Επικίνδυνα βαρέα μέταλλα στη σύνθεση της άμμου από Σαχάρα

H σκόνη από Αφρική, επισκέφθηκε τη χώρα μας και φέτος γεμίζοντας την ατμόσφαιρα με επικίνδυνα για την ανθρώπινη υγεία βαρέα μέταλλα. Ένα φαινόμενο, που συμβαίνει χιλιάδες χρόνια στη Μεσόγειο, αλλά στις μέρες μας δυστυχώς υπάρχει η ρύπανση. Το 2009 ήταν η πρώτη φορά, που πραγματοποιήθηκαν εξειδικευμένες μετρήσεις για τη σκόνη από τη Σαχάρα, από το Τμήμα Ορυκτολογίας και Ορυκτοχημείας του Πανεπιστημίου Αθηνών. Όμως μελέτες με δείγματα σκόνης ξεκίνησαν το Φεβρουάριο του 2006, από το Εργαστήριο Κλιματολογίας και Ατμοσφαιρικού Περιβάλλοντος του Πανεπιστημίου Αθηνών σε συνεργασία με το γερμανικό Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Καρλσρούης. Οι αναλύσεις αποκάλυψαν την ύπαρξη βαρέων μετάλλων, όπως μόλυβδος, αρσενικό, σίδηρος, μαγγάνιο, βανάδιο, νικέλιο, χρώμιο, χαλκός και ψευδάργυρος, ουσίες που θεωρούνται επικίνδυνες για τον ανθρώπινο οργανισμό και ανάλογα με τη σύσταση της σκόνης, έχουν και τοξική δράση. Ως γνωστό, ο μόλυβδος και το αρσενικό ανήκουν στις πιο επικίνδυνες ουσίες για τον άνθρωπο. Τα ιχνοστοιχεία, που προσκολλούνται στους κόκκους άμμου, προέρχονται από πηγές όπως σκουπίδια, κράματα, δομικά υλικά και από ρυπογόνα φορτία εξατμίσεων και βιομηχανικών καύσεων. Δηλαδή η έρημος είναι ιδιαίτερα μολυσμένη από ποικίλες ανθρώπινες δραστηριότητες. Η μελέτη των επιπτώσεων της σκόνης στον άνθρωπο αποκαλείται «γεωτοξικολογία» Επίσης η αιωρούμενη σκόνη επηρεάζει σημαντικά το παγκόσμιο κλίμα, ανακλώντας ή απορροφώντας την ηλιακή ακτινοβολία ανάλογα με την περίπτωση.

Τουλάχιστον 3,9 εκατ. τόνοι σκόνης μεταφέρονται κάθε χρόνο από τη Σαχάρα προς τη Μεσόγειο, σύμφωνα με έρευνα Γάλλων ειδικών από την Εcole Νormale Superieure, που δημοσιεύθηκε στην επιστημονική επιθεώρηση «Νature» το 1986. Φέτος στο Σαν Ντιέγκο, Αμερικανοί ειδικοί πραγματοποίησαν ετήσιο συνέδριο για τις επιπτώσεις της αφρικανικής σκόνης στην ανθρώπινη υγεία, αλλά και το ρόλο της στη λίπανση του Αμαζονίου και άλλων περιοχών. Για κάποιους επιστήμονες η αιωρούμενη σκόνη με τη ποικιλία υλικών, σκόνες μετάλλων και πετρωμάτων, πηλό, το θαλασσινό αλάτι, αλλά και οργανικά υλικά, όπως βακτήρια, σπόρια μυκήτων, τρίχες, ακόμα και νεκρά κύτταρα δέρματος, είναι επικίνδυνη. Άλλοι επιστήμονες επισήμαναν ότι τα σύννεφα σκόνης από τη Σαχάρα αναζωογονούν μια πληθώρα οικοσυστημάτων με την εναπόθεση θρεπτικών συστατικών, π.χ. ο σίδηρος δρα ως λίπασμα για μεγάλες εκτάσεις του Ατλαντικού Ωκεανού, καθώς αποτελεί απαραίτητο θρεπτικό συστατικό για το φυτοπλαγκτόν. Μάλιστα ο Όλιβερ Τσάντγουικ του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια στη Σάντα Μπάρμπαρα, ισχυρίστηκε ότι η αφρικανική σκόνη, που διασχίζει τον Ατλαντικό, δρα ως λίπασμα για το τροπικό υγρό δάσος του Αμαζονίου. Πάντως η αύξηση στην πυκνότητα της αιωρούμενης σκόνης προκαλεί και αύξηση στις εισαγωγές σε νοσοκομεία. Τα άτομα με χρόνια αναπνευστικά και καρδιαγγειακά νοσήματα οφείλουν να παραμένουν σε κλειστούς χώρους και να αποφεύγουν την έντονη σωματική δραστηριότητα, καθώς πάρχει αύξηση του κινδύνου τραυματισμού των πνευμόνων, καρδιακής προσβολής και καρκίνου του πνεύμονα.