Νέα διάσταση προσλαμβάνουν οι φορολογικοί έλεγχοι με βάση τις διατάξεις του νέου νομοσχεδίου για τον Κώδικα Φορολογικής Διαδικασίας που φέρνει το υπουργείο Οικονομικών (ΥΠΟΙΚ) σε διαβούλευση, πιθανότατα μέσα στην ημέρα, όπως ανακοίνωσε ο υπουργός Κωστής Χατζηδάκης κατά την παρουσίαση του χθες, Πέμπτη (21.3.2024).
Η πολιτική ηγεσία του ΥΠΟΙΚ επεξήγησε τις αλλαγές που επέρχονται στους φορολογικούς ελέγχους, ανάμεσα στα άλλα προβλεπόμενα του νομοσχεδίου, και συγκεκριμένα σε σχέση με την θεσμοθέτηση συγκεκριμένων χρονικών ορίων, τις προϋποθέσεις παράτασής τους, αλλά και το πώς θα αντιμετωπιστεί η φοροαποφυγή από πλευράς εποχιακών επιχειρήσεων με την προσδιορισμό του ενδιάμεσου φόρου.
Τα χρονικά όρια και οι κατηγορίες των ελέγχων
Το νομοσχέδιο για πρώτη φορά θεσπίζει συγκεκριμένα χρονικά όρια για την ολοκλήρωση των φορολογικών ελέγχων. Έως τώρα, ένας φορολογικός έλεγχος θα μπορούσε να συνεχίζεται επ’ άπειρον, έως ότου υπάρξει παραγραφή της υπόθεσης.
Το οικονομικό επιτελείο με τον νέο νόμο ορίζει πως το ανώτατο όριο που θα επιτρέπεται για να ολοκληρωθεί ο έλεγχος θα είναι το ένα έτος. Υπό προϋποθέσεις, θα μπορεί να υπάρξει τμηματική επέκταση του ορίου κατά άλλο ένα έτος. Αρχικά για 6 μήνες, και μόνο για πολύ ειδικές περιπτώσεις για άλλους 6.
Όπως εξήγησε ο Κωστής Χατζηδάκης, ένας από τους στόχους του νομοσχεδίου είναι να εμπεδώσει και την εμπιστοσύνη μεταξύ των φορολογουμένων και της φορολογικής διοίκησης.
Ως εκ τούτου, με το νομοσχέδιο κρίνεται απαραίτητο να αποσαφηνιστούν πληρέστερα οι προϋπάρχουσες κατηγορίες φορολογικών ελέγχων, δηλαδή τι είναι «πλήρης» και τι «μερικός», τι «επιτόπιος» και τι «απομακρυσμένος», ενώ θα υπάρχει ρητή πρόβλεψη πως και ο μερικός και ο πλήρης θα είναι οριστικοί έλεγχοι.
Όπως μάλιστα προσέθεσε και ο διοικητής της ΑΑΔΕ, Γιώργος Πιτσιλής, θα υπάρξει εγχειρίδιο της υπηρεσίας για τους διενεργούντας τους ελέγχους υπαλλήλους, με στόχο την κανονικοποίηση των φορολογικών ελέγχων, ενώ δεν απέκλεισε στον μέλλον να υπάρξει και μορφή τυποποίησής τους, τύπου ISO.
Ενδιάμεσος αντί για προληπτικός φόρος
Με το νέο νομοσχέδιο τίθενται στο στόχαστρο του ΥΠΟΙΚ και της ΑΑΔΕ και εκείνες οι επιχειρήσεις, κατά βάση εποχιακές, οι οποίες συνήθιζαν να πληρώνουν ένα μέρος των φορολογικών τους υποχρεώσεων και μετά να… εξαφανίζονται.
Συγκεκριμένα, το οικονομικό επιτελείο αντικαθιστά τον προληπτικό προσδιορισμό φόρου με τον ενδιάμεσο προσδιορισμό φόρου.
Ο προληπτικός προσδιορισμός φόρου σήμαινε πως η φορολογική διοίκηση μπορούσε να εκδίδει πράξη προληπτικού προσδιορισμού φόρου μετά την έναρξη της φορολογικής περιόδου, αλλά πριν την ημερομηνία υποβολής της αντίστοιχης φορολογικής δήλωσης, προκειμένου να διασφαλίσει την άμεση είσπραξη του φόρου.
Ωστόσο, αυτό προβλεπόταν μόνο σε «ακραίες» περιπτώσεις εφόσον υπήρχαν συγκεκριμένες ενδείξεις ότι ο φορολογούμενος σκόπευε να εγκαταλείψει τη χώρα, θέτοντας σε κίνδυνο την είσπραξη του φόρου, ιδίως μέσω της μεταβίβασης περιουσιακών στοιχείων σε άλλο πρόσωπο.
Η νομοθετική αλλαγή «βάζει στο κάδρο» και τις εποχιακές επιχειρήσεις, όπου παρατηρείτο και πιο συχνά το πρόβλημα να πληρώνουν αρχικά κανονικά τις φορολογικές υποχρεώσεις τους, αλλά στις επόμενες δόσεις να κλείνουν την επιχείρηση και να αθετούν τις πληρωμές.
Για παράδειγμα, αν ένα beach bar πληρώσει ΦΠΑ μέχρι τον Ιούνιο, και σκοπεύει στα τέλη Αυγούστου να «εξαφανιστεί» χωρίς να πληρώσει, ένας έλεγχος στις 20 Αυγούστου δεν θα λάβει υπόψη τις υποχρεώσεις της επιχείρησης μέχρι το τέλος του προηγούμενου τριμήνου (Ιούνιο) αλλά μέχρι την ημέρα του ελέγχου, προσδιορίζοντας αναλόγως τον φόρο ακόμα και ενδιάμεσα των δύο φορολογικών περιόδων.
Μάλιστα, ο φόρος θα είναι άμεσα απαιτητός, εξασφαλίζοντας έτσι πως ο επιχειρηματίας δεν θα… «την κάνει».
