Το νέο καθεστώς ισχύει αναδρομικά από την 5η Μαρτίου 2025
Ξεκαθαρίζει το νέο καθεστώς των μειωμένων εισφορών για τις υπερωρίες, τα νυχτερινά και τις αργίες εγκύκλιος του EΦΚΑ, η οποία εξεδόθη σήμερα (14.3.25).
Υπενθυμίζεται πως με πρόσφατη διάταξη θεσπίστηκε πως ο υπολογισμός των ασφαλιστικών εισφορών υπερεργασίας, υπερωριών, νυκτερινής απασχόλησης και απασχόλησης σε ημέρες αργίας ή Κυριακές των μισθωτών πλήρους απασχόλησης, θα γίνεται επί του ωρομισθίου που αντιστοιχεί στην οκτάωρη εργασία, χωρίς δηλαδή την προσαύξηση που αντιστοιχεί σε αυτές τις ειδικές περιπτώσεις χρόνου απασχόλησης.
Η ρύθμιση δεν θίγει την προσαύξηση στην αμοιβή των εργαζόμενων για υπερεργασία, υπερωρίες, νυχτερινή απασχόληση και απασχόληση σε αργίες και Κυριακές, που συνεχίζει να καταβάλλεται ως έχει, επηρεάζει μόνο τον υπολογισμό των ασφαλιστικών εισφορών.
Από τη ρύθμιση επωφελούνται ταυτόχρονα, τόσο οι εργαζόμενοι, καθώς αυξάνεται το καθαρό ποσό που τους καταβάλλεται, λόγω της μείωσης των επιπρόσθετων εισφορών τους, όσο και οι εργοδότες, καθώς θα καταβάλλουν μειωμένες εργοδοτικές εισφορές, υπολογισμένες στη βάση της αμοιβής του 8ώρου και όχι στη βάση της αμοιβής της προσαύξησης.
Αναλυτικότερα:
Επίδομα νυκτερινής εργασίας ισχύουν
Οι εργαζόμενοι κάθε φύσεως (υπάλληλοι, υπηρέτες και εργατοτεχνίτες) των επιχειρήσεων και εργασιών εν γένει συνεχούς ή μη λειτουργίας, όποτε απασχολούνται από τις 22:00 μέχρι τις 06:00, αμείβονται με τις νόμιμες αποδοχές που ισχύουν κάθε φορά, προσαυξημένες κατά 25%.
Την προσαύξηση αυτή δικαιούνται όλοι οι εργαζόμενοι ανεξάρτητα από την ιδιότητα με την οποία υπηρετούν και από την κατά μόνιμο ή μη τρόπο απασχόλησή τους κατά τις ως άνω ώρες.
Επίσης, οι εργαζόμενοι που, λόγω της φύσης της εργασίας τους, παρέχουν αυτήν αποκλειστικά κατά τις νυκτερινές ώρες, δεν δικαιούνται το επίδομα νυκτερινής εργασίας μόνο εάν οι καταβαλλόμενες σε αυτούς αποδοχές είναι τουλάχιστον κατά ποσοστό 25% προσαυξημένες σε σχέση με τα ελάχιστα όρια που προβλέπονται από τις οικείες διατάξεις. Αν η ανωτέρω αύξηση είναι μικρότερη του 25%, καταβάλλεται η μικρότερη διαφορά που προκύπτει.
Επιπλέον, η προσαύξηση υπολογίζεται πάντοτε στα υποχρεωτικά ελάχιστα όρια μισθών και ημερομισθίων που έχουν θεσπιστεί, δεν συμψηφίζεται με τις τυχόν ανώτερες καταβαλλόμενες αποδοχές και μειώνεται αναλόγως, σε περίπτωση απασχόλησης λιγότερης από το κανονικό ωράριο.
Αμοιβή υπερεργασίας και υπερωρίας
Σε επιχειρήσεις, στις οποίες εφαρμόζεται συμβατικό ωράριο εργασίας έως σαράντα ώρες την εβδομάδα, ο εργαζόμενος μπορεί να απασχολείται πέντε επιπλέον ώρες την εβδομάδα κατά την κρίση του εργοδότη (υπερεργασία). Οι ώρες αυτές υπερεργασίας (41η, 42η, 43η, 44η, 45η ώρα) αμείβονται με το καταβαλλόμενο ωρομίσθιο προσαυξημένο κατά είκοσι τοις εκατό (20%) και δεν συνυπολογίζονται στα επιτρεπόμενα, σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις, όρια υπερωριακής απασχόλησης. Για όσους εργαζομένους ισχύει σύστημα εργασίας έξι εργάσιμων ημερών την εβδομάδα, η σύμφωνα με το προηγούμενο εδάφιο υπερεργασία ανέρχεται σε οκτώ ώρες την εβδομάδα (από 41η έως 48η ώρα).
