Φωτιά στην Αττική: Τα SOS των μέτρων στήριξης στους πληγέντες

Η κυβέρνηση ανακοίνωσε σήμερα (13.8.2024) δέσμη 14 μέτρων στήριξης των πληγέντων από τις φωτιές στη Βορειοανατολική Αττική.

Τα μέτρα στήριξης αυτά βασίζονται στο «οπλοστάσιο» το οποίο διαθέτει ο μηχανισμός «Κρατική Αρωγή» για την στήριξη πληγέντων σε διάφορες φυσικές καταστροφές.

Με άλλα λόγια, το θεσμικό πλαίσιο ήδη υφίσταται και έχει εφαρμοστεί (δυστυχώς) αρκετές φορές. Σύμφωνα με όσα αναφέρονται στον ιστότοπο της «Κρατικής Αρωγής» (arogi.gov.gr), η θεσμική εξειδίκευση των 14 μέτρων για τους πληγέντες έχει ως εξής ανά πεδίο:

Αναστολή ασφαλιστικών υποχρεώσεων

Με βάση την ανακοίνωση των συναρμοδίων υπουργείων, οι επιχειρήσεις που βρίσκονται εντός των οριοθετημένων περιοχών και έχουν πληγεί από τις πυρκαγιές. Η αναστολή ασφαλιστικών υποχρεώσεων, για έξι μήνες, με αντίστοιχη διαδικασία ρύθμισης αυτών, αφορά στοχευμένα τις πληγείσες από τη φυσική καταστροφή επιχειρήσεις, οι οποίες πιστοποιούνται ως πληγείσες με σχετική βεβαίωση της Περιφέρειας και εντάσσονται στο πλαίσιο της κρατικής αρωγής προς πληγείσες επιχειρήσεις.

Στον ιστότοπο της «Κρατικής Αρωγής», διευκρινίζεται χαρακτηριστικά πως:

– Για τις επιχειρήσεις, εργοδότες ή ασφαλισμένους που έχουν επαγγελματική εγκατάσταση ή δραστηριότητα σε περιοχές που πλήττονται από θεομηνίες ή φυσικές καταστροφές και αποδεδειγμένα έχουν υποστεί ζημίες, προβλέπονται οι εξής διευκολύνσεις σε ό,τι αφορά στην καταβολή των ασφαλιστικών εισφορών προς τον e-ΕΦΚΑ και κάθε άλλο ασφαλιστικό οργανισμό:

1. κεφαλαιοποίηση των καθυστερούμενων ασφαλιστικών εισφορών, περιόδου απασχόλησης μέχρι το τέλος του προηγούμενου της φυσικής καταστροφής μήνα (μετά των προσθέτων τελών, τόκων, προσαυξήσεων και λοιπών επιβαρύνσεων που γεννήθηκαν μέχρι το τέλος του προηγούμενου της φυσικής καταστροφής μήνα),
2. αναστολή καταβολής των τρεχουσών ασφαλιστικών εισφορών για 6 μήνες, αρχής γενομένης από την 1η του μήνα, κατά τον οποίο συνέβη η φυσική καταστροφή (χωρίς υπολογισμό κατά το διάστημα αυτό προσθέτων τελών ή άλλων προσαυξήσεων),
3. εξόφληση των ανωτέρω εισφορών, κεφαλαιοποιημένων και τρεχουσών, σε 12 έως 24 ισόποσες μηνιαίες δόσεις, αρχής γενομένης από την 1η του επόμενου μήνα κατά τον οποίο έληξε η εξάμηνη αναστολή. Ο αριθμός των δόσεων προσδιορίζεται από το πηλίκο της διαίρεσης του ποσού της ζημιάς δια του 1/24 του συνολικού ποσού της οφειλής και σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να είναι μικρότερος των 12 και μεγαλύτερος των 24.

