Σε «βραχνάς» μετατρέπεται για τους φορολογούμενους η περίπτωση που θελήσουν να μεταβιβάσουν με δωρεά ή γονική παροχή κάποιο περιουσιακό στοιχείο, καθώς θα βρεθούν αντιμέτωποι με φόρο.
Και αυτό γιατί ο νόμος ορίζει ότι κάθε περιουσιακό στοιχείο που μεταβιβάζεται με δωρεά ή γονική παροχή, ανεξάρτητα αν συντάσσεται συμβολαιογραφικό έγγραφο, υποβάλλεται σε φόρο.
Αυτό ισχύει για πλείστες όσες περιπτώσεις: είτε για περιουσιακά στοιχεία κάθε μορφής που βρίσκονται στην Ελλάδα και δωρίζονται, είτε στα κινητά που βρίσκονται στο εξωτερικό και ανήκουν σε Έλληνα και δωρίζονται, είτε στα κινητά που βρίσκονται στο εξωτερικό, ανήκουν σε αλλοδαπό και δωρίζονται σε Έλληνα καθώς και στα κινητά που βρίσκονται στο εξωτερικό, ανήκουν σε αλλοδαπό και δωρίζονται σε αλλοδαπό που έχει την κατοικία του στην Ελλάδα.
Πότε υπάρχει απαλλαγή από τον φόρο
Ωστόσο, ο νόμος ορίζει περιπτώσεις που υπάρχει απαλλαγή από τον φόρο. Αυτές οι περιπτώσεις είναι όταν τα μεταβιβαζόμενα περιουσιακά στοιχεία έχουν ως δικαιούχους το Δημόσιο, λογαριασμούς υπέρ του Δημοσίου καθώς και αλλοδαπούς με τον όρο της αμοιβαιότητας, εφόσον προβλέπεται απαλλαγή τους από τον φόρο με διεθνείς συμβάσεις.
Επιπλέον, ορίζεται πως δεν οφείλεται φόρος δωρεάς/γονικής παροχής (μεταξύ των άλλων):
- Για τις δωρεές χρηματικών ποσών ή άλλων κινητών περιουσιακών στοιχείων από ανώνυμους και μη δωρητές, εφόσον οι δωρεές αυτές διοργανώνονται σε πανελλαδικό επίπεδο με την πρωτοβουλία φορέων για σκοπούς αποδεδειγμένα φιλανθρωπικούς.
- Για τα βοηθήματα ή αποζημιώσεις που καταβάλλονται λόγω θανάτου του ασφαλισμένου από ασφαλιστικά ταμεία ή ασφαλιστικούς οργανισμούς στη χήρα, τα τέκνα, τους γονείς και τις άγαμες αδελφές του κληρονομούμενου.
- Για απόκτηση από το τέκνο με γονική παροχή, πρώτης κατοικίας υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις. Δικαιούχοι της απαλλαγής είναι οι Έλληνες και οι πολίτες κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης καθώς και των χωρών του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου (Ε.Ο.Χ.), οι οποίοι δεν απαιτείται πλέον να είναι μόνιμοι κάτοικοι Ελλάδας.
- Για τις δωρεές κινητών περιουσιακών στοιχείων που βρίσκονται, κατά τον χρόνο της δωρεάς, στην αλλοδαπή, από Έλληνα υπήκοο, που είναι εγκατεστημένος στην αλλοδαπή για δέκα (10) τουλάχιστον συνεχόμενα έτη και, σε περίπτωση μετεγκατάστασής του στην Ελλάδα, δεν έχει παρέλθει διάστημα μεγαλύτερο των πέντε (5) ετών, εκτός αν η φορολογική αρχή αποδείξει ότι αυτά είχαν αποκτηθεί κατά τα τελευταία δώδεκα (12) έτη στην ημεδαπή. Για τους Έλληνες υπηκόους, που είναι εγκατεστημένοι στην αλλοδαπή για είκοσι (20) τουλάχιστον συνεχόμενα έτη και δεν έχουν μετεγκατασταθεί κατά τον χρόνο της δωρεάς στην Ελλάδα τα δωρούμενα κινητά περιουσιακά στοιχεία που βρίσκονται κατά τον χρόνο της δωρεάς στην αλλοδαπή.
