Οδηγώντας κατά τους καλοκαιρινούς μήνες, που επικρατούν υψηλές θερμοκρασίες, παρατηρούμε, συνήθως, μπροστά μας ότι ο δρόμος «γυαλίζει» και ότι έχουν σχηματιστεί λακκούβες με νερό που μοιάζουν λες και πρόκειται για μικρές λίμνες.
Αντίστοιχη εικόνα με αυτή του δρόμου, βλέπουν και οι ταξιδιώτες που περπατούν στην έρημο.
Μόλις φτάσετε, όμως, στο σημείο, που βρισκόταν η λακκούβα, το νερό έχει εξαφανιστεί. Στην πραγματικότητα, έχει μετακινηθεί μερικές εκατοντάδες μέτρα παρακάτω, σε άλλο σημείο του δρόμου. Είναι προφανές ότι πρόκειται για οπτική ψευδαίσθηση, ωστόσο, ποια είναι η εξήγηση;
Οι εικόνες που βλέπουμε είναι επακόλουθο ενός φυσικού φαινομένου που ονομάζεται αντικατοπτρισμός. Ο αντικατοπτρισμός παρατηρείται όταν το έδαφος είναι πολύ θερμό και προκαλείται από τη διάθλαση των ακτίνων φωτός, λόγω των διαφορετικών θερμοκρασιών του αέρα πάνω από το δρόμο.
Στην ουσία, το φαινόμενο συμβαίνει γιατί ο αέρας πάνω από την άσφαλτο είναι πιο θερμός, απ`ότι ψηλότερα και, επομένως, έχει διαφορετική πυκνότητα.
Ο δείκτης διάθλασης δεν παραμένει ο ίδιος και έτσι η πορεία διαδρομής του φωτός αλλάζει συνεχώς διεύθυνση, αφού μπαίνει σε οπτικά αραιότερα στρώματα αέρα. Στην άσφαλτο υφίσταται ολική ανάκλαση με αποτέλεσμα η δέσμη να φτάνει στα μάτια μας και να σχηματίζεται το είδωλο του αντικειμένου στον δρόμο.
Όμως, οι οδηγοί παρατηρούν ότι είναι ανεστραμμένο, δεδομένου ότι βλέπουν τον αντικατοπτρισμό του ουρανού και τους δημιουργείται η εντύπωση πως βλέπουν μπροστά τους νερό. Αυτή είναι και η εξήγηση σχετικά με τις οάσεις που νομίζουν πως βλέπουν μπροστά τους οι ταξιδιώτες της ερήμου.
Τέλος, το μυστήριο φαινόμενο της «Φάτα Μοργκάνα» με τα πλοία και βουνά που «αιωρούνται» πάνω από τον ορίζοντα, οφείλεται επίσης σε αντικατοπτρισμό.
