Ένα από τα επτά εργαλεία που παρέχει το υπουργείο Οικονομικών, μέσω της σχετικής πλατφόρμας «Κρατάμε την Ελπίδα – Κρατάμε το Σπίτι μας», στους οφειλέτες που δεν θέλουν να χάσουν τις κατοικίες τους, είναι ο Εξωδικαστικός Μηχανισμός Ρύθμισης Οφειλών, ο οποίος παρέχει πολλαπλά πλεονεκτήματα και ωφέλειες.
Και τούτο διότι, σύμφωνα με το ΥΠΟΙΚ, ο Εξωδικαστικός Μηχανισμός αποτελεί μία ολιστική και βιώσιμη λύση για ιδιώτες, επιχειρήσεις και ελεύθερους επαγγελματίες, καθώς και για νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου, πέραν των μεμονωμένων ιδιοκτητών ακινήτων, που δεν επιδιώκουν οικονομικό σκοπό, αλλά ασκούν οικονομική δραστηριότητα, για τη συνολική ρύθμιση των οφειλών τους προς το Δημόσιο, Φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης, τράπεζες και servicers. Παράλληλα, παρέχει τη δυνατότητα ρύθμισης οφειλών και υπέρ τρίτων, που εισπράττονται από τη φορολογική διοίκηση.
Μέσω του Μηχανισμού οι οφειλέτες έχουν τη δυνατότητα να ρυθμίζουν το σύνολο των χρεών τους, εξασφαλίζοντας μία αυτοματοποιημένη λύση και αποφεύγοντας τις δικαστικές διαδικασίες.
Mε τις πρόσφατες βελτιωτικές παρεμβάσεις, οι οφειλέτες που εντάσσονται στον μηχανισμό επωφελούνται:
- Μείωσης έως και 28% των οφειλών για το σύνολο των οφειλετών και για δάνεια που καλύπτονται από εμπράγματη ασφάλεια με βελτίωση του σχετικού αλγορίθμου.
- 3% σταθερού επιτοκίου για 3 έτη για όλες τις ρυθμίσεις (Δημόσιο, τράπεζες και servicers).
Επιπρόσθετα, ειδικά για τους ευάλωτους οφειλέτες το νέο πλαίσιο ορίζει ως αυτόματη και υποχρεωτική την αποδοχή από τράπεζες και Δημόσιο της πρότασης αναδιάρθρωσης του χρέους τους εφόσον έχει εκδοθεί η Βεβαίωση Ευάλωτου Οφειλέτη μέσω του gov.gr.
O δανειολήπτης διατηρεί το δικαίωμα να απορρίψει την πρόταση ενώ οι τράπεζες και οι servicers, σε περίπτωση διαφωνίας, θα πρέπει να προσφεύγουν δικαστικά (αναλαμβάνοντας και το κόστος της διαδικασίας) για να αμφισβητήσουν την πρόταση, εάν διαθέτουν στοιχεία που αποδεικνύουν ότι ο ευάλωτος δεν είναι πραγματικά ευάλωτος.
Η αίτηση υποβάλλεται ηλεκτρονικά μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας Εξωδικαστικού Μηχανισμού Ρύθμισης Οφειλών χρησιμοποιώντας τους κωδικούς πρόσβασης στο Taxisnet.
Όφελος ένταξης στον Μηχανισμό
- Αναστολή των μέτρων ατομικής και συλλογικής αναγκαστικής εκτέλεσης κατά του οφειλέτη (π.χ. πλειστηριασμοί και κατασχέσεις), εφόσον τηρείται η ρύθμιση.
- Έκδοση αποδεικτικού φορολογικής και ασφαλιστικής ενημερότητας.
- Ρύθμιση των δανείων που έχουν εγγύηση του Ελληνικού Δημοσίου.
- Έως 240 δόσεις για αποπληρωμή οφειλών προς το Δημόσιο και τους Φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης και έως 420 δόσεις προς χρηματοπιστωτικούς φορείς.