Επίσης, πέραν των σαράντα πέντε ωρών την εβδομάδα απασχόληση του εργαζομένου στις παραπάνω επιχειρήσεις θεωρείται υπερωριακή απασχόληση ως προς όλες τις νόμιμες συνέπειες, διατυπώσεις και διαδικασίες έγκρισης. Για όσους εργαζομένους ισχύει σύστημα εργασίας έξι εργάσιμων ημερών την εβδομάδα, υπερωριακή απασχόληση θεωρείται η εργασία πέραν των σαράντα οκτώ ωρών την εβδομάδα. Σε κάθε περίπτωση, διατηρούνται σε ισχύ οι ρυθμίσεις για το νόμιμο ημερήσιο ωράριο εργασίας.
Επιπρόσθετα, οι εργαζόμενοι απασχολούμενοι υπερωριακά δικαιούνται για κάθε ώρα νόμιμης υπερωρίας, έως τρεις ώρες ημερησίως και μέχρι τη συμπλήρωση 150 ωρών ετησίως, αμοιβή ίση με το καταβαλλόμενο ωρομίσθιο προσαυξημένο κατά 40%. Για κάθε ώρα παράνομης υπερωρίας, ο εργαζόμενος δικαιούται αποζημίωση ίση με το καταβαλλόμενο ωρομίσθιο προσαυξημένο κατά 120%. Με αποφάσεις του αρμοδίου οργάνου του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, δύναται να χορηγείται κατά περίπτωση άδεια υπερωριακής απασχόλησης των εργαζομένων όλων των επιχειρήσεων και εργασιών, επιπλέον των επιτρεπόμενων ανωτάτων ορίων υπερωριακής απασχόλησης ετησίως (>150 ώρες), σε περιπτώσεις επείγουσας φύσης εργασίας, η εκτέλεση της οποίας κρίνεται απολύτως επιβεβλημένη και δεν επιδέχεται αναβολή. Για την κατά τα ανωτέρω υπερωριακή απασχόληση, οι εργαζόμενοι δικαιούνται αμοιβή ίση με το καταβαλλόμενο ωρομίσθιο προσαυξημένο κατά εξήντα τοις εκατό (60%).
Προσαύξηση αμοιβής για εργασία κατά τις Κυριακές και τις αργίες
Οι εργαζόμενοι που απασχολούνται τις Κυριακές και στις εορτές που αναφέρονται παρακάτω δικαιούνται, ανεξαρτήτως του κύρους της συμφωνίας για την απασχόληση αυτή και των άλλων ενδεχόμενων συνεπειών, την προσαύξηση 75% που προβλέπεται από την υπ’ αρ. 8900/1946 Κοινή Απόφαση των Υπουργών Οικονομικών και Εργασίας, όπως αυτή ερμηνεύθηκε αυθεντικά με την υπ’αρ. 25825/1951 απόφαση των ιδίων Υπουργών, σύμφωνα με όσα ορίζουν οι εν λόγω αποφάσεις, όπως αυτές ισχύουν σήμερα.
Επιπρόσθετα, οι εξαιρέσιμες γιορτές κατά τις οποίες παρέχεται η ανωτέρω προσαύξηση νοούνται:
- η της 25ης Μαρτίου,
- η της Δευτέρας του Πάσχα,
- η της 1ης Μαΐου,
- η της Κοιμήσεως της Θεοτόκου (15η Αυγούστου),
- η της 28ης Οκτωβρίου,
- η της Γεννήσεως του Χριστού (25 Δεκεμβρίου),
- η της 26ης Δεκεμβρίου,
- η της 1ης Ιανουαρίου και
- η της εορτής των Θεοφανίων (6η Ιανουαρίου).
