν τα επόμενα έτη την αγορά.
-Aύξηση πλαστών συμβολαίων.
-Έχει παρατηρηθεί «μιμητισμός» στην ασφαλιστική απάτη (π.χ. ασφαλισμένοι που έχουν αποπειραθεί ή επιτύχει να ικανοποιηθούν για απαίτησή τους με χρήση απάτης, ενημερώνουν σχετικά συγγενείς ή συναδέλφους να καταρτίσουν σχετικό ασφαλιστήριο και να προβάλλουν σχετική απατηλή απαίτηση).
-O περιορισμός του διαθέσιμου εισοδήματος αυξάνει τον κίνδυνο ασφαλιστικής απάτης.
Ειδικά για τον κλάδο αυτοκινήτου η ΕΑΕΕ επισημαίνει τα εξής:
- Ατυχήματα με εκτροπή οχημάτων που δηλώνεται ότι προκλήθηκαν λόγω παρεμπόδισης από άλλο όχημα. Οι ζημίες αυτές παρουσιάζουν ιδιαιτέρως αυξητική τάση. Παρατηρείται ιδίως με αναίτια οχήματα εισαγόμενα από το εξωτερικό με προϋπάρχουσες μεγάλες συνήθως ζημιές.
- Ολικές κλοπές οχημάτων με παραποίηση στοιχείων & τεχνικών χαρακτηριστικών, καθώς και η επανακυκλοφορία οχημάτων κλώνων.
- Δηλώσεις κλοπών σε οχήματα εισαγωγής.
- Η αδυναμία αποτελεσματικού ελέγχου οχημάτων εισαγωγής, λόγω έλλειψης ενοποιημένου συστήματος πληροφοριών τύπου ΥΣΑΕ σε ευρωπαϊκό επίπεδο.
