Αποφασισμένη να τεθεί το ζήτημα της Αγίας Σοφίας στη Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ την Πέμπτη και Παρασκευή, αλλά να μην υπάρξει αυτή τη φορά μόνο λεκτική καταδίκη της Τουρκίας είναι η κυβέρνηση και προσωπικά ο Κυριάκος Μητσοτάκης.
Ο πρωθυπουργός προλείανε, μάλιστα, το έδαφος, καθώς συνομίλησε τηλεφωνικά με τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Σαρλ Μισέλ, ενώ τις επόμενες ημέρες θα συνεχιστούν οι επαφές του με Ευρωπαίους αξιωματούχους και ομολόγους του.
Προς τούτο, αναμένεται επαφή του με τον Γάλλο πρόεδρο, Εμανουέλ Μακρόν, ενώ προγραμματίζονται και διά ζώσης συνομιλίες στις Βρυξέλλες, στο περιθώριο της Συνόδου Κορυφής.
Στην Αθήνα ο Νίκος Αναστασιάδης
Σήμερα, εξάλλου, στην Αθήνα θα βρεθεί ο Κύπριος πρόεδρος, Νίκος Αναστασιάδης, με σκοπό να συντονιστούν οι ενέργειες Αθήνας και Λευκωσίας, ενώ ο κ. Μητσοτάκης θα προχωρήσει σε δημόσια τοποθέτηση για το ζήτημα της Αγίας Σοφίας και την τουρκική προκλητικότητα, καθώς μετά τη συνάντησή τους στο Μαξίμου οι δύο ηγέτες θα παραχωρήσουν συνέντευξη Τύπου.
Κυρίαρχη θέση της ελληνικής πλευράς είναι – όπως έγραψε το newsit.gr – ότι το ζήτημα δεν είναι ελληνοτουρκικό, αλλά παγκόσμιο. Τι επιδιώκει, όμως, από τη Σύνοδο Κορυφής; Πρωτίστως να καταρτιστεί ένας κατάλογος ισχυρότατων μέτρων και κυρώσεων κατά της Τουρκίας στην περίπτωση που παραβιάσει τα κυριαρχικά μας δικαιώματα.
Οι κυρώσεις που βρίσκονται στο “τραπέζι”
Στο τραπέζι βρίσκεται, σύμφωνα με πληροφορίες, ακόμη και η διακοπή των ενταξιακών διαπραγματεύσεων ή η διακοπή της προενταξιακής χρηματοδότησης και το «μπλόκο» στη συμφωνία της τελωνειακής ένωσης ΕΕ-Τουρκίας, η οποία συνεπάγεται δασμούς, αλλά και η διακοπή της χρηματοδότησης έργων από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων.
Εξαιρετικά σημαντικό, όμως, ήταν το μήνυμα που μετέφερε στους ομολόγους του ο Νίκος Δένδιας, επιχειρώντας να φέρει τους εταίρους προ των ευθυνών τους. Κατά τη διάρκεια του Συμβουλίου των Υπουργών Εξωτερικών της ΕΕ στις Βρυξέλλες, επικαλέστηκε το άρθρο 42 της Συνθήκης της ΕΕ, το οποίο αναφέρεται στην Κοινή Πολιτική Ασφάλειας και προβλέπει συγκεκριμένα ότι σε περίπτωση κατά την οποία κράτος-μέλος δεχθεί ένοπλη επίθεση στο έδαφός του, τα άλλα κράτη-μέλη οφείλουν να του παράσχουν βοήθεια και συνδρομή με όλα τα μέσα που έχουν στη διάθεσή τους, σύμφωνα με το άρθρο 51 του Καταστατικού Χάρτη του ΟΗΕ.
Δηλαδή, πρακτικά, ακόμη και εάν η Τουρκία στείλει ερευνητικό σκάφος στην περιοχή μεταξύ Κρήτης και Καστελόριζου, το οποίο θα επιχειρήσει γεώτρηση και θα παραβιάσει τα κυριαρχικά δικαιώματα εντός της ελληνικής υφαλοκρηπίδας, τότε η Ελλάδα δεν θ’ αντιδράσει απλώς για να υπερασπιστεί αυτά τα δικαιώματα, αλλ’ επιπλέον θα ζητήσει τη συνδρομή των Ευρωπαίων εταίρων.
