Η Άνγκελα Μέρκελ και ο Κυριάκος Μητσοτάκης αιφνιδίασαν τους πάντες με την απόφαση να μπουν απευθείας στην αίθουσα για τη διμερή συνάντηση και να μην έχουν διάλογο μπροστά στις κάμερες όταν η απερχόμενη καγκελάριος έφτασε στο Μέγαρο Μαξίμου.
Οι δηλώσεις των δυο ηγετών ξεκίνησαν με τον οικοδεσπότη, Κυριάκο Μητσοτάκη, να κάνει αναφορά στη 16χρονη θητεία της (σ.σ. είναι ο 8ος πρωθυπουργός που τη συναντά) και για τη σφραγίδα που αφήνει η Άνγκελα Μέρκελ, η οποία διήνυσε “μια διαδρομή 16 ετών στην ηγεσία της Γερμανίας που ξεπερνά του Αντενάουερ και αγγίζει αυτή του Χελμουτ Κολ”.
“Κα καγκελάριε, η Ελλάδα είναι μια διαφορετική χώρα απ’ αυτή που γνωρίσατε, κάτι που αναγνωρίζουν και οι συμπολίτες σας. Δεν είναι εστία ελλειμμάτων. Είναι σύγχρονο κράτος”.
“Είναι αλήθεια πως ούτε η Ευρώπη ούτε η Ελλάδα έφτασαν εύκολα στην τρίτη δεκαετία του 21ου αιώνα. Δοκιμάστηκαν από λάθος αποφάσεις που επέστρεψαν εναντίον τους μεταμφιεσμένες με λαϊκισμό και δημαγωγία. Κι εσείς παραδεχτήκατε με γενναιότητα ότι ζητήσατε πολλά από τους Έλληνες τις ώρες της κρίσης. Ευτυχώς ούτε η φτηνή λιτότητα, ούτε τα φτηνά εθνικά συνθήματα άντεξαν. Η κοινοτική αλληλεγγύη και ο αληθινός πατριωτισμός βγήκαν στο τέλος νικητές.
Σε όλο αυτό το διάστημα, η Άγκελα Μέρκελ ήταν η φωνή της λογικής και της σταθερότητας σε Βρυξέλλες και Βερολίνο, άδικη ίσως κάποιες στιγμές, όμως καθοριστική, ιδίως το ’15 όταν απέναντι σε κορυφαίους υπουργούς της αρνήθηκε τον εξοστρακισμό της Ελλάδας από την Ευρωζώνη”, είπε ο πρωθυπουργός.
“Καθώς η Ευρώπη προχωρά με ομοφωνίες, αυτές χτίζονται με συγκλίσεις” συνέχισε στις δηλώσεις του ο πρωθυπουργός χαρακτηρίζοντας γενναία την αλλαγή στάσης της καγκελαρίου για το ζήτημα του Ταμείου Ανάκαμψης. “Όλα αυτά είχα την ευκαιρία να τα διαπιστώσω στις Συνόδους Κορυφής εκεί που η καγκελάριος δεν εισηγείται μόνο λύσεις αλλά τις διαμορφώνει” είπε ο Κυριάκος Μητσοτάκης και συνέχισε λέγοντας η “μάχη του covid είχε και χρώμα γαλανόλευκο. Η Ελλάδα εισηγήθηκε το πιστοποιητικό, οργάνωσε πρόγραμμα εμβολιασμού, πρωτοστάτησε στη δημιουργία του Ταμείου”.
“Μπηχτή” για την Τουρκία
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης έκανε αναφορά επίσης στην προκλητικότητα της Τουρκίας, λέγοντας πως η Άγκυρα δεν έχει στόχο μόνο την Ελλάδα, αλλά την Ευρώπη και τη Δύση και πως συχνά η δυτική ψυχραιμία, ενθαρρύνει την τουρκική αυθαιρεσία“.
“Γνωρίζω τη δική σας σταθερή θέση υπέρ του διαλόγου και της εκτόνωσης των εντάσεων. Κι εγώ αγωνίζομαι για να κρατώ πάντα ανοικτούς τους διαύλους επικοινωνίας. Συχνά η δυτική ψυχραιμία ενθαρρύνει την τουρκική αυθαιρεσία. Είναι καιρός οι ευρωπαϊκές αρχές να μετουσιωθούν σε ευρωπαϊκή πρακτική. Η Ελλάδα θέλει μόνο φίλους. Επιθυμεί τις καλές σχέσεις, ασφαλώς και με τους γείτονές μας, με γνώμονα το διεθνές δίκαιο και το δίκαιο της θάλασσας. Δεν ανέχεται όμως απειλές. Η θέση μου είναι κρυστάλλινη“.