- Δεν περιλαμβάνονται στην απαλλαγή αυτή περιουσίες δημοσίων υπαλλήλων, στρατιωτικών και υπαλλήλων επιχειρήσεων που εδρεύουν στην Ελλάδα, εφόσον τα πρόσωπα αυτά εγκαταστάθηκαν στην αλλοδαπή λόγω της ιδιότητάς τους αυτής.
Πώς υπολογίζεται ο φόρος
Όσον αφορά τον υπολογισμό του φόρου, οι φορολογούμενοι κατατάσσονται σε 3 κατηγορίες με βάση τη συγγενική σχέση του δωρεοδόχου με τον δωρητή και για κάθε κατηγορία προβλέπεται διαφορετική φορολογική κλίμακα.
Στην Α΄ κατηγορία εντάσσονται: α) ο/η σύζυγος ή το πρόσωπο με το οποίο ο κληρονομούμενος έχει συνάψει σύμφωνο συμβίωσης, β) τα τέκνα, γ) οι εγγονοί και δ) οι γονείς του κληρονομουμένου.
Στη Β΄ κατηγορία εντάσσονται: α) οι κατιόντες εξ αίματος τρίτου και επόμενων βαθμών (δισέγγονοι κ.λπ.), β) οι ανιόντες εξ αίματος δεύτερου και επόμενων βαθμών (παππούδες, προπαππούδες κ.λπ.), γ) τα εκούσια ή δικαστικά αναγνωρισθέντα τέκνα έναντι των ανιόντων του πατέρα που τα αναγνώρισε, δ) οι κατιόντες του αναγνωρισθέντος έναντι του αναγνωρίσαντος και των ανιόντων αυτού, ε) οι αδελφοί (αμφιθαλείς ή ετεροθαλείς), στ) οι συγγενείς εξ αίματος τρίτου βαθμού εκ πλαγίου (ανιψιοί του κληρονομουμένου), ζ) οι πατριοί και οι μητριές, η) τα τέκνα από προηγούμενο γάμο του συζύγου, θ) τα τέκνα εξ αγχιστείας (γαμπροί – νύφες) και ι) οι ανιόντες εξ αγχιστείας (πεθεροί – πεθερές) του κληρονομουμένου.
Στη Γ΄ κατηγορία υπάγεται οποιοσδήποτε άλλος εξ αίματος ή εξ αγχιστείας συγγενής ή εξωτικός του κληρονομουμένου.
Ο φόρος γονικής παροχής υπολογίζεται μόνο για τους κατιόντες Α΄ βαθμού (τέκνα) και υπολογίζεται με τις κλίμακες της Α΄ κατηγορίας.
Για τις χρηματικές δωρεές ή γονικές παροχές προς δικαιούχους πρόσωπα της A΄ κατηγορίας επιβάλλεται φόρος 10%. Για τις δωρεές ή γονικές παροχές προς δικαιούχους πρόσωπα της Α΄ κατηγορίας, οποιασδήποτε φύσεως περιουσίας και για τις χρηματικές γονικές παροχές ή χρηματικές δωρεές εφόσον διενεργούνται (αποδεδειγμένα) με μεταφορά χρημάτων μέσω χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων, εφαρμόζεται η φορολογική κλίμακα της A΄ κατηγορίας, και φορολογούνται με 10% μετά την αφαίρεση 800.000 ευρώ
Η δωρεά χρηματικών ποσών φορολογείται αυτοτελώς με συντελεστή 20%, για δωρεοδόχους που υπάγονται στη Β ́ κατηγορία και με συντελεστή 40% για δωρεοδόχους που υπάγονται στη Γ ́ κατηγορία. Για τα υπόλοιπα περιουσιακά στοιχεία ο φόρος δωρεάς για δικαιούχους πρόσωπα της Β΄ και Γ΄ Κατηγορίας υπολογίζεται με κλίμακες.
Οι ισχύουσες φορολογικές κλίμακες είναι οι εξής:
Όταν ο κληρονόμος ή κληροδόχος έχει αναπηρία κατά ποσοστό 67% και άνω, ο φόρος που αναλογεί σύμφωνα με τα παραπάνω μειώνεται κατά ποσοστό 10%.