– Οι ειδικότεροι όροι για την εφαρμογή των ανωτέρω έχουν καθοριστεί με την αριθ. Φ.14/οικ.333/6.3.1998 (Β΄ 272) υπουργική απόφαση. Οι βασικότερες προβλέψεις της ανωτέρω υπουργικής απόφασης αφορούν:

1. στην υποβολή αίτησης από τους πληγέντες για την υπαγωγή στη ρύθμιση, η οποία θα πρέπει συνοδεύεται από βεβαίωση (της Περιφέρειας ή του οικείου Επιμελητηρίου) από όπου θα προκύπτει η ζημία που έχουν υποστεί καθώς και το ύψος αυτής.
   Η αίτηση μπορεί να υποβληθεί μέχρι την ημερομηνία καταβολής της τελευταίας από τις δόσεις εξόφλησης, με την προϋπόθεση ότι θα καταβληθούν όλες οι απαιτητές δόσεις με τα αναλογούντα πρόσθετα τέλη λόγω εκπρόθεσμης καταβολής.
2. η μη εμπρόθεσμη καταβολή μίας δόσης πέραν των 3 μηνών, καθώς και η μη καταβολή των τρεχουσών απαιτητών ασφαλιστικών εισφορών, συνεπάγεται την αμετάκλητη απώλεια της ρύθμισης, και καθιστά άμεσα απαιτητό το υπόλοιπο ποσό της οφειλής, με τα αναλογούντα κατά την ημέρα εξόφλησης πρόσθετα τέλη λόγω εκπρόθεσμης καταβολής.
3. σε περίπτωση εκπρόθεσμης καταβολής δόσης, το ποσό αυτής προσαυξάνεται με τα προβλεπόμενα πρόσθετα τέλη λόγω εκπρόθεσμης καταβολής.
4. στη ρύθμιση υπάγονται οι πάσης φύσεως ασφαλιστικές εισφορές, καθώς και οι εισφορές τις οποίες συνεισπράττει ο e-ΕΦΚΑ, με εξαίρεση εισφορές από προαιρετική ασφάλιση.
5. κατά τη διάρκεια της ρύθμισης, και όσο διάστημα τηρούνται οι όροι του διακανονισμού:
   – χορηγείται ασφαλιστική ενημερότητα διάρκειας 2 μηνών,
   – αναστέλλεται η διαδικασία λήψης αναγκαστικών μέτρων (τόσο κατά το διάστημα της αναστολής όσο και κατά το διάστημα καταβολής των δόσεων εξόφλησης), διατηρούνται κατασχέσεις και υποθήκες που έχουν υποβληθεί, 
   – αναστέλλεται η ποινική δίωξη για παραβάσεις του α.ν. 86/1967 και αναστέλλεται ή διακόπτεται η εκτέλεση των καταδικαστικών αποφάσεων για παράβαση του ανωτέρω νόμου.

Τα ανωτέρω αποτελούν πάγιες ρυθμίσεις, οι οποίες ενεργοποιούνται χωρίς να απαιτείται έκδοση κανονιστικής πράξης, εφόσον έχει οριοθετηθεί η πληγείσα περιοχή με σχετική κοινή υπουργική απόφαση.

Αναστολή υποχρεώσεων προς το Δημόσιο

Η κυβέρνηση ανακοίνωσε πως Στις περιοχές που κηρύσσονται σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης λόγω των πυρκαγιών, θα χορηγηθεί αναστολή της πληρωμής των εκκρεμών και βεβαιωμένων φορολογικών υποχρεώσεων, για έξι μήνες, τόσο για τις επιχειρήσεις όσο και για τα φυσικά πρόσωπα που έχουν πληγεί.

Ειδικότερα, η αναστολή αφορά στοχευμένα τις επιχειρήσεις που πιστοποιούνται ως πληγείσες με σχετική βεβαίωση της Περιφέρειας και εντάσσονται στο πλαίσιο της κρατικής αρωγής προς πληγείσες επιχειρήσεις. Αντίστοιχα, η αναστολή αφορά τα φυσικά πρόσωπα τα οποία πιστοποιείται ότι έχουν υποστεί ζημιές στις κατοικίες τους, στο πλαίσιο της ένταξής τους στο σχήμα παροχής στεγαστικής συνδρομής και αποζημίωσης οικοσκευής.

Η «Κρατική Αρωγή» προβλέπει πως με απόφασή του, ο Υπουργός Οικονομικών μπορεί να παρατείνει τις προθεσμίες καταβολής χρεών προς το Δημόσιο και τρίτους που εισπράττονται από τα δημόσια ταμεία, προς όφελος των φυσικών προσώπων που έχουν πληγεί από κάποια φυσική καταστροφή.

Όσες δόσεις εντάσσονται στο καθεστώς αναστολής αρχίζουν πάλι να καταβάλλονται την τελευταία εργάσιμη ημέρα του επόμενου μήνα της τελευταίας δόσης του προγράμματος ρύθμισης τμηματικής καταβολής. Η συνολική διάρκεια για τις συγκεκριμένες ρυθμίσεις παρατείνεται κατά ίσο χρονικό διάστημα με αυτό της παράτασης. Κατά τα λοιπά ισχύουν οι όροι και προϋποθέσεις της εκάστοτε ρύθμισης τμηματικής καταβολής.