“Η λιτότητα δεν μπορεί να είναι η απάντηση σε όλα και αυτό πρέπει να είναι παρακαταθήκη για το νέο Σύμφωνο Σταθερότητας”, σημείωσε ο πρωθυπουργός, κάνοντας σαφή τη θέση της Ελλάδας για το δημοσιονομικό πλαίσιο.
Αναφέρθηκε επίσης στο γαλλογερμανικό σύμφωνο και τη συνθήκη αμοιβαίας αμυντικής συνδρομής Ελλάδας-Γαλλίας, που όπως είπε “μπορούν να συγκροτήσουν πρόπλασμα ευρωπαϊκής στρατηγικής αυτονομίας. Το μέλλον προβλέπεται συναρπαστικό και για την Ελλάδα, και για τη Γερμανία και για την Ευρώπη. Θα βηματίσουμε με το αγαπημένο ρήμα της καγκελαρίου, προσπαθώ” συμπλήρωσε.
“Αγαπητή Άνγκελα, σας υποδέχομαι με χαρά και σας αποχαιρετώ με σεβασμό. Η Αθήνα θα σας περιμένει ως πολίτι και ως φίλη. Στη νέα σας πορεία μην ξεχνάτε τα λόγια του Γκαίτε: από όλους τους λαούς οι Έλληνες ονειρεύονται το όνειρο της ζωής με τον πιο όμορφο τρόπο”.
Άνγκελα Μέρκελ: Είχα απόλυτη επίγνωση τι ζητούσα
Η Άνγκελα Μέρκελ πήρε… πάσα από την αναφορά του πρωθυπουργού στον Γκαίτε και τόνισε, αρχίζοντας τις δηλώσεις της: “Όποιος γνωρίζει από πολιτισμό δεν μπορεί να αφήσει απ’ έξω την Αθήνα και την Ελλάδα”. Γι’ αυτό και όπως είπε, η σημερινή δεν θα είναι η τελευταία επίσκεψή της στην Ελλάδα.
Εντύπωση προκάλεσε η επιλογή της λέξης “ζωντανές” για να χαρακτηρίσει τις σχέσεις της Ελλάδας με τη Γερμανία. “Οι σχέσεις Γερμανίας- Ελλάδας ήταν αρκετά ζωντανές θα έλεγα. Οι δυσκολίες ήταν δεδομένες όταν επρόκειτο για τη σταθερότητα του ευρώ και εγώ προσωπικά είχα απόλυτη επίγνωση για την υπερβολική επιβάρυνση που σήμαινε αυτό και την πρόκληση που σήμαινε αυτό για τους ανθρώπους στην Ελλάδα. Καταφέραμε στο τέλος να βρούμε μια κοινή πορεία, έναν κοινό βηματισμό για να μείνει η Ελλάδα μέλος της ΕΕ”.
“Μόλις ολοκληρώθηκε, ουσιαστικά έκλεισε αυτή η φάση, είχαμε να αντιμετωπίσουμε μια τεράστια άλλη πρόκληση που ήταν το μεταναστευτικό που ξεκίνησε το 2015. Αποδείξαμε ότι μπορούμε να μοιραζόμαστε ευθύνες και νομίζω ότι και το Σύμφωνο ΕΕ-Τουρκίας είναι παράδειγμα που μας δείχνει ότι μπορούμε να συνεργαστούμε και σε αυτή την περίπτωση να συνεργαστούμε και με την Τουρκία. Γνωρίζω τον μεγάλο αριθμό των προκλήσεων που αντιμετωπίζει η Ελλάδα όταν πρόκειται για τη συνεργασία με την Τουρκία. Συζητήσαμε και χθες και σήμερα εντατικά ότι θα πρέπει να ισχύουν τα ψηφίσματα των Ηνωμένων Εθνών και το διεθνές δίκαιο και πιστεύουμε ότι είναι σημαντικό αλλά δύσκολο να βρίσκουμε απαντήσεις και λύσεις μέσω του διαλόγου» πρόσθεσε.
