Τα σενάρια της επόμενης ημέρας των φετινών εκλογών, μετά το πέρας της σημερινής (21.5.2023) διαδικασίας, ανέλυσε στην ΕΡΤ ο αναπληρωτής καθηγητής Συνταγματικού Δικαίου στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου κ. Χαράλαμπος Τσιλιώτης, εξηγώντας τι θα ισχύσει σε περίπτωση που κάποιο κόμμα έχει αυτοδυναμία ή αν θα δοθούν διερευνητικές εντολές.
Για την περίπτωση αυτοδυναμίας μετά το πέρας των εκλογών, ο κ. Τσιλιώτης είπε στην ΕΡΤ ότι «σύμφωνα με το άρθρο 37 παράγραφος 2 του Συντάγματος, η Πρόεδρος της Δημοκρατίας θα αναθέσει την εντολή σχηματισμού κυβέρνησης στον αρχηγό του κόμματος που θα έχει την απόλυτη πλειοψηφία του όλου αριθμού των εδρών στη Βουλή. Βέβαια, όπως αναμένεται είναι εξαιρετικά δύσκολο έως απίθανο κάποιο κόμμα να έχει την αυτοδυναμία, να έχει δηλαδή τουλάχιστον 151 έδρες».
«Στο σενάριο της μη αυτοδυναμίας, η Πρόεδρος της Δημοκρατίας θα καλέσει τον αρχηγό του σχετικώς πλειοψηφούν κόμματος, δηλαδή του πρώτου κόμματος, το οποίο όμως δεν θα έχει εξασφαλίσει 151 έδρες και θα του αναθέσει τη διερευνητική εντολή, δηλαδή την εντολή να διερευνήσει τη δυνατότητα σχηματισμού κυβέρνησης η οποία θα πάρει ψήφο εμπιστοσύνης από τη Βουλή. Η εντολή κρατάει τρεις μέρες, το μέγιστο», εξήγησε ο κ. Τσιλιώτης.
Ο κ. Τσιλιώτης εξηγεί ότι «για να πάρει ψήφο εμπιστοσύνης η κυβέρνηση σύμφωνα με το άρθρο 84 του Συντάγματος δεν απαιτείται η απόλυτη πλειοψηφία του όλου αριθμού των βουλευτών, αλλά η απόλυτη πλειοψηφία των παρόντων, δηλαδή αυτών που θα ψηφίσουν, με όριο τα 2/5, δηλαδή τους 120.
Άρα λοιπόν μπορούν κάποιοι βουλευτές αν θέλουν να ανεχθούν το σχηματισμό κυβέρνησης, να απόσχουν ούτως ώστε να κατέβει το όριο των παρόντων και να μην είναι πλέον το 151 να είναι πολύ λιγότερο. Σε αυτή την περίπτωση μπορεί να σχηματιστεί η λεγόμενη κυβέρνηση ανοχής που είναι κυβέρνηση σχετικής πλειοψηφίας», προσθέτει.
Όσα ισχύουν με τις διερευνητικές εντολές
«Αν ο πρώτος καταθέσει την διερευνητική εντολή, θα πρέπει η Πρόεδρος Δημοκρατίας να την θέσει στο δεύτερο πάλι με τους ίδιους όρους. Αν λοιπόν και ο αρχηγός του δεύτερου κόμματος καταθέσει την εντολή, πάει στον αρχηγό του τρίτου κόμματος και πάλι με τους ίδιους όρους», εξηγεί για τις διερευνητικές εντολές ο κ. Τσιλιώτης και συμπληρώνει:
«Αν εξαντληθούν αυτά τα περιθώρια, δηλαδή 9 μέρες μάξιμουμ, τότε η Πρόεδρος Δημοκρατίας θα καλέσει τους αρχηγούς όλων των κομμάτων όλων των κοινοβουλευτικών κομμάτων, αυτών δηλαδή που εξελέγησαν στη Βουλή, για να αναζητήσει τη δυνατότητα σχηματισμού κοινοβουλευτικής κυβέρνησης, δηλαδή κυβέρνησης η οποία θα πάρει ψήφο εμπιστοσύνης όπως είπαμε, είτε θα είναι απόλυτης πλειοψηφίας είτε σχετικής».
Ο ρόλος της Προέδρου της Δημοκρατίας
Από εκεί και πέρα, ο ρόλος της Προέδρου της Δημοκρατίας, εφόσον αποβούν άκαρπες οι διερευνητικές εντολές, είναι να καλέσει τους αρχηγούς και όλα τα κόμματα, όπου όλοι μαζί όποιος θέλει με όποιον μπορεί να συνεργαστεί να προχωρήσουν στον σχηματισμό κυβέρνησης.
«Οπωσδήποτε, η Πρόεδρος της Δημοκρατίας πρέπει να καλέσει τους πολιτικούς αρχηγούς των κοινοβουλευτικών κομμάτων δια ζώσης», τονίζει μεταξύ άλλων ο κ. Τσιλιώτης.
«Η λεγόμενη δεύτερη φάση της διαβούλευσης της Προέδρου της Δημοκρατίας δεν έχει χρονικό περιθώριο. Βεβαίως εξαρτάται από τις ισορροπίες, από τις θέσεις των κομμάτων να είναι σαφές ότι δεν μπορεί να σχηματιστεί κυβέρνηση, νομίζω ότι η Πρόεδρος Δημοκρατίας δεν έχει πολλά περιθώρια να παρατείνει τη διαδικασία μόνο σε περίπτωση που διαφαίνεται η δυνατότητα, δηλαδή κάποιοι εκ των αρχηγών των πολιτικών κομμάτων ζητήσουν από την Πρόεδρο της Δημοκρατίας να παρατείνει τη διαβούλευση γιατί οι ίδιοι θέλουν να διαβουλευτεί μεταξύ τους εκεί».
Τέλος ο κ. Τσιλιώτης, αναφέρει ότι «υπάρχουν δύο δυνατότητες. Η μία είναι να σχηματιστεί λεγόμενη οικουμενική εκλογική κυβέρνηση από όλα τα κόμματα με πρωθυπουργό βεβαίως κοινής αποδοχής. Εδώ πρέπει να συμμετάσχουν όλα τα κόμματα. Αν τώρα ένα κόμμα δηλώσει ότι δεν συμμετέχει σε αυτή την κυβέρνηση, τότε πηγαίνουμε σε υπηρεσιακή κυβέρνηση με πρωθυπουργό έναν εκ των τριών προέδρων των ανωτάτων δικαστηρίων».
