Τέλος εποχής είναι για τον ΣΥΡΙΖΑ η παραίτηση του Αλέξη Τσίπρα από την προεδρία, την οποία ανακοίνωσε σήμερα (29.6.2023) από το Ζάππειο Μέγαρο. Ο άνθρωπος που συνέδεσε το όνομά του με την άνοδο του κόμματος από το 3% στην κυβέρνηση, αποφάσισε να αποχωρήσει.
Λίγες ημέρες μετά τις εκλογές της 25ης Ιουνίου και τη βαριά ήττα του ΣΥΡΙΖΑ, ο Αλέξης Τσίπρας προκάλεσε σοκ στην Κουμουνδούρου με την απόφασή του να παραιτηθεί από την ηγεσία του κόμματος και να δρομολογήσει τις διαδικασίες για να βρει τον διάδοχό του.
Ήταν μια απόφαση που δεν γνώριζε κανείς, παρά μόνο η σύντροφός του, η Μπέτυ Μπαζιάνα. Κάπως έτσι, κλείνει ένας σημαντικός και ιστορικός κύκλος που άνοιξε πριν από 15 χρόνια, όταν εξελέγη πρόεδρος του Συνασπισμού το 2008, έχοντας λάβει το χρίσμα από τον Αλέκο Αλαβάνο.
Τα χρόνια της νιότης
Από τα νεανικά του χρόνια, ο Αλέξης Τσίπρας ήταν ιδιαίτερα δραστήριος πολιτικά. Οργανώθηκε στην ΚΝΕ το 1988 και συμμετείχε στην ομάδα μαθητών που συνομιλούσε με την κυβέρνηση Μητσοτάκη, κατά τη διάρκεια των μαθητικών κινητοποιήσεων του 1990-91.
Αποχώρησε από την ΚΝΕ το 1991 και συνέχισε την πολιτική του δράση, ως φοιτητής, στην ίδρυση της παράταξης Εγκέλαδος, συνιστώσας των Εναλλακτικών Ριζοσπαστικών Αριστερών Σχημάτων. Την περίοδο 1999-2003 ήταν γραμματέας της Νεολαίας του Συνασπισμού.
Τον Δεκέμβριο του 2004 εξελέγη στην κεντρική πολιτική επιτροπή του Συνασπισμού και εν συνεχεία στην πολιτική γραμματεία του κόμματος. Πρώτη φορά έθεσε υποψηφιότητα για βουλευτής στις εκλογές του 2004.
Το «δαχτυλίδι» από τον Αλέκο Αλαβάνο
Ήταν 2005, όταν ο Αλέκος Αλαβάνος τον πρότεινε για να κατέβει στις δημοτικές εκλογές ως υποψήφιος δήμαρχος Αθηναίων, προκαλώντας αντιδράσεις στο εσωτερικό του Συνασπισμού, αφού αρχικά είχε εκφραστεί υπέρ της υποψηφιότητας του οικονομολόγου Μιχάλη Παπαγιαννάκη.
Μετά από πρόταση του Αλέκου Αλαβάνου, η Κεντρική Πολιτική Επιτροπή απέρριψε με πλειοψηφία 2/3 την απόφαση της νομαρχιακής επιτροπής του ΣΥΡΙΖΑ και τελικά ο Αλέξης Τσίπρας ήταν υποψήφιος δήμαρχος Αθηναίων στις δημοτικές εκλογές του Οκτωβρίου του 2006, παίρνοντας ποσοστό 10,5%.
Αλέξης Τσίπρας και Αλέκος Αλαβάνος στο 5ο Συνέδριο του Συνασπισμού
Από εκεί άρχισε να φαίνεται το «ρεύμα» και η πολιτική αύρα του, γι’ αυτό και μετά από 2 χρόνια εξελέγη πρόεδρος του Συνασπισμού στο 5ο Συνέδριο του κόμματος στις 10 Φεβρουαρίου του 2008. Έλαβε 840 ψήφους (70,4%) έναντι των 342 ψήφων (20,4%) του Φώτη Κουβέλη.