Για τις σχέσεις Ελλάδας-Γερμανίας η Ανγκελα Μέρκελ είπε ότι “στην πανδημία και σε διμερές και σε ευρωπαϊκό επίπεδο δείξαμε ότι μπορούμε να δουλέψουμε πολύ στενά. Ήμουν απόλυτα πεπεισμένη γι’ αυτό και γι’ αυτό στήριξα ολόψυχα το Ταμείο Ανάκαμψης. Γιατί ήταν πολύ σημαντικό για την ανάκαμψη από την πανδημία και κυρίως για εκείνες τις χώρες που ήταν υποχρεωμένες να προβούν σε μεγάλο αριθμό μεταρρυθμίσεων και επλήγησαν στη συνέχεια από την πανδημία, να μπορέσουν χώρες όπως η Ελλάδα, η Πορτογαλία, η Ισπανία, να προβούν σε μακρόπνοες επενδύσεις, για να μπορέσουμε να ξεπεράσουμε προβλήματα το μέλλοντος, όπως κλιματική αλλαγή, βιωσιμότητα, βιοποικιλότητα”.
Και έκλεισε με ένα “ευχαριστώ”: “Θα ήθελα να ευχαριστήσω για τη συνεργασία με την Ελλάδα διότι λόγω της γεωπολιτικής της θέσης, της γειτνίασης της με την Τουρκία, οι προκλήσεις στα εξωτερικά σύνορα της Ευρώπης είναι τεράστιες. Μπορεί πολλά να μάθει κανείς και να διδαχθεί από την Ελλάδα και ο ένας από τον άλλο και πολλές συζητήσεις οδήγησαν σε πολύ καλές λύσεις”.
“Σοκαρισμένοι”
Θα είχε κάνει κάτι διαφορετικά, αφού είχε πλήρη επίγνωση των όσων ζητούσε από τους Έλληνες; Ήταν η πρώτη ερώτηση στην Άνγκελα Μέρκελ και απάντησε: “Ήμασταν όλοι εξαιρετικά σοκαρισμένοι για το πόσο ευάλωτο ήταν το ευρώ απέναντι στις εξωτερικές πιέσεις. Και αυτό έπληξε σημαντικά τις χώρες που είχαν υψηλότερο χρέος και δεν είχαν εφαρμόσει σε επίπεδο μεταρρυθμίσεων όλα όσα έπρεπε να είχαν εφαρμόσει. Εγώ πάντα ήμουν υπέρ της παραμονής της Ελλάδας στη ζώνη του ευρώ και είπα ότι η αποτελεσματικότητα του οικονομικού μας συστήματος θα πρέπει να είναι συγκρίσιμη αλλιώς δεν θα μπορούσαμε να κρατήσουμε ζωντανό το κοινό νόμισμα.
Ξέρω ότι απαίτησα πολλά από τους Έλληνες, από την άλλη υπήρξαν και διαφορετικές κυβερνήσεις στην Ελλάδα που θεώρησαν πολλές μεταρρυθμίσεις ως δυνατές (…) Η ευελιξία του Συμφώνου Σταθερότητας υπάρχει αλλά δείξαμε και με το Ταμείο Ανάκαμψης πως μπορούμ,ε να συνεργαστούμε. Μόνο αν η Ευρώπη είναι καινοτόμος μπορουμε να συνεχίσουμε”.
Σε ερώτηση τι θα συμβούλευε τον διάδοχό της για την Τουρκία, η Άνγκελα Μέρκελ είπε: “Αν κάνει κανείς μια αναδρομή όταν εγώ έγινα καγκελάριος αποφασίστηκε να ξεκινήσουν οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις με την Τουρκία. Εγώ είχα επικριτική στάση αλλά ήμουν μόνη μου. Σήμερα η εικόνα έχει αλλάξει. Δεν μπορούσαμε να τα είχαμε προβλέψει. Η Τουρκία ως μέλος του ΝΑΤΟ, ως γείτονάς μας, πρέπει να υπάρχει αλληλοσεβασμός αλλά και να τηρούνται ανθρώπινα δικαιώματα. Πρέπει να υπάρχει κοινή ευρωπαϊκή στάση, είναι απαραίτητος ο διάλογος. Τηρώντας τους κανόνες και η Ευρώπη και η Τουρκία θα μπορούν να ισχυροποιήσουν τη θέση του. Τις συμβουλές μου προς τον Όλαφ Σολτς δεν τις δίνω δημόσια”.