- Δυνατότητα διαγραφής βασικής οφειλής, τόκων, προστίμων & προσαυξήσεων.
- Μερική διαγραφή χρέους, ενώ αποφεύγεται η προσφυγή σε δικαστικές λύσεις. Προϋπόθεση είναι η απόδειξη πραγματικής οικονομικής αδυναμίας από την πλευρά του οφειλέτη, των συνοφειλετών, καθώς και των εγγυητών.
Δικαίωμα υπαγωγής στον Μηχανισμό
Δικαίωμα υποβολής αίτησης έχουν όλοι οι οφειλέτες (φυσικά και νομικά πρόσωπα) με ποσό οφειλών που υπερβαίνει τα 10.000 ευρώ για ληξιπρόθεσμες, ενήμερες ή εξυπηρετούμενες οφειλές, εάν αποδεικνύεται επιδείνωση της οικονομικής κατάστασής τους κατά ποσοστό τουλάχιστον 20%.
Επίσης, στη ρύθμιση μπορούν να περιληφθούν οφειλές προς το Δημόσιο και Φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης, που έχουν βεβαιωθεί σε βάρος επιχειρήσεων που είναι σε λύση ή εκκαθάριση ή έχουν παύσει να υφίστανται, με αίτηση του τρίτου προσώπου που έχει εις ολόκληρον ευθύνη με την επιχείρηση αυτή.
Υπογραμμίζεται πως έχει αρθεί ο περιορισμός που ίσχυε στο παρελθόν για το 90% οφειλών σε έναν μόνο φορέα.
Δεν επιτρέπεται η υπαγωγή:
- Σε όσους έχουν ήδη υποβάλει αίτηση στο δικαστήριο για επικύρωση της συμφωνίας εξυγίανσης ή αίτηση για την κήρυξή τους σε πτώχευση ή για υπαγωγή στην πτωχευτική διαδικασία του ν.3588/2007 ή αίτηση υπαγωγής στον εξωδικαστικό μηχανισμό ρύθμισης οφειλών του ν.4469/2017 ή αίτηση υπερχρεωμένων του ν.3869/2010 ή αίτηση για την προστασία της κύριας κατοικίας του ν.4605/2019. Στις περιπτώσεις αυτές πρέπει να υπάρξει πρώτα παραίτηση από αυτές τις διαδικασίες πριν την υποβολή της ένταξης στον Εξωδικαστικό Μηχανισμό του ν. 4738/2020.
- Για εκείνους που έχουν υπαχθεί σε μία από τις ως άνω διαδικασίες ή στον ν. 4307/2014 ή εκκρεμεί η έκδοση δικαστικής απόφασης για την υπαγωγή τους στις διαδικασίες αυτές ή δεν έχουν παρέλθει τουλάχιστον 15 μήνες από την απόφαση υπαγωγής.
- Όταν δεν έχουν ακόμη παρέλθει 12 μήνες από την ολοκλήρωση προηγούμενης διαδικασίας Εξωδικαστικού Μηχανισμού.
- Σε περίπτωση που ο αιτών είναι νομικό πρόσωπο, ο διευθύνων σύμβουλος, διαχειριστής ή εταίρος, έχει καταδικαστεί με αμετάκλητη απόφαση για ορισμένα αδικήματα (ιδίως φοροδιαφυγή, ξέπλυμα, υπεξαίρεση, απάτη, καταδολίευση δανειστών κ.λπ.) σε βαθμό κακουργήματος (εκτός εάν πρόκειται για το αδίκημα της απάτης σε βάρος του Δημοσίου ή Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης, οπότε αρκεί η καταδίκη σε βαθμό πλημμελήματος). Ειδικά για τους διευθύνοντες συμβούλους, διαχειριστές, εταίρους των νομικών προσώπων πρέπει το αδίκημα να έχει τελεστεί κατά την εκτέλεση των καθηκόντων τους.