Αλέξης Τσίπρας και Φώτης Κουβέλης στο 5ο Συνέδριο του Συνασπισμού
Αλέξης Τσίπρας και Νίκος Κωνσταντόπουλος στο 5ο Συνέδριο του Συνασπισμού
Η άνοδος του ΣΥΡΙΖΑ
Ο Αλέξης Τσίπρας ήταν ο απόλυτος πρωταγωνιστής της ανοδικής πορείας του ΣΥΡΙΖΑ. Μια πορεία που δεν ήταν, βέβαια, στρωμένη με ροδοπέταλα, καθώς από τη στιγμή που εξελέγη πρόεδρος του κόμματος έπρεπε να αντιμετωπίσει τις αντιδράσεις των συνιστωσών.
Στις ευρωεκλογές του 2009, ο ΣΥΡΙΖΑ πήρε 4,7% το οποίο ήταν χαμηλότερο ποσοστό από τις προηγούμενες εθνικές εκλογές, κάτι που συνέβαινε για πρώτη φορά. Ξέσπασαν εσωκομματικές διαφωνίες, ωστόσο η Κεντρική Πολιτική Επιτροπή δεν έκανε δεκτή την πρόταση του κ. Τσίπρα για έκτακτο συνέδριο και τελικά ο ίδιος προσεταιρίστηκε στελέχη δύο συνιστωσών.
Προεκλογική ομιλία πριν τις εκλογές του Μαΐου του 2012
Στις εθνικές εκλογές του 2009, ο ΣΥΡΙΖΑ μπήκε στη Βουλή με ποσοστό 4,9% και ο Αλέξης Τσίπρας εξελέγη βουλευτής για πρώτη φορά. Αξιοσημείωτο είναι ότι από την πρώτη ημέρα που μπήκε στη Βουλή, το έκανε ως αρχηγός κόμματος.
Αντιτιθέμενος στην «πολιτική του Μνημονίου» και αξιοποιώντας τη λαϊκή δυσαρέσκεια για την οικονομική κατάσταση της χώρας, ο ΣΥΡΙΖΑ με πρόεδρο τον Αλέξη Τσίπρα συγκέντρωσε ποσοστό 16,78% στις εκλογές του Μαΐου 2012, το οποίο αποτελούσε ρεκόρ για τη μεταπολιτευτική Ελλάδα σε ό,τι αφορά το ποσοστό κόμματος της Αριστέρας.
Προεκλογική ομιλία πριν τις εκλογές του Ιουνίου του 2012
Ο ίδιος χαρακτήρισε το αποτέλεσμα ως μια «ειρηνική επανάσταση» αλλά και ότι οι Έλληνες ζήτησαν με την ψήφο τους μια «κυβέρνηση της Αριστεράς». Στις δεύτερες εκλογές τον Ιούνιο του 2012, ο ΣΥΡΙΖΑ έγινε αξιωματική αντιπολίτευση με ποσοστό 26,89% και με διαφορά μικρότερη κάτω των 3 μονάδων από τη ΝΔ.
Η ΝΔ σχημάτισε κυβέρνηση συνεργασίας με το ΠΑΣΟΚ και τη ΔΗΜΑΡ ενώ ο ΣΥΡΙΖΑ προχώρησε στο πρώτο του ιδρυτικό συνέδριο τον Ιούλιο του 2013, ως ενιαίο πολιτικό κόμμα, και ο Αλέξης Τσίπρας εξελέγη πρόεδρος με ποσοστό 74%.
«Πρώτη φορά Αριστερά»
Ο ΣΥΡΙΖΑ και ο Αλέξης Τσίπρας είχαν «ρεύμα» άνευ προηγουμένου για Αριστερό κόμμα στην Ελλάδα και τα ποσοστά του κόμματος στις δημοσκοπήσεις ανέβαιναν διαρκώς. Οι εκλογικές αναμετρήσεις του 2014 ήταν σημαντικές για την πορεία του προς την εξουσία.
Ο ίδιος είχε αναβαθμίσει τη σημασία του αποτελέσματος στις δημοτικές εκλογές και ευρωεκλογές εκείνης της χρονιάς ως «δημοψήφισμα», κάτι που ακολούθησε και η πλευρά της ΝΔ με τον τότε πρωθυπουργό, Αντώνη Σαμαρά.
