Μόναχο 2019: Η κρίση της Δύσης στο φως

Το Συνέδριο ξεκίνησε το 1963 και αποτελεί τη μεγαλύτερη διεθνή συνάντηση του είδους παγκοσμίως.

Στο φετινό Συνέδριο τιμήθηκαν οι πρωθυπουργοί της Ελλάδας και της Βόρειας Μακεδονίας, Αλέξης Τσίπρας και Ζόραν Ζάεφ, για την υπογραφή της Συμφωνίας των Πρεσπών. Η εξομάλυνση των σχέσεων των δυο χωρών και η είσοδος της Βόρειας Μακεδονίας στο ΝΑΤΟ αποτελεί μια αναμφισβήτητη επιτυχία της δυτικής στρατηγικής και της ευρωπαϊκής διπλωματίας στην περιοχή και, αντίστοιχα, μια ήττα της Ρωσίας.

Όμως, το φετινό Συνέδριο κυριαρχήθηκε από κάτι πολύ λιγότερο θετικό για τη Δύση: την ευρω-αμερικανική σύγκρουση. Η ατλαντική κοινότητα ασφαλείας, που το ίδιο το ΝΑΤΟ εκφράζει και θεσμοποιεί, εμφανίστηκε διαιρεμένη. Η παθιασμένη ομιλία της Γερμανίδας Καγκελαρίου, Άνγκελας Μέρκελ, αποτέλεσε την απόλυτη αντίστιξη στην ομιλία του Αμερικάνου Αντιπροέδρου, Μάικ Πενς, ο οποίος εκθείασε, ενώπιον ενός παγωμένου ακροατηρίου, το αφεντικό του. Η παρουσία δεκάδων μελών του Αμερικανικού Κογκρέσου, Δημοκρατικών και Ρεπουμπλικάνων, οι οποίοι πιστεύουν και υποστηρίζουν την ευρω-αμερικανική αμυντική συνεργασία απάλυνε αλλά δεν άμβλυνε την αντίθεση ανάμεσα στις δυο πλευρές του Ατλαντικού.

Το ΝΑΤΟ απειλείται εκ των έσω. Ο Αμερικάνος Πρόεδρος, Ντόναλντ Τραμπ, δεν έχει σταματήσει να προσβάλει τους Ευρωπαίους συμμάχους των Ηνωμένων Πολιτειών, από την ημέρα που ανέλαβε τα καθήκοντά του, και να απειλεί με εμπορικό πόλεμο τη Γερμανία. Σε μια σειρά από μεγάλα διεθνή ζητήματα, όπως το Ιράν, οι Ευρωπαίοι βρίσκονται απέναντι στις Ηνωμένες Πολιτείες. Η ευρωπαϊκή κοινή γνώμη ουδέποτε ήταν τόσο αντι-αμερικανική. Ο Ρώσος Υπουργός Εξωτερικών, Σεργκέι Λαβρόφ, που συμμετείχε στο Συνέδριο του Μονάχου, δεν μπορούσε να κρύψει την ικανοποίησή του από την ευρω-αμερικανική σύγκρουση.

Έπεται συνέχεια. Το 2019 είναι το κρίσιμο έτος για την Ευρώπη καθώς μέσα στη χρονιά αλλάζει η στελέχωση όλων των θεσμικών οργάνων της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Θα εκλεγεί νέο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, θα διοριστεί νέα Ευρωπαϊκή Επιτροπή και νέος Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας.

Όλα δείχνουν ότι η κεντροδεξιά του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος και η κεντροαριστερά των Ευρωπαίων Σοσιαλο-δημοκρατών θα απολέσουν την πλειοψηφία που παραδοσιακά διατηρούσαν. Αντίθετα, θα ενισχυθούν τα άκρα, κυρίως, η ακροδεξιά αλλά και, ελαφρώς, η αριστερά. Η επίτευξη συναινέσεων σε πανευρωπαϊκό επίπεδο θα δυσκολέψει και η φωνή όσων πιστεύουν στη συνεργασία θα αποδυναμωθεί.

Σε κάθε περίπτωση, η δυτική κοινότητα ασφαλείας που εκφράζει το ΝΑΤΟ διέρχεται μιας βαθιάς υπαρξιακής κρίσης που προέρχεται εκ των έσω και τροφοδοτείται από τις επιλογές των ψηφοφόρων τόσο στις Ηνωμένες Πολιτείες όσο και στην Ευρώπη.