«Το σημαντικό βήμα το οποίο γίνεται σήμερα πιστεύω ότι ανοίγει τον δρόμο έτσι ώστε και άλλα μουσεία να μπορέσουν να κινηθούν στην αντίστοιχη κατεύθυνση. Με πιο σημαντικό, φυσικά, το Βρετανικό Μουσείο, το οποίο θα πρέπει πια να αντιληφθεί ότι έχει έρθει ο καιρός τα μάρμαρα του Παρθενώνα τα οποία έφυγαν από την Ελλάδα σε συνθήκες που λίγο-πολύ είναι όλες γνωστές, να επιστρέψουν πια εδώ, στο φυσικό τους σπίτι».
Με τα λόγια αυτά έστειλε σαφές μήνυμα στην Βρετανία ο Πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, κατά την εκδήλωση για την παράδοση και τοποθέτηση του παρθενώνειου «θραύσματος Fagan» στο Μουσείο της Ακρόπολης.
Το θραύσμα δόθηκε στο Μουσείο της Ακρόπολης από το Μουσείο Antonino Salinas του Παλέρμο με τη μέθοδο της κατάθεσης, όχι ως δάνειο, και θα εκτίθεται στην Αθήνα για τα επόμενα οκτώ χρόνια (4+4).
Η περιφερειακή διοίκηση της Σικελίας επιδιώκει το ιστορικό κειμήλιο να παραμείνει σε μόνιμη βάση στην Ελλάδα και έχει ζητήσει από την κεντρική κυβέρνηση στη Ρώμη τη νομική διευθέτηση του ζητήματος μέσω του Κώδικα περί της Πολιτιστικής Κληρονομιάς. Το θέμα εξετάζεται στο πλαίσιο της Επιτροπής Ανάκτησης και Αποκατάστασης Πολιτιστικής Κληρονομιάς που έχει συσταθεί στο Υπουργείο Πολιτισμού της Ιταλίας.
«Η προσπάθεια της Ελληνικής Κυβέρνησης προκειμένου να επιτευχθεί η μόνιμη επανένωση όλων των Γλυπτών του Παρθενώνα συνεχίζεται αμείωτη», επισήμανε ο Κυριάκος Μητσοτάκης, ενώ σημείωσε ότι η λύση η οποία βρέθηκε στην προκειμένη περίπτωση «αποδεικνύει ότι όταν υπάρχει διάθεση μεταξύ των μουσείων, μεταξύ των πολιτιστικών αρχών δύο χωρών, μπορεί να βρεθεί μία λύση η οποία είναι αμοιβαία αποδεκτή».
Τμήμα της Ιστορίας
Το «θραύσμα Fagan» αποτελεί απότμημα του λίθου VI της ανατολικής ζωφόρου του Παρθενώνα, όπου αναπαρίστανται ολύμπιοι θεοί ενώ παρακολουθούν την πομπή των Παναθηναίων και την παράδοση του πέπλου στην πολιούχο θεά Αθηνά. Στο θραύσμα έχουν διασωθεί τα κάτω άκρα θεάς, πιθανότατα της Άρτεμης. Tο αριστερό τμήμα της λίθου VI βρίσκεται στο Μουσείο της Ακρόπολης, ενώ το δεξιό τμήμα φιλοξενείται στο Βρετανικό Μουσείο, στο Λονδίνο.
Το θραύσμα -με ύψος 0,355 μέτρα, πλάτος 0,31 μέτρα και πάχος 0,105 μέτρα- ανήκε στη συλλογή του Robert Fagan, Βρετανού Πρόξενου στη Σικελία και στη Μάλτα, η οποία αγοράστηκε από το Πανεπιστήμιο του Παλέρμο μεταξύ 1818-1820. Περιήλθε στην κατοχή του Μουσείου Antonino Salinas το 1836. Το θραύσμα είχε εκτεθεί στο Μουσείο της Ακρόπολης για σύντομο χρονικό διάστημα το 2008, μέσω δανεισμού, στο πλαίσιο της περιοδικής έκθεσης «Νόστοι».