Ο ΣΥΡΙΖΑ βγήκε πρώτος στις ευρωεκλογές με ποσοστό 26,56% έναντι 22,72% της ΝΔ, ενώ κέρδισε και τις περιφέρειες της Αττικής και των Ιόνιων Νήσων. Όμως, η επικράτηση της ΝΔ στις περισσότερες περιφέρειες της Επικράτειας και τα υψηλά ποσοστά της Ελιάς – σε σχέση με τις δημοσκοπήσεις – αποδυνάμωσαν την πρόταση για άμεσες εθνικές εκλογές.
Πανηγυρισμοί στα Προπύλαια για την περιφερειάρχη Αττικής, Ρένα Δούρου και το αποτέλεσμα του Γαβριήλ Σακελλαρίδη στον Δήμο Αθηναίων
Τον Σεπτέμβριο του 2014, ο Αλέξης Τσίπρας παρουσίασε στη ΔΕΘ το κυβερνητικό πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ, που έμεινε γνωστό ως «πρόγραμμα Θεσσαλονίκης». Το κόστος εφαρμογής υπολογίστηκε από το κόμμα σε 11,3 δισ. ευρώ και από το Υπουργείο Οικονομικών σε 17 έως 27 δισ. ευρώ, καθώς συνιστούσε και τη διαπραγμάτευση του ελληνικού δημόσιου χρέους μεταξύ μιας δέσμης άλλων πολιτικών και οικονομικών μέτρων.
Ο Αλέξης Τσίπρας στη ΔΕΘ το 2014
Η χώρα οδηγήθηκε σε εκλογές, αφού ο τότε πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς είχε προτείνει για Πρόεδρο της Δημοκρατίας τον Σταύρο Δήμα, ο οποίος δεν είχε τη στήριξη κανενός κόμματος της αντιπολίτευσης στη Βουλή.
Ήταν τότε που ακούστηκε για πρώτη φορά το σύνθημα «Πρώτη φορά Αριστερά», κάτι που έγινε πραγματικότητα, αφού ο ΣΥΡΙΖΑ βγήκε πρώτος στις εκλογές του Ιανουαρίου του 2015 με ποσοστό 36,3% και 149 έδρες. Μετά από τη σύναψη συνεργασίας με τον Πάνο Καμμένο, συγκροτήθηκε η κυβέρνηση συνεργασίας με τους Ανεξάρτητους Έλληνες.
Ο Αλέξης Τσίπρας πανηγυρίζει στα Προπύλαια ως πρωθυπουργός
Ο ίδιος έγινε ο πρώτος πρωθυπουργός Αριστερού κόμματος στην πολιτική ιστορία της Ελλάδας.
Go back madame Merkel και δημοψήφισμα
Το 2014, σε προεκλογική του ομιλία στη Μυτιλήνη, ο Αλέξης Τσίπρας είπε το περιβόητο «go back madame Merkel» και ότι «η Ελλάδα δεν είναι πειραματόζωο», κάνοντας μια από τις πιο τολμηρές δηλώσεις του στην πολιτική του καριέρα. Ήταν μια φράση που θα τον ακολουθούσε για πολλά χρόνια, όπως και το Ολαντρέου, που είχε πει για τον σοσιαλιστή, μετέπειτα πρόεδρο της Γαλλίας, Φρανσουά Ολάντ.
Όταν αργότερα η σχέση του με την Άνγκελα Μέρκελ θα ήταν εξόχως φιλική και μετά την περιβόητη 17ωρη διαπραγμάτευση αγκάλιασε θερμά τον Φρανσουά Ολάντ, οι δυο αυτές φράσεις θα τον “ακολουθούσαν” και οι πολιτικοί του αντίπαλοι θα φρόντιζαν με κάθε ευκαιρία να του τις υπενθυμίζουν.
Η πρώτη του κίνηση μετά την ορκωμοσία του ως πρωθυπουργός, ήταν η απότιση φόρου τιμής στους εκτελεσθέντες στο σκοπευτήριο της Καισαριανής και την επόμενη ημέρα σχηματίστηκε η πρώτη κυβέρνηση της Αριστεράς. Τον Φεβρουάριο, ο Αλέξης Τσίπρας πρότεινε για την Προεδρία της Δημοκρατίας τον Προκόπη Παυλόπουλο.