Κάλυψη πρώτων αναγκών και αποζημίωση οικοσκευής

Η κυβέρνηση ανακοίνωσε πως Στα πληγέντα από την πυρκαγιά νοικοκυριά θα καταβληθούν, σε συνεργασία με τους Δήμους, χρηματικά ποσά ενισχύσεων, ανάλογα με την καταγραφή των ζημιών.

Συγκεκριμένα, προβλέπεται η καταβολή αποζημιώσεων προς τα νοικοκυριά που επλήγησαν, ως εξής:

1. οικονομική ενίσχυση, ποσού 600 ευρώ, σε κάθε νοικοκυριό που έχει πληγεί η κύρια κατοικία του, για την κάλυψη των πρώτων αναγκών του, προσαυξημένο ανάλογα για πολύτεκνες οικογένειες και άτομα με ειδικές ανάγκες,
2. οικονομική ενίσχυση ποσού μέχρι 6.000 ευρώ ανά νοικοκυριό, για την επισκευή ή την αντικατάσταση οικοσκευής της κύριας πληγείσας κατοικίας, ενώ η εν λόγω ενίσχυση περιορίζεται στο 50% για τις περιπτώσεις δευτερεύουσας κατοικίας, και
3. οικονομική ενίσχυση 4.500 ευρώ σε άτομα που υπέστησαν αναπηρία (67%) από τραυματισμό στη φυσική καταστροφή.

Οι Δήμοι για την καταβολή της ενίσχυσης θα λαμβάνουν υπόψη τους τα στοιχεία από τις αυτοψίες των κλιμακίων της Γενικής Διεύθυνσης Αποκατάστασης Επιπτώσεων Φυσικών Καταστροφών (ΓΔΑΕΦΚ) που πραγματοποιούνται στην περιοχή. Η «Κρατική Αρωγή» προβλέπει πως Υπουργείο Εσωτερικών έχει την αρμοδιότητα καταβολής των επιδομάτων των πληγέντων από φυσικές καταστροφές.

Ειδικότερα, σύμφωνα με το υφιστάμενο νομικό πλαίσιο, καταβάλλονται οι παρακάτω οικονομικές ενισχύσεις:

• Οικονομική ενίσχυση 600 ευρώ σε κάθε νοικοκυριό που έχει πληγεί η κύρια κατοικία του, για την κάλυψη των πρώτων αναγκών του.
• Εκτός των 600 ευρώ που δίνονται για την κάλυψη των πρώτων αναγκών, οι πολύτεκνες οικογένειες που υπέστησαν ζημιά ενισχύονται με επιπλέον 600 ευρώ.
• Επιπλέον οικονομική ενίσχυση 600 ευρώ λαμβάνουν οι πληγείσες οικογένειες, στη σύνθεση των οποίων περιλαμβάνεται ένα ή περισσότερα άτομα με αναπηρία.
• Οικονομική ενίσχυση ποσού μέχρι 6.000 ευρώ ανά νοικοκυριό, για την επισκευή (απλές επισκευαστικές εργασίες) ή την αντικατάσταση οικοσκευής της κύριας πληγείσας οικίας. Για φυσικές καταστροφές που εκδηλώνονται μετά την ημερομηνία μεταφοράς της αρμοδιότητας της περ. (γ) της παρ. 1 του άρθρου 1 του ν.δ. 57/1973 στο Υπουργείο Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας, σύμφωνα με το π.δ. 77/2023, η εν λόγω ενίσχυση περιορίζεται στο 50% για τις περιπτώσεις δευτερεύουσας κατοικίας.
• Οικονομική ενίσχυση 4.500 ευρώ σε άτομα που υπέστησαν αναπηρία (67% και άνω) από τραυματισμό στη φυσική καταστροφή.

Οι παραπάνω οικονομικές ενισχύσεις είναι κοινωνικού χαρακτήρα και συνδέονται αποκλειστικά με την κάλυψη των στοιχειωδών αναγκών των πολιτών, η κύρια κατοικία των οποίων πλήττεται από φυσικές καταστροφές. Αποσκοπούν δε, στην παροχή βοήθειας και στην υποστήριξη των οικονομικά αδύνατων πληγέντων που περιέρχονται σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης προκειμένου να ανακάμψουν κατά το συντομότερο δυνατό. Επισημαίνεται ότι οι συγκεκριμένες ενισχύσεις είναι ακατάσχετες.