Η κατάθεση του «θραύσματος Fagan» στο Μουσείο της Ακρόπολης αποτελεί καρπό των επαφών ανάμεσα στην Υπουργό Πολιτισμού και Αθλητισμού Λίνα Μενδώνη και την περιφερειακή διοίκηση της Σικελίας, ειδικά τον Περιφερειακό Σύμβουλο Alberto Samonà, οι οποίες ξεκίνησαν τον Νοέμβριο του 2020.
Χτίζεται η δυναμική για την προοπτική επαναπατρισμού
Ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης έθεσε τον Νοέμβριο στον βρετανό ομόλογό του Boris Johnson το ζήτημα επιστροφής των Γλυπτών του Παρθενώνα από το Βρετανικό Μουσείο, στο πλαίσιο της επίσκεψής του στο Λονδίνο.
Σε δηλώσεις του στη βρετανική εφημερίδα «The Telegraph» την προηγούμενη εβδομάδα, ο Κυριάκος Μητσοτάκης στάθηκε στη «δυναμική που οικοδομείται» σταδιακά για τον επαναπατρισμό των Γλυπτών, προσθέτοντας ότι η επίσκεψή του στην Ντάουνινγκ Στριτ συνέβαλε στο να δημιουργηθεί «ένα μεγάλο κύμα διεθνούς υποστήριξης» κι ότι η συμφωνία με το «Antonino Salinas» θα μπορούσε να αποτελέσει οδικό χάρτη για μία συμφωνία με το Λονδίνο.
Ολόκληρη η δήλωση που έκανε ο Κυριάκος Μητσοτάκης
Σήμερα είναι μία πολύ σημαντική μέρα, όχι μόνο για το Μουσείο της Ακρόπολης, για την Ελλάδα, για τον παγκόσμιο πολιτισμό, καθώς το «θραύσμα Fagan» επιστρέφει στο σπίτι του, επιστρέφει στην Ελλάδα, επιστρέφει στο Μουσείο της Ακρόπολης.
Έλειπε από την Ελλάδα για περισσότερα από 200 χρόνια. Θα ήθελα να ευχαριστήσω θερμά το Μουσείο Antonino Salinas του Παλέρμο αλλά και την περιφερειακή διοίκηση της Σικελίας που μέσα σε σχετικά σύντομο χρονικό διάστημα ανταποκρίθηκαν στο αίτημα του Μουσείου της Ακρόπολης έτσι ώστε σήμερα το «θραύσμα Fagan» να επιστρέψει στην φυσική του θέση, εδώ, στην ανατολική ζωφόρο του Παρθενώνα.
Θέλω να τονίσω ότι η επιστροφή αυτή γίνεται με τη μορφή της κατάθεσης για 8 χρόνια με προοπτική το θραύσμα αυτό να παραμείνει μόνιμα στο Μουσείο της Ακρόπολης και αυτή η λύση η οποία βρέθηκε αποδεικνύει ότι όταν υπάρχει διάθεση μεταξύ των μουσείων, μεταξύ των πολιτιστικών αρχών δύο χωρών, μπορεί να βρεθεί μία λύση η οποία είναι αμοιβαία αποδεκτή.
Θέλω να τονίσω επίσης το γεγονός ότι η Ελληνική Κυβέρνηση, το Υπουργείο Πολιτισμού, αποστέλλει στο μουσείο Salinas δύο πολύ σημαντικά εκθέματα, ως ένδειξη αναγνώρισης αυτής της πολύ σημαντικής κίνησης η οποία έγινε από το ιταλικό μουσείο.
Η προσπάθεια της Ελληνικής Κυβέρνησης προκειμένου να επιτευχθεί η μόνιμη επανένωση όλων των Γλυπτών του Παρθενώνα συνεχίζεται αμείωτη και το σημαντικό βήμα το οποίο γίνεται σήμερα πιστεύω ότι ανοίγει τον δρόμο έτσι ώστε και άλλα μουσεία να μπορέσουν να κινηθούν στην αντίστοιχη κατεύθυνση. Με πιο σημαντικό, φυσικά, το Βρετανικό Μουσείο, το οποίο θα πρέπει πια να αντιληφθεί ότι έχει έρθει ο καιρός τα μάρμαρα του Παρθενώνα τα οποία έφυγαν από την Ελλάδα σε συνθήκες που λίγο-πολύ είναι όλες γνωστές, να επιστρέψουν πια εδώ, στο φυσικό τους σπίτι. Να επανενωθούν με τα υπόλοιπα μάρμαρα τα οποία εκτίθενται σε αυτό το θαυμάσιο μουσείο έτσι ώστε ο κάθε επισκέπτης να μπορεί να θαυμάσει αυτό το μοναδικό μνημείο πολιτιστικής κληρονομιάς στην ολότητά του όπως τού αξίζει εδώ στην Αθήνα υπό το φως του Αττικού ουρανού.
