Ακόμη ένα επεισόδιο στον… ανένδοτο που έχει κηρυχθεί ανάμεσα στον Γιάνη Βαρουφάκη και την κυβέρνηση γράφτηκε μέσα από τις 1019 λέξεις μιας ανάρτησης στο site του κινήματος DIEM25, το οποίο ίδρυσε πριν από μερικούς μήνες ο πρώην υπουργός Οικονομικών. Το ενδιαφέρον δεν εστιάζεται μόνο στο άρθρο του Τζέιμς Γκάλμπρεϊθ στο οποίο αναφέρεται στο Σχέδιο Χ για την περίπτωση της εξόδου της Ελλάδας από το ευρώ, το οποίο – υποστηρίζει- είχε ζητήσει ο πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας. Ενδιαφέρον έχει και το… εισαγωγικό σημείο, όπου γίνεται ευθεία επίθεση στην κυβέρνηση.
Ο συντάκτης του εισαγωγικού αυτού σημειώματος κάνει λόγο για «αμυντικό σχέδιο που θα ενεργοποιείτο αν οι πιστωτές της Ελλάδας πραγματοποιούσαν την απειλή τους να εκδιώξουν τη χώρα από το ευρώ», κατηγορεί τα ΜΜΕ πως εκμεταλλεύθηκαν το βιβλίο του Αμερικανού οικονομολόγου για να «κατηγορήσουν, λογοκρίνουν ή απλά διασύρουν τον Γιάνη Βαρουφάκη» και τονίζει πως «η ομάδα που εργάστηκε στο υπουργείο Οικονομικών υπό τον Γιάνη Βαρουφάκη ήταν η μόνη που κατά τις διαπραγματεύσεις του 2015 εκτέλεσε πλήρως και επιμελώς τα καθήκοντά της υπηρετώντας την ελληνική δημοκρατία προασπίζοντας το Σύνταγμα και την ανάκτηση της εθνικής κυριαρχίας».
Στο άρθρο που ακολουθεί, ο Τζέιμς Γκάλμπρεϊθ περιγράφει όσα έγιναν από τη στιγμή που τον Μάρτιο του 2015 ο Γιάνης Βαρουφάκης τον ρώτησε «αν θα ήθελα να βοηθήσω για μια πολύ «λεπτή» εργασία». Όπως λέει, οι σχέσεις του με την οικογένεια Παπανδρέου, η φιλία του με τον Βαρουφάκη και η γνωριμία του με τον Αλέξη Τσίπρα το 2013 τον έκαναν να «εμπλακώ -ως εθελοντής και φίλος- με το υπουργείο Οικονομικών από τις αρχές του Φεβρουαρίου του 2015 έως και τον Ιούλιο του ίδιου έτους».
«Τον Μάρτιο του 2015 ο Γιάνης Βαρουφάκης με ρώτησε αν θα ήθελα να βοηθήσω για μια πολύ «λεπτή» εργασία. Αυτή ήταν η προετοιμασία ενός πρωταρχικού σχεδίου -που ζητήθηκε από τον πρωθυπουργό- για την περίπτωση που η Ελλάδα αναγκαζόταν να βγει από το ευρώ. Όλοι γνωρίζαμε ότι τα γεγονότα θα κλιμακώνονταν προς το τέλος του Ιουνίου. Αυτό που δεν γνωρίζαμε -και δεν μπορούσαμε να γνωρίζουμε- ποια ακριβώς μορφή θα έπαιρνε αυτή η κλιμάκωση. Ήταν υποχρεωτικό να προετοιμαστούμε για το χειρότερο. Μαζί με μια μικρή ομάδα ανθρώπων δούλεψα για περίπου έξι εβδομάδες σε αυτό το σχέδιο και στο τέλος κατέθεσε ένα μνημόνιο: το «μνημόνιο Σχέδιο X» στις πρώτες ημέρες του Μαΐου».
Σύμφωνα με τον Αμερικανό οικονομολόγο « εργαστήκαμε αθόρυβα, κυρίως εκτός Αθηνών. Το μεγαλύτερο μέρος της κυβέρνησης έξω -ή ακόμα και στο εσωτερικό- του υπουργείου Οικονομικών δεν συμμετείχε. (…) Στο τέλος της ημέρας ο υπουργός Οικονομικών, Γιάνης Βαρουφάκης, συζήτησε τα αποτελέσματα του έργου μας με τον Πρωθυπουργό και αυτός πήρε τις αποφάσεις που όλοι γνωρίζουμε. Αυτή ήταν απόφαση που έπρεπε να πάρει ο πρωθυπουργός».
