Αυστηρά μηνύματα στην Τουρκία έστειλαν στην κοινή τους συνέντευξη Τύπου ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης και ο Πρόεδρος της Κύπρου Νίκος Αναστασιάδης.
Εκτενής ήταν η αναφορά του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη στην απόφαση του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν να μετατραπεί σε τζαμί η Αγιά Σοφιά. Ο πρωθυπουργός επισήμανε ακόμα ότι για τον νέο χρηματοδοτικό μηχανισμό, που θα επιτρέψει στις οικονομίες των κρατών-μελών, αλλά και της Ευρώπης συνολικά, να αντιμετωπίσουν τις συνέπειες της πανδημίας, οι θέσεις Ελλάδας-Κύπρου ταυτίζονται απόλυτα και συμπίπτουν και με τις θέσεις της μεγάλης πλειοψηφίας των εταίρων μας.
«Η πρόταση της Κομισιόν είναι ελπιδοφόρα. Είναι σύνθετη. Προϋποθέτει γόνιμους συμβιβασμούς. Είμαι σίγουρος ότι αυτοί θα γίνουν, καθώς καραδοκεί πάντα ένα δεύτερο κύμα κορονοϊού και οι διαδικασίες του Ταμείου Ανάκαμψης δεν πρέπει να είναι απλώς αποτελεσματικές, αλλά πρέπει να είναι και πολύ γρήγορες» είπε.
Επιπλέον οι δύο ηγέτες συζήτησαν τις εξελίξεις στην ευρύτερη περιοχή μας, τις οποίες, όπως σημείωσε ο πρωθυπουργός, δυστυχώς εξακολουθεί να φορτίζει η επιθετική στάση της Άγκυρας.
Κυρώσεις από την Ευρώπη για τον ταραχοποιό της περιοχής
«Ελλάδα και Κύπρος, συντονιζόμαστε, όπως το κάναμε πάντα και θα εξακολουθούμε να το κάνουμε. Και διακηρύσσουμε ότι η αμφισβήτηση των κυριαρχικών μας δικαιωμάτων και της διεθνούς νομιμότητας, σημαίνει την ώρα για δυναμικότερες αντιδράσεις» δήλωσε ο Κυριάκος Μητσοτάκης και προσέθεσε: «Ενωμένη και αποφασισμένη, η Ευρώπη οφείλει πλέον να καταρτίσει έναν συγκεκριμένο κατάλογο ενεργειών και κυρώσεων εναντίον μίας χώρας που διεκδικεί ρόλο τοπικού ταραχοποιού, αλλά και εξελίσσεται σε απειλή για τη σταθερότητα σε ολόκληρη την περιοχή της νοτιοανατολικής Μεσογείου».
Ο πρωθυπουργός σημείωσε ότι η Ελλάδα και η Κύπρος ουδέποτε αρνήθηκαν τον καλόπιστο διάλογο. «Έναν διάλογο, όμως, ο οποίος θα βασίζεται πάντα στις αρχές του Διεθνούς Δικαίου, στις αρχές της καλής γειτονίας και κυρίως στις αρχές του σεβασμού των κυριαρχικών δικαιωμάτων της κάθε χώρας. Χωρίς εκβιαστικές πρακτικές και υποβόσκουσες απειλές περί χρήσης βίας» είπε.
Το θέμα της Αγιάς Σοφιάς είναι πανανθρώπινο
Τέλος οι δύο άνδρες συζήτησαν την απόφαση του Προέδρου Τ. Ερντογάν σχετικά με τον χαρακτήρα της Αγίας Σοφίας. «Μία απόφαση που ασφαλώς μας πληγώνει ως Έλληνες Χριστιανούς Ορθόδοξους, μας πληγώνει όμως και ως πολίτες του κόσμου», ανέφερε ο πρωθυπουργός συμπληρώνοντας: «Το θέμα αυτό δεν είναι θέμα ελληνοτουρκικό, δεν είναι καν θέμα ευρωτουρκικό, είναι παγκόσμιο. Είναι πανανθρώπινο ζήτημα».
Επισήμανε ότι με την οπισθοδρομική αυτή κίνηση, η Τουρκία επιλέγει να κόψει δεσμούς με τον δυτικό κόσμο και τις αξίες του. «Εγκαταλείπει ένα πολιτιστικό κεκτημένο πολλών αιώνων, προτιμώντας την εσωστρέφεια. Και τυλίγει με ένα τεχνητό μανδύα ισχύος μία ενέργεια ουσιαστικής αδυναμίας. Γιατί μόνο αδυναμία μπορεί να υποδηλώνει ο υποβιβασμός τέτοιων υποθέσεων σε μοχλούς εσωτερικών χειρισμών» είπε.