Η ερώτηση δημοσιογράφου
Ο Πρωθυπουργός απάντησε επίσης σε ερώτημα που ετέθη από διεθνές πρακτορείο στα αγγλικά (ανεπίσημη μετάφραση):
Δημοσιογράφος: Βρεθήκατε πρόσφατα στην Βρετανία και πιο συγκεκριμένα στη Ντάουνινγκ Στριτ. Μάλιστα θέσατε το ζήτημα των Γλυπτών του Παρθενώνα. Τα αποτελέσματα ως αυτή τη στιγμή είναι περιορισμένα. Τι σας κάνει να πιστεύετε ότι η σημερινή εξέλιξη θα αλλάξει τη γνώμη του Βρετανικού Μουσείου και τι έχετε να τους πείτε σε συνέχεια αυτής της κίνησης;
Κυριάκος Μητσοτάκης: Πρόκειται για πολύ σημαντικό βήμα διότι μιλάμε για το πρώτο θραύσμα που επιστρέφεται από μουσείο του εξωτερικού στο Μουσείο της Ακρόπολης, μέσω μιας αμοιβαία αποδεκτής διευθέτησης. Και πιστεύω ότι ανοίγει τον δρόμο ώστε και το Βρετανικό Μουσείο να προχωρήσει σε σοβαρή συζήτηση με τις Ελληνικές αρχές, ώστε να βρεθεί μία κοινώς αποδεκτή λύση. Όντως έθεσα το ζήτημα όταν επισκέφθηκα τον Πρωθυπουργό Johnson και με ενθάρρυνε η δήλωση του Πρωθυπουργού ότι η Βρετανική κυβέρνηση δεν θα αντιτεθεί σε μία πιθανή συμφωνία που θα μπορούσε να επιτευχθεί ανάμεσα στις Ελληνικές αρχές και το Βρετανικό Μουσείο. Και σίγουρα σκοπεύουμε να προωθήσουμε περαιτέρω το ζήτημα.
Για το λόγο αυτό θεωρώ πως η σημερινή εκδήλωση για την επιστροφή του θραύσματος είναι ένα τόσο σημαντικό γεγονός στη συνεχιζόμενη μάχη που δίνουμε για την επανένωση των Γλυπτών του Παρθενώνα.
Για όποιον συνεχίζει να τρέφει αμφιβολίες για την ορθότητα του αιτήματος μας, θα τον καλούσα να επισκεφτεί αυτό το εξαιρετικό μουσείο ώστε να μπορέσει και ο ίδιος να συνειδητοποιήσει πως όντως μιλάμε για ένα μοναδικό μνημείο που διαμελίστηκε με βίαιο τρόπο πριν από 200 χρόνια και το οποίο «καλεί» για την επανένωσή του υπό το Αττικό φως, για να μπορεί έτσι να επικοινωνήσει με τον Παρθενώνα. Αυτό μπορεί να συμβεί μόνο σε αυτό το υπέροχο σημείο, στο Μουσείο της Ακρόπολης.
Επίσης, με ενθαρρύνει ιδιαίτερα το γεγονός ότι η πλειονότητα των Βρετανών φαίνεται να στηρίζει το αίτημά μας. Αυτό αποτελεί ένδειξη πως οι καιροί αλλάζουν και ότι τα επιχειρήματα του Μουσείου της Ακρόπολης και της Ελληνικής Κυβέρνησης αναγνωρίζονται σαφώς από την κοινή γνώμη στη Βρετανία.
Όταν υπάρχει διάθεση, υπάρχει και τρόπος. Και αυτό θα συμβεί. Αργά ή γρήγορα θα συμβεί. Και προσβλέπουμε σε έναν εποικοδομητικό διάλογο με το Βρετανικό Μουσείο ώστε να βρεθεί μία αμοιβαία αποδεκτή λύση.
Σας ευχαριστώ».