Τέλος, γίνεται σαφές ότι στους εργαζομένους που αμείβονται με ημερομίσθιο, οι οποίοι δεν απασχολήθηκαν για λόγους που δεν οφείλονται σε εκείνους κατά τις ανωτέρω εξαιρέσιμες αργίες, καταβάλλεται για κάθε μία από αυτές ποσό ίσο με το ημερομίσθιό τους, χωρίς προσαύξηση.
Σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 41 του ν. 5184/2025 από 06.03.2025 (ημερομηνία έναρξης ισχύος τους) τα ποσά, που αντιστοιχούν σε προσαυξήσεις των επιδομάτων νυχτερινής εργασίας, αμοιβής υπερεργασίας, υπερωρίας και προσαύξησης αμοιβής για εργασία κατά τις Κυριακές και αργίες εργαζομένων με καθεστώς πλήρους απασχόλησης, στο σύνολο των κλάδων της οικονομίας, δεν υπόκεινται σε ασφαλιστικές εισφορές (εργατικές και εργοδοτικές).
Παραδείγματα
1. Υπάλληλος γραφείου σε επιχ/ση, με ατομική σύμβαση εξαρτημένης εργασίας 40 ωρών την εβδομάδα (πλήρης απασχόληση) και μηνιαίες αποδοχές 950,00 ευρώ.
Εκτάκτως, απασχολήθηκε 3 ώρες επιπλέον τη μία εβδομάδα.
Οι 3 ώρες επιπλέον αποτελούν υπερεργασία (περίπτωση Β, άρθρο 184 του π.δ. 80/2022) και επομένως αμείβονται με 20% προσαύξηση.
Αρχικά πρέπει να υπολογίσουμε το ωρομίσθιο ως εξής: 950,00 ευρώ: 25ημέρες= 38 ευρώ/μέρα.
Ημερομίσθιο 38 ευρώ Χ (6/40ώρες)= 5,70 ευρώ/ώρα. Άρα το ωρομίσθιο είναι 5,70 ευρώ. Για τις 3 ώρες οι επιπλέον αποδοχές θα είναι: 5,70€ Χ 3= 17,10 ευρώ. Η προσαύξηση είναι 17,10 ευρώ Χ 20%= 3,42 ευρώ.
Οι συνολικές εισφορές υπολογίζονται μόνο στο ποσό του μισθού και των επιπλέον αποδοχών υπερεργασίας, δηλαδή 950,00 ευρώ +17,10 ευρώ= 967,10 ευρώ και όχι και της προσαύξησης των 3,42 ευρώ.
2. Ανειδίκευτος εργάτης σε επιχ/ση εστίασης, με ατομική σύμβαση εξαρτημένης εργασίας 20 ωρών την εβδομάδα (απασχόληση από Δευτέρα-Παρασκευή με ωράριο 9π.μ-1μ.μ., μερική απασχόληση επί πενθήμερο), 22 ημέρες ασφάλισης και μηνιαίες αποδοχές 500,00 ευρώ. Εργάζεται, εκτάκτως για μία ημέρα τη νύχτα μεταξύ των ωρών 22:00-02:00, αντί του πρωινού ωραρίου.
Δεν εφαρμόζεται η διάταξη του άρθρου 41 του ν. 5184/2025, διότι δεν απασχολείται με πλήρες ωράριο, κατά συνέπεια θα αμειφθεί και θα ασφαλιστεί και για την προσαύξηση της νυκτερινής εργασίας, βάσει του άρθρου 143 του π.δ. 80/2022.
3. Υπάλληλος γραφείου απασχολείται με μερική απασχόληση τέσσερις (4) ώρες καθημερινά από 09:00-13:00, δηλαδή 20 ώρες εβδομαδιαίως. Ο μηνιαίος του μισθός ανέρχεται βάσει της ατομικής σύμβασης εργασίας του σε 600,00 ευρώ. Εκτάκτως, για 3 μέρες εντός του ίδιου μήνα απασχολήθηκε επιπλέον 3 ώρες ημερησίως, ήτοι συνολικά 9 ώρες για τις 3 μέρες.
Επειδή, ο υπάλληλος μερικής απασχόλησης εργάζεται με ωράριο μικρότερο από το πλήρες, οι 3 ώρες επιπλέον δεν θεωρούνται υπερεργασία και υπερωρίες και κατά συνέπεια δεν εμπίπτουν στη διάταξη του άρθρου 184 του π.δ. 80/2022, περί προσαύξησης των ωρομισθίων.