Τα μνημεία τελικά δεν ταπεινώνονται, αλλά ταπεινώνουν εκείνους που δεν τα σέβονται
Ο Κυριάκος Μητσοτάκης υπογράμμισε ότι η Αγία Σοφία αναδείχθηκε σε παγκόσμιο μνημείο, κάτι που δεν αλλάζει. «Γι’ αυτό ακόμα και όσοι το βεβηλώνουν, με το βυζαντινό του όνομα αναγκάζονται να το αποκαλούν: Αγία Σοφία. Γιατί η ιστορία διδάσκει πως η κληρονομιά του κόσμου δεν μπορεί να γίνει διελκυστίνδα μεταξύ των κρατών και ότι τα μνημεία τελικά δεν ταπεινώνονται, αλλά ταπεινώνουν εκείνους που δεν τα σέβονται» σημείωσε και πρόσθεσε: «Η Αγία Σοφία είναι μεγαλύτερη από όλους και τους ξεπερνά όλους, μας ξεπερνά όλους. Θα στέκει, λοιπόν, ακλόνητη στη θέση της, διατηρώντας την ακτινοβολία που εκπέμπει από τον 6ο αιώνα, έχοντας πάντα ακέραιο το ιστορικό και καλλιτεχνικό της φορτίο. Με εμβέλεια που απλώνεται πάνω από χώρες και θρησκείες και με διαστάσεις πολύ μεγαλύτερες από αυτές μίας διοικητικής απόφασης».
Ο πρωθυπουργός επίσης είπε ότι μετά από αυτή την προσβολή γεννιέται το ερώτημα αν η Αγία Σοφία θα μπορεί πλέον να διατηρεί τα ιδιαίτερα προνόμια του παγκόσμιου μνημείου πολιτισμού της UNESCO και τόνισε πως «απέναντι σε αυτή την αχρείαστη, μικρόψυχη πρωτοβουλία της Τουρκίας, η Ελλάδα μελετά την αντίδρασή της σε όλα τα επίπεδα».
«Σε κάθε περίπτωση όμως, αυτό το σύμβολο της ειρηνικής συνύπαρξης, της θρησκευτικής ανεκτικότητας και του πολιτισμού δεν μπορεί να μείνει αιχμάλωτο πολιτικών χειρισμών, ούτε μπορεί να φυλακιστεί τελικά στα μικρά όρια της συγκυρίας. Η Αγία Σοφία άλλωστε έχει εδώ και αιώνες “προειδοποιήσει” κάθε προσκυνητή ή επισκέπτη της με το ρητό επάνω στην κρήνη της: “Νίψον ανομήματα μη μόναν όψιν”. Να ξεπλένεις δηλαδή τα ανομήματά σου και όχι μόνο το πρόσωπό σου» πρόσθεσε.
Αναστασιάδης: «Δεν είμεθα εμείς που προκαλούμε τον οποιονδήποτε. Αντίθετα, προκαλούμεθα μέσα από έκνομες ενέργειες»
Από την πλευρά του, ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, αφού εξέφρασε την ικανοποίησή του για τα αποτελέσματα των επαφών τους, είπε «οι θέσεις μας συμπίπτουν με μια πλειοψηφία ευρωπαϊκών κρατών και έτσι έπρεπε να γίνει ένας συντονισμός, γνωρίζοντας τα περιθώρια μέσα στα οποία θα πρέπει να κινηθούμε προκειμένου να αντιμετωπιστούν η οικονομική κρίση που προέκυψε και τα προβλήματα που προέκυψαν ως αποτέλεσμα της πανδημίας».
Ο κ. Αναστασιάδης επισήμανε ότι οι δύο χώρες αυτό που επιδιώκουν είναι τον διάλογο, την ειρήνη, τη σταθερότητα στην περιοχή. «Δεν είμεθα εμείς που προκαλούμε τον οποιονδήποτε. Αντίθετα, προκαλούμεθα μέσα από έκνομες ενέργειες. Kαι δεν προκαλούμεθα απλώς η Ελλάδα και η Κύπρος, αλλά η Ευρώπη» είπε. Εξέφρασε δε την ικανοποίησή του για τον άριστο συντονισμό των δύο κυβερνήσεων, τη από κοινού αποφασιστικότητα να αντιμετωπίσουν την επιθετικότητα, μέσα από την επιδίωξη ενός ουσιαστικού διαλόγου, μιας ουσιαστικής παρέμβασης της Ευρωπαϊκής Ένωσης εν τη ουσία, που θα δημιουργήσει τις προϋποθέσεις ενός ουσιαστικού διαλόγου που θα οδηγήσει στην ειρήνη, τη σταθερότητα και βεβαίως στο σεβασμό στο Διεθνές Δίκαιο και τις ευρωπαϊκές αρχές και αξίες.