Αξιοσημείωτο είναι ότι στο Μέγαρο Μαξίμου δεν έγινε ποτέ τελετή παράδοσης – παραλαβής, αφού ο πρώην πρωθυπουργός, Αντώνης Σαμαράς, είχε αποχωρήσει και δεν περίμενε τον διάδοχό του για να τον υποδεχτεί! Η κυβέρνηση του Αλέξη Τσίπρα ήταν η πρώτη στη μεταπολιτευτική ιστορία που ορκίστηκε με πολιτικό όρκο και όχι θρησκευτικό.
Τότε, δήλωσε ότι οι προτεραιότητες της κυβέρνησής του είναι η καταπολέμηση της «ανθρωπιστικής κρίσης» στην Ελλάδα, οι διαπραγματεύσεις με την ΕΕ και το ΔΝΤ για την αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους και η εφαρμογή των υποσχέσεων του ΣΥΡΙΖΑ, όπως η κατάργηση των πολιτικών ιδιωτικοποίησης της προηγούμενης κυβέρνησης.
Στις 26 Ιουνίου του 2015, ο Αλέξης Τσίπρας ανακοίνωσε την πρόθεσή του να προχωρήσει στη διεξαγωγή Δημοψηφίσματος, με ερώτημα αν η Ελλάδα θα έπρεπε να δεχθεί το σχέδιο συμφωνίας των τριών θεσμών, της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας και του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, που προτάθηκε στην Ελλάδα στις 25 Ιουνίου.
Το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος ήταν η απόρριψη της πρότασης του σχεδίου συμφωνίας με ποσοστό 61,31% και ο ίδιος ο Αλέξης Τσίπρας ήταν σαφής υπέρ του «ΟΧΙ».
Μετά από 5μιση μήνες διαπραγματεύσεων και την περίφημη 17ωρη διαπραγμάτευση, η Ελλάδα κατέληξε σε συμφωνία με τους δανειστές για ένα νέο πρόγραμμα και έτσι υπεγράφη το τρίτο μνημόνιο. Έληξε στις 20 Αυγούστου 2018, κάτι που σηματοδότησε επίσημα την έξοδο της χώρας από τα μνημόνια.
Με γραβάτα στο Ζάππειο το 2018
Από την πρώτη στιγμή που εμφανίστηκε στην πολιτική ζωή του τόπου, ο Αλέξης Τσίπρας ήταν πιο αντισυμβατικός στο ντύσιμό του και στη συμπεριφορά του. Κυκλοφορούσε με μηχανή και δεν φορούσε γραβάτα ούτε στη Βουλή, κάτι που τότε θεωρείτο ταμπού για τους βουλευτές.
Ο ίδιος είχε πει προεκλογικά, το 2015, ότι θα φορέσει γραβάτα μόνο όταν ρυθμίσει το ελληνικό δημόσιο χρέος, κάτι που έκανε στη συνέντευξη Τύπου μετά τη συμφωνία στο Eurogroup το 2018.
Η δεύτερη εκλογική νίκη το 2015 και η Συμφωνία των Πρεσπών
Τον Αύγουστο του 2015, με αφορμή την ψήφιση του 3ου μνημονίου, ο Αλέξης Τσίπρας ανακοίνωσε σε τηλεοπτικό διάγγελμα την παραίτηση της κυβέρνησης, με σκοπό τη διεξαγωγή πρόωρων εκλογών τον επόμενο μήνα.
Οι ημέρες εκείνες ήταν επεισοδιακές για τον ΣΥΡΙΖΑ, καθώς έφυγαν πρωτοκλασάτα στελέχη, όπως ο Παναγιώτης Λαφαζάνης, η Ζωή Κωνσταντοπούλου, η Νάντια Βαλαβάνη, ο Δημήτρης Στρατούλης, ο υπουργός Οικονομικών του πρώτου εξαμήνου, Γιάνης Βαρουφάκης και πολλοί άλλοι.
Πάντως, ο ΣΥΡΙΖΑ κέρδισε ξανά, αυτή τη φορά με ποσοστό 35,5% και 145 έδρες και συνεργάστηκε ξανά με τους ΑΝΕΛ, σχηματίζοντας κυβέρνηση υποστηριζόμενη από 155 βουλευτές.