Ο James K. Galbraith, ιδρυτικό μέλος του DIEM25, γράφει αποκλειστικά στην ιστοσελίδα του DIEM25 σχετικά με το τελευταίο του βιβλίο και την συνεισφορά του για τη διαμόρφωση του «Σχεδίου X» της πρώτης κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, ένα αμυντικό σχέδιο που θα ενεργοποιείτο αν οι πιστωτές της Ελλάδας πραγματοποιούσαν την απειλή τους να εκδιώξουν τη χώρα από το ευρώ ως απάντηση στην αποφασιστικότητα της νέας κυβέρνησης για αναδιαπραγμάτευση του αποτυχημένου “Ελληνικού Προγράμματος”. Χθες, στην πρώτη επέτειο του θαρραλέου ΟΧΙ του ελληνικού λαού τα ελληνικά ΜΜΕ που ελέγχονται από τους ολιγάρχες επιχείρησαν να εκμεταλλευτούν το βιβλίο του Galbraith προκειμένου να κατηγορήσουν, λογοκρίνουν ή απλά διασύρουν τον Γιάνη Βαρουφάκη. Το δηλητήριο τους ενάντια στο ΟΧΙ και στον Βαρουφάκη αποτελεί απόδειξη ότι η αναμνήσεις της «άνοιξης της Αθήνας» συνεχίζουν να τους στοιχειώνουν. Στο παρακάτω άρθρο ο James K. Galbraith καθιστά απόλυτα σαφές ότι η ομάδα που εργάστηκε στο υπουργείο Οικονομικών υπό τον Γιάνη Βαρουφάκη ήταν η μόνη που κατά τις διαπραγματεύσεις του 2015 εκτέλεσε πλήρως και επιμελώς τα καθήκοντά της υπηρετώντας την ελληνική δημοκρατία προασπίζοντας το Σύνταγμα και την ανάκτηση της εθνικής κυριαρχίας. Αλίμονο, μετά τη συντριβή της «Άνοιξης της Αθήνας» μια μεγάλης κλίμακας εκστρατεία διασυρμού και δυσφήμισης παραμένει ακόμα ενεργή. Το DIEM25 καλεί όλους τους Ευρωπαίους δημοκράτες να παραμείνουν σε εγρήγορση: Η προσπάθεια να συντριβεί το πνεύμα της «Άνοιξης της Αθήνας», που παραμένει ζωντανό και υγιές στην Ελλάδα παρά την περσινή ήττα θα ζημίωνε μόνιμα τις προοπτικές για μια δημοκρατική Ευρώπη.
Οι οικογενειακοί δεσμοί με την Ελλάδα πάνε πίσω μέχρι τη φιλία του πατέρα μου με τον Ανδρέα Παπανδρέου, συνάδελφοι καθηγητές οικονομικών στις ΗΠΑ τη δεκαετία του 50. Το 2010 έφτασα στην Αθήνα προς ηθική υποστήριξη στις δύσκολες ώρες για τον Γιώργο Παπανδρέου που τότε μόλις είχε εκλεγεί. Συνάντησα τον Γιάνη Βαρουφάκη το 2011 και τον βοήθησα να κανονίσει την διετή παραμονή του στο Πανεπιστήμιο του Τέξας στο Όστιν από το 2013. Σε αυτό το διάστημα επίσης έκανα τις πρώτες φιλικές επαφές με τον Αλέξη Τσίπρα και άλλα μέλη του κύκλου του. Αυτές οι διασυνδέσεις και η βαθιά μου ανησυχία για το αποτέλεσμα της ελληνικής κρίσης στην Ευρώπη και στον κόσμο τελικά με οδήγησε στο να εμπλακώ -ως εθελοντής και φίλος- με το υπουργείο Οικονομικών από τις αρχές του Φεβρουαρίου του 2015 έως και τον Ιούλιο του ίδιου έτους.
Γνωρίζαμε από την αρχή ότι η επερχόμενη κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ αντιμετώπιζε την πιο δύσκολη πρόκληση: Να πείσει τους αδιάλλακτους Θεσμούς, τους εχθρικούς υπουργούς Οικονομικών και τους επιφυλακτικούς επικεφαλής των κρατών να τροποποιήσουν το αποτυχημένο οικονομικό πρόγραμμα που είχε επιβληθεί με στόχο από την πρώτη στιγμή όχι να βοηθήσει την ελληνική οικονομία αλλά να σώσει τις Γαλλικές και τις Γερμανικές τράπεζες. Η αποστολή του υπουργείου Οικονομικών ήταν ως εκ τούτου διπλωματική και πολιτική και ο δικός μου ρόλος ήταν, κυρίως, να γράφω και να μιλάω στον διεθνή Τύπο προκειμένου να κρατήσω καλά ενημερωμένους τους συμπαθούντες στις Ηνωμένες Πολιτείες και όπου αλλού.
Το βιβλίο μου «Welcome to the Poisoned Chalice» (Καλωσήρθατε στο δηλητηριασμένο δισκοπότηρο) -Εκδόσεις Yale, 2016- αποτελεί μια συλλογή των γραπτών μου, των συνεντεύξεων και των ομιλιών μου στην Ελλάδα από το 2010 μέχρι το καλοκαίρι του 2015. Τα περισσότερα από αυτά τα κείμενα δημοσιεύτηκαν αυτή την περίοδο. Όλα τα κείμενα μαζί μεταφέρουν τη γεύση του ΣΥΡΙΖΑ τους πρώτους μήνες όπως τους έζησα μαζί με την κρίση μου σχετικά με την οικονομική και πολιτική κατάσταση που διαμορφώθηκε.
