Το φαινόμενο των διοδίων

Έχω συνεχώς μια απορία που ποτέ δεν μπόρεσα να λύσω.

Κάθε φορά που διαπιστώνω κάποια κοινωνική παράβαση ή πληροφορούμαι για ένα ακραίο γεγονός ή βλέπω στις ειδήσεις ένα σύνολο ανθρώπων να κάνουν «του κεφαλιού τους», μου γεννιέται πάντα το ίδιο ερώτημα: ποιοι είναι αυτοί οι άνθρωποι που πρωταγωνιστούν ή συμμετέχουν σε όλα αυτά τα «ανορθόδοξα» περιστατικά.

Τι είδους άτομα, ποιάς κατηγορίας πολίτες είναι;

Τα λέω όλα αυτά, έχοντας κατά νου την αδιαφορία, την παράβαση, την ανυπακοή κάποιων συμπολιτών μας απέναντι στις αυστηρές οδηγίες των Υγιειονομικών Αρχών της χώρας για εφαρμογή ενός απλού μηνύματος αυτοπροστασίας: «Μένουμε Σπίτι».

Δεν πρόκειται για μια αόριστη και αδικαιολόγητη οδηγία. Είναι απόλυτα τεκμηριωμένη και απλά παρουσιασμένη για να την καταλαβαίνουν όλοι. Μικροί και μεγάλοι, νέοι και ηλικιωμένοι, μορφωμένοι και αμόρφωτοι. Δύο απλές λέξεις: Μένουμε σπίτι. Κλεινόσαστε εκεί διότι υπάρχει κίνδυνος. Σοβαρός κίνδυνος για την υγεία μας. Τι περισσότερο να πει κανείς για να πείσει ότι πρέπει όλοι να υπακούσουμε σε αυτό το τόσο απλό μήνυμα. Κινδυνεύει η υγεία μας. Τελεία.

Και όμως, ένας σημαντικός αριθμός πολιτών αδιαφορεί παντελώς.

Μεταφέρω εδώ τις αντιδράσεις κάποιων που ρωτήθηκαν από τα ΜΜΕ γιατί κυκλοφορούν στο δρόμο και δεν μένουν σπίτι, όπως απαιτείται εξ αιτίας αυτής της φονικής επιδημίας. Ιδού μερικές από τις απαντήσεις που δόθηκαν:

• Εδώ στη Νίκαια εμείς δεν κινδυνεύουμε από τίποτε!

• Όλα αυτά που μας λένε τα κανάλια είναι ψέμματα!

• Εγώ γουστάρω να κάνω τις βόλτες μου!

• Ήρθαμε για να κάνουμε λίγη ηλιοθεραπεία!

• Δεν γίνεται με τίποτε να κλειστούμε μέσα!

• Πάμε στο χωριό για να γλυτώσουμε!

Το τρέχον Σαββατοκύριακο «έπηξαν» τα διόδια από τις ουρές των αυτοκινήτων κάποιων εκδρομέων που αποφάσισαν να βγουν από την πόλη και να πάνε στα εξοχικά τους ή τα χωριά τους. Οι αρχές ανακοίνωσαν ότι γνωρίζουν ποια αυτοκίνητα πέρασαν τα διόδια ή φορτώθηκαν στα καράβια για τα νησιά.

Οι ρεπόρτερ των ΜΜΕ μίλησαν με μερικούς από αυτούς τους «φυγάδες» και άκουσαν χίλιες δυό δικαιολογίες για την απόφασή τους να δραπετεύσουν από την πόλη. Δικαιολογίες ανόητες έως ψεύτικες. Το συμπέρασμα βγήκε πάλι: υπάρχει μια κατηγορία πολιτών που δεν εννοούν να συμμορφώνονται με τους κανόνες και τις οδηγίες των Αρχών. Καμμιά φορά, ούτε καν με τους νόμους!

Αλλά, εδώ είναι που – με αυτή την ευκαιρία – μου γεννιέται ξανά αυτό το μόνιμο ερώτημα που έχω: ποιοι είναι αυτοί οι άνθρωποι που «λειτουργούν» έτσι; Ποια είναι τα κοινωνικά, τα οικονομικά και τα μορφωτικά χαρακτηριστικά τους; Πώς ζουν, αν εργάζονται, πώς συμπεριφέρονται γενικώς στην καθημερινότητά τους;

Η απάντηση στα ερωτήματα αυτά έρχεται συχνά μέσα από κάποιες δημοσκοπικές στατιστικές, οι οποίες διενεργούνται συχνά με αντικείμενο κάποιο ιδιαίτερο γεγονός της επικαιρότητας. Επίσης, κάποιες απαντήσεις μας έρχονται όταν η κάμερα κάποιου ρεπόρτερ δείχνει ένα πρόσωπο να «λέει τα δικά του» και να εξηγεί «τα ανεξήγητα».