Τον Ιούνιο του 2018 ο Τσίπρας συμφώνησε με τον Ζόραν Ζάεφ για την αποδοχή της ονομασίας «Βόρεια Μακεδονία», που αποτέλεσε υποχώρηση των δύο πλευρών και ιστορική συνάντηση μεταξύ των δύο κρατών. Ο Αλέξης Τσίπρας χαρακτηρίζει τη συμφωνία εμβληματική.
Το 2019 η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ ολοκλήρωσε την επίλυση του ζητήματος της ονομασίας της πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας της Μακεδονίας, που πήρε το όνομα Βόρεια Μακεδονία. Όταν η συμφωνία επετεύχθη, ο Πάνος Καμμένος αποχώρησε από την κυβέρνηση αλλά πολλοί βουλευτές του στήριξαν τον ΣΥΡΙΖΑ και τον Αλέξη Τσίπρα.
Οι 4 εκλογικές ήττες από τον Κυριάκο Μητσοτάκη
«Δεν πιστεύω ούτε ένα στο εκατομμύριο ότι θα χάσω» έλεγε ο Αλέξης Τσίπρας το 2019. Θεωρούσε ότι δεν θα έχανε από τον Κυριάκο Μητσοτάκη. Κι όμως. Ο ΣΥΡΙΖΑ έχασε τις ευρωεκλογές του 2019 (η ΝΔ πήρε 33,12% ενώ ο ΣΥΡΙΖΑ 23,75%) και ο Αλέξης Τσίπρας αναγκάστηκε να οδηγήσει τη χώρα σε πρόωρες εκλογές στις 7 Ιουλίου.
«Η αλήθεια είναι ότι αυτή ήταν η αίσθησή μου και παραμένω να πιστεύω ότι στην κρίσιμη επιλογή, όταν ο λαός ψηφίζει για τη ζωή του και την επόμενη μέρα και δεν ψηφίζει με βάση και το κριτήριο να στείλει ένα μήνυμα δυσαρέσκειας, διότι ο ελληνικός λαός μας πιστώνει ότι βγάλαμε τη χώρα από τα μνημόνια», είχε πει μεταξύ άλλων πριν από την πρώτη εκλογική ήττα το 2019.
Τελικά, εκτός από τις ευρωεκλογές έχασε και τις εθνικές εκλογές από τη ΝΔ και τον Κυριάκο Μητσοτάκη και ακολούθησαν άλλες δυο ήττες και μάλιστα συντριπτικές. Η πρώτη στις εκλογές της 21ης Μαΐου όταν ο ΣΥΡΙΖΑ ηττήθηκε με σχεδόν 20% από τη ΝΔ και στις εκλογές της 25ης Ιουνίου, όταν ο ΣΥΡΙΖΑ έπεσε κάτω από το 18% και η διαφορά από τη ΝΔ άγγιξε το 24%!
Η παραίτηση
«Στη δήλωσή μου το βράδυ των εκλογών, είπα ότι ο ΣΥΡΙΖΑ έχει πια κλείσει έναν μεγάλο ιστορικό κύκλο, που πρέπει να τον αποτιμήσουμε με περηφάνια. Και να ανοίξουμε συλλογικά έναν επόμενο κύκλο. Δύσκολο, πρωτόγνωρο, αλλά ακόμη πιο ελπιδοφόρο και δημιουργικό», είπε στο σημερινό του μήνυμα ο Αλέξης Τσίπρας, δηλώνοντας την παραίτησή του.
«Δηλώνω και σήμερα, αυτή τη σημαντική μέρα για μένα, περήφανος για όσα πετύχαμε. Για την έξοδο από τα μνημόνια και τη ρύθμιση του χρέους. Για την επούλωση των τραυμάτων της κοινωνίας και της οικονομίας. Για τη διεθνή εικόνα της Ελλάδας που αποκαταστήσαμε. Και βέβαια για την ιστορική Συμφωνία των Πρεσπών. Αυτό το έργο είναι δικό σας και δικό μας. Δεν μπορεί κανείς να μας το πάρει», είπε μεταξύ άλλων.
Ένας μεγάλος κύκλος για τον ΣΥΡΙΖΑ και για τον ίδιο τον Αλέξη Τσίπρα, κλείνει…
Μια διαδρομή που ξεκίνησε από τη Γκράβα και τις μαθητικές καταλήψεις κι έφτασε έως το Μέγαρο Μαξίμου και τη διακυβέρνηση της χώρας.