«Δεν θα επιτρέψουμε να επικρατήσει αυτό που η Τουρκία επιδιώκει. Δηλαδή να υποκύψουμε στην πρόκληση για να δημιουργηθεί μία κρίση αχρείαστη» είπε και σημείωσε ότι αυτό που από κοινού «θα πράξουμε είναι να δούμε πώς ενεργοποιείται αποτελεσματικότερα η Ευρωπαϊκή Ένωση».
«Η Αγία Σοφία ανήκει στους ορθόδοξα, καθολικά, διαμαρτυρόμενους ανά τον κόσμο που σέβονται την πολιτιστική κληρονομιά. Γιατί η Αγία Σοφία είναι ένα -αν θέλετε- απόκτημα, μία κληρονομιά πολιτιστική που δεν ξεχωρίζει θρησκευτική ταυτότητα, αλλά ήταν ένα σύμβολο ενός μεγαλουργήματος του 6ου αιώνα. Συνεπώς, από κοινού θα ενεργήσουμε, και μαζί μας οι απανταχού πολιτισμένοι άνθρωποι και πολιτικοί και πολίτες, έτσι ώστε να σταλεί ισχυρό το μήνυμα πως είναι αδιανόητο τη σύγχρονη εποχή να περιφρονούνται με τόση αμετροέπεια πολιτιστικά κληρονομήματα» είπε ο Κύπριος Πρόεδρος.
Τέλος ο κ. Αναστασιάδης ευχαρίστησε τον πρωθυπουργό και εξέφρασε την ευγνωμοσύνη του κυπριακού ελληνισμού για τη διαχρονική στήριξη στα δίκαια και δικαιώματα της Κυπριακής Δημοκρατίας, «που δεν καλύπτουν μόνο τους Ελληνοκύπριους», όπως είπε, «αλλά και τους συμπατριώτες μου Τουρκοκύπριους».
Δείτε τις δηλώσεις
Η συνάντηση με Σακελλαροπούλου
Ο Πρόεδρος της Κύπρου συναντήθηκε και με την Πρόεδρο της Δημοκρατίας, Κατερίνα Σακελλαροπούλου.
«Είναι μεγάλη μου χαρά που σας υποδέχομαι στην Αθήνα κύριε Πρόεδρε. Προσβλέπω βεβαίως και στη δική μου επίσκεψη στην Κύπρο που λόγω της πανδημίας καθυστέρησε και ελπίζω ότι θα πραγματοποιηθεί τον Σεπτέμβριο. Θέλω να ακούσω από εσάς για την πορεία του Κυπριακού Ζητήματος, που είναι κορυφαίο εθνικό θέμα της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής», είπε η κα Σακελλαροπούλου και πρόσθεσε: «Η Ελλάδα θα συνεχίσει να βρίσκεται σταθερά στο πλευρό της Κυπριακής Δημοκρατίας και να υποστηρίζει πλήρως τις προσπάθειες για την εξεύρεση βιώσιμης και λειτουργικής λύσης, στη βάση των σχετικών αποφάσεων του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών και του ευρωπαϊκού κεκτημένου.
Η επίσκεψή σας, όμως, πραγματοποιείται και στη βαριά σκιά της πρόσφατης απόφασης της Τουρκίας για τη μετατροπή της Αγίας Σοφίας από μουσείο σε τζαμί. Είναι απόφαση που έπληξε ανεπανόρθωτα τον Ελληνισμό και τον χριστιανικό κόσμο. Πληγώνει επίσης βαθύτατα και όλους εκείνους οι οποίοι, ανεξάρτητα από τις θρησκευτικές τους πεποιθήσεις, αντιλαμβάνονται ότι ένα κορυφαίο μνημείο της ανθρωπότητας, όπως η Αγία Σοφία, δεν μπορεί να εργαλειοποιείται έτσι ώστε να υπηρετούνται στόχοι ξένοι προς αυτό και τη διαθρησκευτική ακτινοβολία του.
Η Αγία Σοφία είναι ένα ανεπανάληπτο σύμβολο της Χριστιανοσύνης που ανήκει στην παγκόσμια πολιτιστική κληρονομιά. Με αυτά τα χαρακτηριστικά, λειτούργησε τον τελευταίο αιώνα ως χώρος ειρηνικής συνύπαρξης των θρησκειών, τόπος συνάντησης και ενότητας των πολιτισμών. Η μετατροπή της σε μουσουλμανικό τέμενος απομακρύνει την Τουρκία από τις αξίες του κοσμικού κράτους και τις αρχές της ανεκτικότητας και του πλουραλισμού, διχάζοντας ανεπίτρεπτα την περιοχή μας.