4. Ανειδίκευτος εργάτης απασχολείται καθημερινά σε βιομηχανία παραγωγής άρτου με ωράριο 9:00 π.μ. έως 5μ.μ., αλλά, εκτάκτως, απασχολήθηκε 3 φορές μέσα στο μήνα αντί για 9π.μ-5μ.μ., κατά τις νυχτερινές ώρες από της 22:00 μέχρι της 6:00. Ο μηνιαίος μισθός είναι 1.000,00 ευρώ. Επομένως, για τις τρεις ημέρες πρέπει να υπολογιστεί η προσαύξηση για νυκτερινή εργασία, σύμφωνα με το άρθρο 143 του π.δ. 80/2022 και οι νόμιμες αποδοχές θα καταβληθούν προσαυξημένες κατά 25%.
Επειδή, ο υπολογισμός της προσαύξησης γίνεται στον ελάχιστα νομοθετημένο μισθό (830,00 ευρώ), υπολογίζουμε το ημερομίσθιο ως εξής: 830,00 ευρώ: 25ημέρες= 33,20 ευρώ/ημέρα. Η προσαύξηση ανά ημέρα είναι 33,20 ευρώ Χ 25%= 8,30 ευρώ και η συνολική προσαύξηση είναι: 8,30 ευρώ Χ3 ημέρες= 24,90 ευρώ.
Οι συνολικές εισφορές θα υπολογιστούν μόνο για τον μηνιαίο μισθό των συμφωνημένων αποδοχών των 1.000,00€ και όχι και των επιπλέον αποδοχών της προσαύξησης ποσού 24,90 ευρώ.
5. Νυχτοφύλακας απασχολείται σε εργοστάσιο παραγωγής μετάλλων καθημερινά κατά τις νυχτερινές ώρες από 22:00 μέχρι 06:00 με μηνιαίες αποδοχές 900,00 ευρώ. Ο ελάχιστα νομοθετημένος μισθός ανέρχεται σήμερα στο ποσό των 830,00 ευρώ. Ο μηνιαίος μισθός είναι μόνο 8,43% πάνω από τον κατώτατο μισθό [(900,00- 830,00)/830,00]. Επομένως, σύμφωνα με το άρθρο 143 του π.δ. 80/2022, πρέπει να υπολογιστεί επιπλέον προσαύξηση έως του ποσοστού 25%, δηλαδή οι αποδοχές που θα καταβληθούν θα είναι προσαυξημένες επιπλέον κατά 16,57% (25%-8,43%). Άρα 830 ευρώ Χ16,57%= 137,53.
Ωστόσο, βάσει της παρούσας νομοθετικής ρύθμισης, οι συνολικές εισφορές που θα υπολογιστούν θα είναι στο ποσό των 900,00 ευρώ και όχι επί των καταβληθέντων αποδοχών ποσού 1.037,53 ευρώ (900,00 ευρώ + 137,53 ευρώ).
Τονίζεται ότι η προσαύξηση για την παροχή της νυχτερινής εργασίας υπολογίζεται επί του νόμιμου ημερομισθίου ή του 1/25 του νόμιμου μηνιαίου μισθού και όχι επί των τυχόν συμφωνημένων μεγαλύτερων αποδοχών.
Τα ανωτέρω παραδείγματα είναι ενδεικτικά και δεν συμπεριλαμβάνουν λοιπές περιπτώσεις θεσμοθετημένων προσαυξήσεων ή σώρευσης προσαυξήσεων στις αποδοχές των ασφαλισμένων πλήρους απασχόλησης, π.χ παράνομη υπερωρία 120% ή απασχόλησης νύχτας σε αργία.
Ζητήματα υπολογισμών ημερομισθίων, ωρομισθίων, ποσοστού προσαυξήσεων και σώρευσης αυτών ανά κατηγορία και λοιπά θέματα εργατικής νομοθεσίας, άπτονται του ελέγχου και της πληροφόρησης από τις αρμόδιες υπηρεσίες της Επιθεώρησης Εργασίας.
Η έναρξη ισχύος του αρ. 41 του ν. 5184/2025 σύμφωνα με το άρθρο 47 του ίδιου νόμου, αρχίζει από τη δημοσίευσή του στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, ήτοι από την 06.03.2025.
Κατά συνέπεια, έως και 05.03.2025 η ασφάλιση θα διενεργείται επί του συνόλου των αντίστοιχων αποδοχών και προσαυξήσεων.