Όμως, το δικό μου προσωπικό ερώτημα δεν έχει απαντηθεί ποτέ: Τι μόρφωση έχουν όλα αυτά τα άτομα που καλούνται να εξηγήσουν τη συμπεριφορά τους;

Θα μου πει κανείς ότι ψάχνω «βελόνι στα άχυρα», αλλά δεν είναι έτσι ακριβώς. Όλες οι θεωρίες της στατιστικής ανάλυσης, που στηρίζουν κάθε είδους δημοσκοπικές έρευνες, ξεκινούν από τα «κοινωνικά χαρακτηριστικά» του δείγματος. Και ένα από τα πιο βασικά χαρακτηριστικά βρίσκεται στο ερωτηματολόγιο μέσα στο κουτάκι «μορφωτικό επίπεδο».

Αν είχα τη δυνατότητα, θα έπαιρνα χθες θέση στα διόδια και θα έκανα στους «εκδρομείς» αυτό ακριβώς το ερώτημα: Πήγατε σχολείο; Σπουδάσατε κάτι; Διαβάσατε ένα βιβλίο τα τελευταία 5 χρόνια; Αλλά δεν είχα δυστυχώς αυτή τη δυνατότητα. Ο κυριότερος λόγος είναι ότι απλώς «ήμουν κλεισμένος μέσα στο σπίτι μου», όπως ευτυχώς και πολλοί άλλοι, διότι αυτές τις οδηγίες πήραμε από τις Αρχές.

Μπορώ όμως να βγάλω κάποια συμπεράσματα – δυστυχώς ατεκμηρίωτα – για «το ποιόν» αυτών των συμπολιτών μας που αδιαφόρησαν εντελώς και πήραν τους δρόμους, μονήρεις, με παρέες ή οικογενειακώς, για να βγουν στον «καθαρό αέρα»!

Δεν νομίζω ότι το μορφωτικό επίπεδο αυτών των ανθρώπων είναι αξιοσημείωτο. Κάθε άλλο. Και αν ανάμεσα σε αυτή την «αγέλη» (επίκαιρη έκφραση…) υπάρχουν και ορισμένοι με κάποια «προσόντα» εκπαίδευσης, η εκτίμησή μου για το μέσο επίπεδο του συνόλου δεν αλλάζει και πολύ. Απλώς, με κάνει να σκέπτομαι ότι αυτές οι λίγες εξαιρέσεις «έχουν κάποιο άλλο πρόβλημα». Τους λείπει η λογική και ο κοινός νους. Δεν έχω άλλη εξήγηση.

Για να κλείσω, πολύ θα ήθελα να δω κάποια στιγμή μια έρευνα ή ένα ρεπορτάζ που να στέκεται σε αυτό το χαρακτηριστικό του δείγματος, τη μόρφωση. Διότι, κάπως πρέπει να αναλυθεί το φαινόμενο της «μαγκιάς» στη χώρα μας. Ποιοί το παίζουν τελικά «μάγκες» και για ποιο λόγο;

Τέτοια ανάλυση δεν την έχω δει ποτέ.

Η φοβερή επιδημία που βιώνουμε αναδεικνύει – και αυτή – τα χαρακτηριστικά της κοινωνίας των πολιτών στη χώρα μας.

Πρέπει να μάθουμε επιτέλους εάν η αδιαφορία και κυρίως αυτή η περιβόητη «μαγκιά», που ευδοκιμεί στον τόπο μας, είναι μορφωμένη ή αμόρφωτη. Τουλάχιστον αυτό. Διότι θα μας βοηθήσει να αποφασίσουμε τι ακριβώς μέτρα χρειάζεται να επιβληθούν για να αντιμετωπισθούν φαινόμενα, όπως αυτό των «διοδίων» εν μέσω μιας τόσο σοβαρής πανδημίας.

Και, επιπλέον, θα λυθεί και η δική μου «χρόνια» απορία!