Η Ελλάδα, η Ευρωπαϊκή Ένωση και η διεθνής κοινότητα οφείλουν να κινητοποιηθούν με κάθε πρόσφορο μέσο, ώστε να αποκατασταθεί η ιστορική αλήθεια και να διαφυλαχθεί ο οικουμενικός χαρακτήρας της Αγίας Σοφίας. Ήδη στο χθεσινό Συμβούλιο των Υπουργών Εξωτερικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης εκφράστηκε η αλληλεγγύη των εταίρων μας προς την Ελλάδα και την Κύπρο, υπήρξε καταδίκη της τουρκικής παραβατικότητας και αποφασίστηκε να εκπονηθεί κατάλογος με περαιτέρω μέτρα αντίδρασης. Είναι ένα βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση, που ελπίζω να έχει συνέχεια».
Παίρνοντας τον λόγο ο κ. Αναστασιάδης είπε: «Κυρία Πρόεδρε δεν μπορώ παρά να εκφράσω την ιδιαίτερη μου χαρά, έστω και υπό συνθήκες πολύ δύσκολες, που με φέρνουν στην Αθήνα. Χαρά μου γιατί συναντιόμαστε για πρώτη φορά και με την ευκαιρία θέλω να σας συγχαρώ θερμά για την ανάληψη των καθηκόντων με την ευχή και την βεβαιότητας ότι θα επιτύχετε στην υψηλή αποστολή σας. Ταυτόχρονα θα χαρώ ιδιαίτερα να σας υποδεχτώ στην Κύπρο, 21 με 23 ελπίζω, και θα είναι ιδιαίτερη τιμή για μας αλλά και χαρά για τον κυπριακό ελληνισμό γιατί πάντοτε ο συμβολισμός έχει την σημασία του. Τη σημασία που αποδίδεται στην συμπαράσταση διαχρονική προς την Κύπρο.
Και είναι ακριβώς οι συνθήκες που διαμορφώνονται δυστυχώς τους τελευταίους μήνες μέσα από μία σειρά προκλητικών ενεργειών της Τουρκίας, είτε αυτές αναφέρονται στις παράνομες γεωτρήσεις εντός της αποκλειστικής οικονομικής ζώνης της Κύπρου, είτε η επιθετικότητα που επιδεικνύει απέναντι στη Συρία ή στο Ιράκ με προέκταση πλέον με το παράνομο μνημόνιο συναντίληψης που έχει υπογράψει με την Λιβύη, αλλά ταυτόχρονα και την απειλή σφετερισμού της ελληνικής αποκλειστικής ζώνης.
Με αποκορύφωμα αυτό που έχετε πολύ εύστοχα σημειώσει – την προχθεσινή ενέργεια δηλαδή της μετατροπής ενός πολιτιστικού μνημείου – σύμβολο για τον Χριστιανισμό αλλά και πολιτιστικού μνημείου για ολόκληρη την ανθρωπότητα, σε τέμενος. Κάτι το οποίο σύσσωμη η ανθρωπότητα καταδικάζει αλλά το μέγα ερώτημα δεν είναι εάν φραστικά καταδικάζεται. Το κύριον, η κύρια αγωνία είναι πώς συμπεριφέρεται ο διεθνής παράγων μπροστά σε μια δύναμη που δυστυχώς ερμηνεύει το διεθνές δίκαιο κατά το δοκούν προκειμένου να επιτύχει έναν αναθεωρητισμό και μια συμπεριφορά που αντιβαίνει σε υποψήφιο κράτος μέλος της. Δηλαδή δεν συμμορφώνεται με τους ελάχιστους κανόνες μια υποψήφιας χώρας, παραβιάζει κατάφωρα το διεθνές δίκαιο, παραβιάζει προσβλητικά για την Ευρώπη κάθε αρχή και αξία.
Και είναι ο λόγος που είμαι στην Αθήνα σήμερα, ο συντονισμός με την ελληνική κυβέρνηση, με την οποία έχουμε μια άριστη συνεργασία και συνεννόηση και μέσα σε αυτά τα πλαίσια είναι που επιδιώκουμε τον συντονισμό, ώστε να είμαστε αποτελεσματικότεροι στις προσπάθειες επικράτησης της ειρήνης. Ούτε η Ελλάδα, ούτε η Κύπρος επιδιώκουν όξυνση. Αντίθετα, αυτό που επιδιώκουμε είναι επικράτηση αυτού που παγκοίνως γίνεται αποδεκτό, επικράτηση δηλαδή του δικαίου.
Προσδοκώ στις συνομιλίες με τον πρωθυπουργό, στον ακόμα πιο άριστο συντονισμό, ενόψει του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και ελπίζω να έχουμε τα αποτελέσματα που προσδοκούμε. Να επαναλάβω: Ειρήνη, σταθερότητα, καλή γειτονία. Χαίρομαι και πάλι που συναντιόμαστε και προσδοκώ την ώρα που θα σας υποδεχθώ στην Κύπρο».