Διαγραφή χρέους και καθορισμός δόσεων
Η πρόταση ρύθμισης των οφειλών προκύπτει αυτοματοποιημένα βάσει του ειδικού αλγορίθμου της πλατφόρμας και λαμβάνει υπόψη την αξία της περιουσίας και του διαθέσιμου εισοδήματος, μετά την κάλυψη των εύλογων και ανελαστικών δαπανών, τόσο του οφειλέτη όσο και των συνοφειλετών – εγγυητών του, εφόσον έχουν κάνει άρση απορρήτου και στη συνέχεια έχουν ολοκληρώσει τις ενέργειες που προβλέπονται.
Με την πρόσφατη νομοθετική παρέμβαση ο αλγόριθμος για δάνεια με εμπράγματη εξασφάλιση βελτιώθηκε σε σχέση με το προηγούμενο καθεστώς, στις περιπτώσεις όπου το ποσό ανάκτησης υπολογίζεται βάσει της αξίας ρευστοποίησης της περιουσίας.
Στο πλαίσιο του Μηχανισμού προβλέπεται η μερική διαγραφή:
- έως 75% επί της βασικής οφειλής προς το Δημόσιο,
- έως 85% επί των προσαυξήσεων των ληξιπρόθεσμων οφειλών προς ΑΑΔΕ και e-ΕΦΚΑ,
- έως 95% επί των προστίμων της ΑΑΔΕ,
- έως 80% επί της βασικής οφειλής, καθώς και έως 100% επί των τόκων προς τις τράπεζες και τους διαχειριστές δανείων.
Σημειώνεται ότι για τις περιπτώσεις των μη ευάλωτων για τους οποίους έχει εκδοθεί πρόγραμμα πλειστηριασμού τίθεται όριο, μέχρι 10% επί της οφειλής, στο ύψος της προκαταβολής που μπορούν να ζητούν οι πιστωτές προκειμένου να συναινέσουν σε ρύθμιση και να ανασταλεί έτσι ο πλειστηριασμός.
Ακολούθως, το μακροχρόνιο πλάνο αποπληρωμής διαμορφώνεται ως εξής:
Έως 240 δόσεις για ληξιπρόθεσμες οφειλές προς το Δημόσιο και τους Φορείς Κοινωνικής Ασφάλισης
τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια προς τις τράπεζες και servicers δύναται να ρυθμιστούν σε έως:
α) 420 δόσεις για οφειλές φυσικών προσώπων που καλύπτονται ολικώς ή μερικώς από ειδικά προνόμια,
β) 240 δόσεις για oοφειλές φυσικών προσώπων που δεν καλύπτονται από ειδικά προνόμια και για οφειλές νομικών προσώπων που καλύπτονται ολικώς ή μερικώς από ειδικά προνόμια,
γ) 180 δόσεις για οφειλές νομικών προσώπων που δεν καλύπτονται από ειδικά προνόμια.
Διαδικασία
Η αίτηση αξιολογείται από τους χρηματοδοτικούς φορείς που υποβάλλουν, μέσω της πλατφόρμας, πρόταση αναδιάρθρωσης των οφειλών. Εάν ο οφειλέτης συναινέσει η σύμβαση αναδιάρθρωσης οφειλών είναι δεσμευτική για όλους τους πιστωτές. Η ρύθμιση των οφειλών ολοκληρώνεται με την καταβολή του συνόλου των δόσεων σε κάθε πιστωτή. Σημειώνεται ότι αν ο οφειλέτης καθυστερήσει 3 δόσεις ή το 3%, του συνολικά οφειλομένου ποσού σύμφωνα με τη ρύθμιση κάθε πιστωτής μπορεί να καταγγείλει τη ρύθμιση με αποτέλεσμα την απώλεια της ρύθμισης ως προς τον συγκεκριμένο πιστωτή η οποία συνεπάγεται την αναβίωση των απαιτήσεων πριν τη σύμβαση αναδιάρθωσης, αφαιρουμένων ποσών που τυχόν καταβλήθηκαν στο πλαίσιο της ρύθμισης. Οι απαιτήσεις αυτές καθίστανται ληξιπρόθεσμες και άμεσα απαιτητές.