Η Άνγκελα Μέρκελ παραδέχτηκε πως στην πλειονότητά του τα προβλήματα της Ελλάδας με την Τουρκία είναι και προβλήματα της Ευρώπης με την Τουρκία. “Έχουμε αλληλεξάρτηση και η Τουρκία φιλοξενεί 3.5 εκατ. πρόσφυγες και αυτό είναι μεγάλη υπόθεση και πάνω σ’ αυτό βασίζεται η συμφωνία Ε.Ε. – Τουρκίας. Το ίδιο ισχύει και με τις ανησυχίες της για τους Αφγανούς πρόσφυγες. Πιστεύω ότι έχουμε μια ενιαία στάση στην Ε.Ε.”.
Στην τελευταία ερώτηση για το μεταναστευτικό, η Άνγκελα Μέρκελ τόνισε πως δεν γίνεται να στηρίζονται λαθρέμποροι και διακινητές. “Το πρόβλημα που έχουμε είναι πως έχουμε τόσους παράνομους μετανάστες, που για έναν μικρό βαθμό είμαστε σε θέση να προσεγγίσουμε εκείνους που έχουν την ανάγκη μας. Γι’ αυτό και η προστασία των εξωτερικών μας συνόρων είναι ευθύνη κάποιων χωρών και η Ελλάδα έκανε εξαιρετική δουλειά όταν είπε ότι ο Ερντογάν εκμεταλλεύεται τους ανθρώπους. Το ίδιο κάνει και ο Λουκασένκο. Εμείς σαν Ε.Ε. δεν γίνεται να κάνουμε σαν να μην υπάρχει πρόβλημα. Κάθε χώρα που επωφελείται από το Σένγκεν πρέπει να αναλάβει ευθύνες. Κανείς δεν μπορεί να κρυφτεί”.
Μητσοτάκης: Τι περιμένω από τον Σολτς
“Προσβλέπω να έχω εποικοδομητική συνεργασία με το διάδοχο της κας Μερκελ” είπε ο πρωθυπουργός απαντώντας σε σχετική ερώτηση. “Θα συμπεριλαμβάνει και τη συζήτηση για το σύμφωνο σταθερότητας” είπε στη συνέχεια ο Κυριάκος Μητσοτάκης και συμπλήρωσε πως θα γίνει συζήτηση στα πλαίσια της ΕΕ, αλλά και πως θα πρέπει να λάβει υπόψη τις εμπειρίες της προηγούμενης δεκαετίας και την εμπειρία της πανδημίας που “γέννησε” και το Ταμείο Ανάκαμψης.
“Θα γίνουν παρεμβάσεις στους πολύ αυστηρούς τυπικούς κανόνες αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι θα ξεχάσουμε τι σημαίνει δημιοσιονομική πειθαρχία” συνέχισε ο πρωθυπουργός, τονίζοντας ότι “η Ελλάδα θα έχει τη δυνατότητα από το 2023 να παράγει πρωτογενή πλεονάσματα. Δεν πρέπει να εκληφθεί η συζήτηση αυτή ως άδεια να επιστρέψουμε σε κακές συνήθειες του παρελθόντος. Στο χέρι μας είναι να αξιοποιήσουμε τους σημαντικούς πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης. Εφόσον το κάνουμε αυτό, αυξάνονται οι πιθανότητες στο μέλλον, κάτι που δημιουργήθηκε με αφορμή την πανδημία, να αποκτήσει ενδεχομένως πιο μόνιμα χαρακτηριστικά”.