Επιδότηση ενοικίου – συγκατοίκησης

Η κυβέρνηση ανακοίνωσε πως παρέχεται, σε συνέχεια της οριοθέτησης των πληγεισών περιοχών, επιδότηση ενοικίου ή συγκατοίκησης για την κάλυψη δαπανών προσωρινής στέγασης των μόνιμων κατοίκων, οι κατοικίες των οποίων επλήγησαν από τις πυρκαγιές, με το ύψος της επιδότησης, να κυμαίνεται από 300 ως και 500 ευρώ, ανάλογα με τις παραμέτρους.

Σύμφωνα με την «Κρατική Αρωγή», όσοι και όσες έχουν την πλήρη κυριότητα, την επικαρπία, τη δωρεάν παραχώρηση ή μισθωτήριο σε ισχύ σε πληγείσα κατοικία που αποτελούσε την κύρια κατοικία τους κατά τη φυσική καταστροφή, δικαιούνται επιδότηση προσωρινής στέγασης με τη μορφή επιδότησης ενοικίου/συγκατοίκησης.

Η εν λόγω επιδότηση χορηγείται στους πληγέντες προκειμένου να ενοικιάσουν ή να φιλοξενηθούν, για την προσωρινή διαμονή τους, εφόσον δεν διαθέτουν άλλη κενή ή δευτερεύουσα κατοικία στον ίδιο Δήμο, οι ίδιοι και τα μέλη της οικογένειάς τους που διέμεναν μαζί τους στην πληγείσα κατοικία.

Επισημαίνεται ότι η επιδότηση προσωρινής στέγασης δεν κατάσχεται ούτε συμψηφίζεται με οφειλές των δικαιούχων προς το Δημόσιο, τα ασφαλιστικά ταμεία, τα πιστωτικά ιδρύματα ή άλλους φορείς, καταβάλλεται δε εξ ολοκλήρου, χωρίς καμία κράτηση υπέρ του Δημοσίου ή τρίτων και δεν υπόκειται σε φορολογία.

Στεγαστική συνδρομή

Η κυβέρνηση ανακοίνωσε πως με την ολοκλήρωση των αυτοψιών από τις υπηρεσίες της Γενικής Γραμματείας Αποκατάστασης Φυσικών Καταστροφών και Κρατικής Αρωγής, θα οριοθετηθούν οι πληγείσες περιοχές και θα χορηγηθεί στεγαστική συνδρομή για την επισκευή/ανακατασκευή των κτιρίων.

Η στεγαστική συνδρομή, η οποία αποτελείται από δωρεάν κρατική αρωγή (80%) και άτοκο δάνειο (20%) με την εγγύηση του Ελληνικού Δημοσίου, χορηγείται στους ιδιοκτήτες των πληγέντων κτιρίων και έως το μέγιστο όριο των 150 τ.μ. από το σύνολο του αθροίσματος των εμβαδών των ιδιοκτησιών τους, με σκοπό την αποκατάστασή τους (επισκευή ή ανακατασκευή, ανάλογα με τις βλάβες που παρουσιάζουν).

Η «Κρατική Αρωγή» προβλέπει πως η στεγαστική συνδρομή είναι αποζημίωση που χορηγείται από τις αρμόδιες υπηρεσίες του Υπουργείου Υποδομών και Μεταφορών, με σκοπό την αποκατάσταση των κτιρίων που έχουν πληγεί από φυσικές καταστροφές και τα οποία βρίσκονται σε περιοχές που έχουν οριοθετηθεί με κοινές υπουργικές αποφάσεις.

Η στεγαστική συνδρομή συνίσταται α) από τη δωρεάν κρατική αρωγή που χορηγείται από το Υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών και β) από 15ετές άτοκο δάνειο που χορηγείται από τις τράπεζες, με την αναλογία που προβλέπεται ειδικότερα στην κοινή υπουργική απόφαση οριοθέτησης της πληγείσας περιοχής και χορήγησης στεγαστικής συνδρομής που εκδίδεται μετά τη φυσική καταστροφή, στην οποία καθορίζονται και οι όροι και προϋποθέσεις χορήγησης.

Tα απαιτούμενα δικαιολογητικά χορήγησης της στεγαστικής συνδρομής καθορίζονται σε σχετική υπουργική απόφαση.