Καταδίκη της απόφασης Ερντογάν για την Αγιά Σοφιά
Το Συμβούλιο των ΥΠΕΞ καταδίκασε πάντως την απόφαση Έρντογαν για μετατροπή της Αγίας Σοφίας σε τέμενος και ζήτησε την ανάκλησή της. Ούτως ή άλλως, κεντρικό θέμα της ατζέντας του Συμβουλίου ήταν η κλιμάκωση της τουρκικής προκλητικότητας στη ΝΑ Μεσόγειο. Η ελληνική πλευρά πρότεινε ακόμη πιο ισχυρή καταδίκη της Άγκυρας, τουλάχιστον σε φραστικό επίπεδο, αλλά η πρότασή της δεν έγινε αποδεκτή από την πλειοψηφία. Σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, Γαλλία, Λουξεμβούργο, Εσθονία, Σλοβακία και Σουηδία υποστήριξαν το ελληνικό αίτημα, ενώ η Αυστρία ζήτησε ανοιχτά ακόμη και τη διακοπή των ενταξιακών διαπραγματεύσεων.
Ύστερα από ελληνικό και κυπριακό αίτημα, εξάλλου, το ζήτημα της τουρκικής παραβατικότητας θα τεθεί εκ νέου στο άτυπο Συμβούλιο των ΥΠΕΞ στο Βερολίνο τον Αύγουστο και όχι στο τακτικό Συμβούλιο του Σεπτεμβρίου, όπως προέβλεπε ο αρχικός σχεδιασμός. Επίσης, η ελληνική πλευρά θα ζητήσει έκτακτη σύγκληση του Συμβουλίου εάν στο ενδιάμεσο διάστημα η Τουρκία κλιμακώσει την προκλητική συμπεριφορά της, φωτογραφίζοντας ασφαλώς την προοπτική της επίκλησης του άρθρου 42 της Συνθήκης της ΕΕ.
Οι ενέργειες της Ελληνικής πλευράς
Σε ό,τι αφορά τις ενέργειες στις οποίες έχει ήδη προχωρήσει η ελληνική πλευρά, από την κυβέρνηση επισημαίνονται τα εξής:
-
Από τις 4 Ιουλίου, με επιστολή προς τον πρόεδρο της Κοινοβουλευτικής Συνέλευσης του Συμβουλίου της Ευρώπης, η επικεφαλής της ελληνικής αντιπροσωπείας, Ντόρα Μπακογιάννη έθεσε το ζήτημα της έως τότε πρόθεσης της Τουρκίας να μετατρέψει την Αγία Σοφία σε τζαμί και ζήτησε την παρέμβαση προς την Επιτροπή της Βενετίας για την έκδοση γνωμοδότησης σχετικά με τις ενέργειες της Τουρκίας.
-
Η αντιπρόεδρος της Επιτροπής Πολιτιστικών Υποθέσεων στην Κοινοβουλευτική Συνέλευση του Συμβουλίου της Ευρώπης, Φωτεινή Πιπιλή απέστειλε επιστολή προς τον πρόεδρο της Επιτροπής, με την οποία ζητεί από τα μέλη τη στήριξη της πρωτοβουλίας Μπακογιάννη.
-
Στις 11 Ιουλίου εστάλησαν 50 ατομικές και προσωποποιημένες επιστολές προς τους επικεφαλής των εθνικών αντιπροσωπειών στο Συμβούλιο της Ευρώπης – πλην ασφαλώς της Τουρκίας – για την καταδίκη των ενεργειών της Άγκυρας.
-
Τέλος, από τις 25 Ιουνίου, η υπουργός Πολιτισμού, Λίνα Μενδώνη απέστειλε με οδηγίες του πρωθυπουργού επιστολή προς τις αντιπροσωπείες των κρατών-μελών της UNESCO για τη σχεδιαζόμενη ενέργεια της τουρκικής κυβέρνησης, υπενθυμίζοντας ότι η Αγία Σοφία από το 1934 εντάσσεται στον κατάλογο μνημείων της Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO.
Αριθμός Πιστοποίησης Μ.Η.Τ.232163