“Τα ελληνοτουρικά θέματα, εξ ορισμού ευρωτουρκικά”
Όσο για το τι θα του ζητήσει σε σχέση με την Τουρκία, απαντώνας σε άλλη ερώτηση ο πρωθυπουργός είπε: “τίποτα περισσότερο ή λιγότερο από το να γίνουν σεβαστές οι αποφάσεις του ευρωπαϊκού συμβουλίου. Υπάρχουν δύο επιλογές. Η μία είναι η επιλογή της συνεργασίας και ο δεύτερος είναι ο σκληρός που προβλέπει κυρώσεις αν η Τουρκία συνεχίσει αυτή τη συμπεριφορά. Η δική μου πόρτα είναι πάντα ανοικτή για εποικοδομητικό διάλογο. Προϋποθέτει τη μείωση των αχρείαστων εντάσεων. Δεν γίνεται να στέλνει στον ΟΗΕ επιστολή με την οποία να αμφισβητεί την κυριαρχία των νησιών και να κάνουμε σαν να μη συμβαίνει τίποτα. Υπάρχει διαρκής τουρκική προκλητικότητα”, είπε και πρόσθεσε ότι “δεν μπορούμε να κάνουμε συζήτηση στη λογική δύο κρατών στο κυπριακό”.
“Θα συνεχίσω να αγωνίζομαι για έναν διάλογο ειλικρινή και για σχέσεις αμοιβαίου σεβασμού όπως απαιτούν οι σχέσεις γειτόνων”, επεσήμανε και υπενθύμισε πως “η Ελλάδα υπέγραψε συμφωνίες οριοθέτησης θαλασσίων ζωνών με Ιταλία και Αίγυπτο”.
Σε άλλη ερώτηση για την Τουρκία, ο πρωθυπουργός τόνισε πως “τα ελληνοτουρκικά προβλήματα εξ ορισμού αφορούν και την Ευρώπη. Υπάρχει άμεση αντανάκλαση. Δείτε το προσφυγικό. Η πολιτική της Ευρώπης για αποτελεσματική, δίκαιη, ανθρώπινη» είπε και συμπλήρωσε πως η πολιτική φύλαξης των συνόρων είναι ελληνική με ευρωπαϊκή στήριξη.
“Κανείς δεν επιδιώκει την οριστική ρήξη σχέσεων ΕΕ-Τουρκίας. Τα όρια έχουν τεθεί με απόλυτη σαφήνεια» σημείωσε στη συνέχεια και ανέφερε πως «ως προς τις ελληνοτουρκικές σχέσεις, η Ελλάδα τείνει χείρα φιλίας και η Ελλάδα πρώτη θα υπερασπιστεί την κυριαρχία της και τα κυριαρχικά της δικαιώματα στην περίπτωση που αισθάνεται ότι καθ’ οιονδήποτε τρόπο ότι παραβιάζονται”.
Όσον αφορά στο μεταναστευτικό, απαντώντας σε σχετική ερώτηση, ο Κυριάκος Μητσοτάκης είπε: “ακόμα δεν έχουμε καταφέρει να έχουμε κοινή ευρωπαϊκή θέση στο ζήτημα μετανάστευσης και του ασύλου”, διευκρινίζοντας ότι “η Γερμανία δεν είναι μέρος του προβλήματος, αλλά μέρος της λύσης”.
“Πρέπει να φυλάμε τα σύνορά μας πιο αποτελεσματικά και δεν θα δεχθούμε την εργαλειοποίηση απελπισμένων ανθρώπων για πολιτικούς σκοπούς. Αυτό που έγινε στον Έβρο τον Μάρτιο του 2020 δεν μπορεί να επαναληφθεί. Δυστυχώς επαναλήφθηκε στη Λευκορωσία. Η καγκελάριος έχει δίκιο να λέει ότι η Τουρκία μπορεί να είναι σύμμαχός μας αλλά πρέπει να κάνει περισσότερα στην εξάρθρωση των κυκλωμάτων διακίνησης. Έχουμε πλήρη εικόνα του τι συμβαίνει στο Αιγαίο. Είχαμε ένα τραγικό ναυάγιο τις προάλλες. Αυτά πρέπει να σταματήσουν και μπορούν να σταματήσουν με τη συνεργασία της Τουρκίας. Οι χώρες στα εξωτερικά σύνορα της Ευρώπης σηκώνουν μεγάλο βάρος. Η σοβαρή και στιβαρή φύλαξη των συνόρων είναι προϋπόθεση για να κρατήσουμε ζωντανό και το Σένγκεν”.
Δείτε τις δηλώσεις
Πριν από το Μαξίμου, η Άνγκελα Μέρκελ βρέθηκε στο Προεδρικό Μέγαρο όπου έγινε δεκτή από την Πρόεδρο της Δημοκρατίας, Κατερίνα Σακελλαροπούλου.