Η Ευρώπη σε κρίση

Οι ευρωπαϊκές ελίτ δεν έχουν πλήρως αντιληφθεί τον κίνδυνο και υπνοβατούν εντός μιας επιφανειακής κανονικότητας, την οποία εξαγόρασε η επιθετικά και ασυνήθιστα χαλαρή νομισματική πολιτική της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας. Όμως, η ύφεση επιστρέφει σε μια σειρά από ευρωπαϊκές χώρες και μαζί της, η αίσθηση της κρίσης.

Στην επόμενη Ευρωπαϊκή Επιτροπή, οι κυβερνήσεις της Πολωνίας, της Ουγγαρίας και άλλων πρώην ανατολικο-ευρωπαϊκών χωρών θα διορίσουν τους δικούς τους Επιτρόπους. Ως αποτέλεσμα, για πρώτη φορά, από τους 27 Επιτρόπους υπάρχει το ενδεχόμενο 7-8 από αυτούς, σχεδόν το ένα τρίτο, να διάκεινται εχθρικά προς τις Βρυξέλλες και την ευρωπαϊκή ιδέα όπως της ξέρουμε.

Στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, οι δυο κυρίαρχες ομάδες, των Χριστιανοδημοκρατών και των Σοσιαλιστών, θα συρρικνωθούν και θα χάσουν την πλειοψηφία που μέχρι τώρα είχαν και που τους επέτρεπε να αποφασίζουν από κοινού για όλα τα μεγάλα θέματα.

Οι Χριστιανοδημοκράτες θα διατηρήσουν την πρωτοκαθεδρία αλλά η δύναμή τους θα μειωθεί στις 180 περίπου έδρες. Οι Σοσιαλιστές θα υποσκελιστούν στη δεύτερη θέση από τις διάφορες ομάδες της ακροδεξιάς που συνολικά μπορεί να φτάσουν τις 140 έδρες. Αντίθετα, οι Σοσιαλιστές θα περιοριστούν γύρω στις 120.

Η μεγάλη πτώση των Γερμανών Σοσιαλοδημοκρατών μπορεί να οδηγήσει στο τέλος του υπάρχοντος κυβερνητικού συνασπισμού στη Γερμανία και στην πρόωρη έξοδο της Άγκελα Μέρκελ από την Καγκελαρία. Αρκετοί, ωστόσο, θα ήθελαν να την δουν να μετακινείται στην Προεδρία του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου.

Το εγχείρημα του Εμμανουέλ Μακρόν για ένα πανευρωπαϊκό φιλο-ευρωπαϊκό μέτωπο εμφανίζεται εξασθενημένο. Τα «κίτρινα γιλέκα» τραυμάτισαν την ακτινοβολία του Μακρόν στο εξωτερικό ενώ οι εθνικές ιδιαιτερότητες κάθε χώρας καθιστούν δύσκολη την επανάληψη της επιτυχίας που είχε στις γαλλικές προεδρικές εκλογές.

Σε κάθε περίπτωση, η επόμενη μέρα θα είναι πολύ δύσκολη για την Ευρώπη. Η χρυσή πενταετία των χαμηλών επιτοκίων του Μάριο Ντράγκι και της ανάπτυξης φαίνεται πως σπαταλήθηκε και η ευρωζώνη δεν θωρακίστηκε για να μπορεί να αντιμετωπίσει, χωρίς κλυδωνισμούς, την επόμενη κρίση. Ακόμα και σήμερα, το συνολικό ΑΕΠ της ευρωζώνης σε δολάρια είναι χαμηλότερο από ότι το 2008 και η μέση ετήσια ανάπτυξη την τελευταία δεκαετία ήταν λιγότερο από 1%.

Μετά τη χαμένη δεκαετία, 2008-2018, υπάρχει κίνδυνος να ακολουθήσει κάτι πολύ χειρότερο. Η αδράνεια της Μέρκελ και η αβελτηρία πολλών από τις ευρωπαϊκές ελίτ έχει κοστίσει ακριβά και μπορεί να κοστίσει ακόμα ακριβότερα. Η εθνικο-λαϊκιστική αντίδραση των ψηφοφόρων μπορεί να καταστήσει την επίλυση του ευρωπαϊκού γρίφου αδύνατη.

Ο πραγματικός εχθρός της Ευρώπης σήμερα δεν είναι ούτε ο Ντόναλντ Τραμπ ούτε ο Βλαντιμίρ Πούτιν, αν και αμφότεροι δεν έχουν κρύψει τα εχθρικά τους αισθήματα προς αυτήν. Ο εχθρός βρίσκεται στο εσωτερικό, στον συνδυασμό των παλιών ανέμπνευστων ηγεσιών και των νέων λαϊκιστών.