Όπως γράφω και στο βιβλίο μου τον Μάρτιο του 2015 ο Γιάνης Βαρουφάκης με ρώτησε αν θα ήθελα να βοηθήσω για μια πολύ «λεπτή» εργασία. Αυτή ήταν η προετοιμασία ενός πρωταρχικού σχεδίου -που ζητήθηκε από τον Πρωθυπουργό- για την περίπτωση που η Ελλάδα αναγκαζόταν να βγει από το ευρώ. Όλοι γνωρίζαμε ότι τα γεγονότα θα κλιμακώνονταν προς το τέλος του Ιουνίου. Αυτό που δεν γνωρίζαμε -και δεν μπορούσαμε να γνωρίζουμε- ποια ακριβώς μορφή θα έπαιρνε αυτή η κλιμάκωση. Ήταν υποχρεωτικό να προετοιμαστούμε για το χειρότερο. Μαζί με μια μικρή ομάδα ανθρώπων δούλεψα για περίπου έξι εβδομάδες σε αυτό το σχέδιο και στο τέλος κατέθεσε ένα μνημόνιο: το «μνημόνιο Σχέδιο X» στις πρώτες ημέρες του Μαΐου.
Η δουλειά μας επικεντρώθηκε στην οικονομική και νομική εμπειρία της ομάδας, στην ακαδημαϊκή βιβλιογραφία για τη μετάβαση νομίσματος, σε μερικές περιορισμένες απόρρητες συζητήσεις με έμπιστους εμπειρογνώμονες και στην γνώση μας επί της ελληνικής οικονομίας και της κοινωνικής κατάστασης. Ελπίζαμε να παρέχουμε ένα περίγραμμα μέτρων που ενδεχόμενα θα έπρεπε να ληφθούν και λύσεις στα προβλήματα που θα μπορούσαν να προκύψουν. Είχαμε πλήρη επίγνωση των δυσκολιών που θα αντιμετώπιζε η Ελλάδα αν εξαναγκαζόταν να εγκαταλείψει το ευρώ και επίσης των κινδύνων που θα ακολουθούσαν αν η εργασία μας γινόταν γνωστή. Για αυτούς τους λόγους εργαστήκαμε αθόρυβα, κυρίως εκτός Αθηνών. Το μεγαλύτερο μέρος της κυβέρνησης έξω -ή ακόμα και στο εσωτερικό- του υπουργείου Οικονομικών δεν συμμετείχε.
Τα ζητήματα που σχετίζονται με μια αναγκαστική έξοδο από το ευρώ ήταν τρομακτικά: κυμαίνονταν από την έννομη σχέση με την Ευρωπαϊκή Ένωση, τη δημιουργία και τη διαχείριση μιας νέας Κεντρικής Τράπεζας, τους μηχανισμούς για την παροχή αξιόπιστης ρευστότητας σε σύντομο χρονικό διάστημα και την πιθανή υποστήριξη για ένα νέο νόμισμα, την μετατροπή των τραπεζικών αποθεματικών και του ιδιωτικού χρέους και στην σημαντικό προγραμματισμό για την διατήρηση των προμηθειών πρώτης ανάγκης, όπως τροφίμων, καυσίμων και φαρμάκων. Δεν γνωρίζαμε πως το ελληνικό πολιτικό σύστημα και η κοινωνία θα αντιδρούσε. Η δουλειά μας ήταν να αξιολογήσουμε αυτές τις εκτιμήσεις στο βαθμό που μπορούσαμε -που ήταν συχνά περιορισμένος. Η αποστολή μας δεν ήταν να κάνουμε συστάσεις και δεν κάναμε καμία, προετοιμάζαμε ένα σενάριο που όλοι μας ελπίζαμε να αποφευχθεί.
Στο τέλος της ημέρας ο υπουργός Οικονομικών, Γιάνης Βαρουφάκης, συζήτησε τα αποτελέσματα του έργου μας με τον Πρωθυπουργό και αυτός πήρε τις αποφάσεις που όλοι γνωρίζουμε. Αυτή ήταν απόφαση που έπρεπε να πάρει ο Πρωθυπουργός. Έφυγα από την Ελλάδα στις 7 Ιουλίου με ανάμικτα συναισθήματα. Από τη μια πλευρά ευχόμουν να υπήρχαν καλύτερα αποτελέσματα για τον ελληνικό λαό, ευχόμουν να υπήρχε μια ισχυρότερη ώθηση από τους φίλους της Ελλάδας και να υπήρχε μεγαλύτερη ευελιξία από τους πιστωτές που δεν διαφάνηκε ποτέ. Από την άλλη πλευρά ένιωθα ικανοποιημένος για τις υπηρεσίες που προσέφερα για έναν καλό σκοπό και για την εμπιστοσύνη στην κρίση του φίλου μου, υπουργού Οικονομικών, Γιάνη Βαρουφάκη που διεκπεραίωσε όλες τις ευθύνες του εξαιρετικά.
Αριθμός Πιστοποίησης Μ.Η.Τ.232163