Μνημόνιο: Τα 31 προαπαιτούμενα του Οκτωβρίου – “Φωτιά και λαύρα” για τη νέα κυβέρνηση

Αν τα 21 προαπαιτούμενα του Σεπτεμβρίου μπορούν να θεωρηθούν –με την εξαίρεση των 4 αγκαθιών- ως σχετικά βατά για την επόμενη κυβέρνηση, τα 31 του Οκτωβρίου είναι σκέτη… «φωτιά και λαύρα».

Να επισημάνουμε αρχικά πως από την αξιολόγηση των 52 προαπαιτουμένων θα εξαρτηθεί η εκταμίευση 3 δις. ευρώ που θα κατευθυνθούν στην αγορά ως επί το πλείστον, καθώς και η έναρξη των διαπραγματεύσεων για την απομείωση του χρέους (όχι “κούρεμα” γιατί αυτό έχει αποκλειστεί).

Τα πιο καυτά μέτρα, σύμφωνα με όσα έχουν δει το φως της δημοσιότητας, αφορούν στους αγρότες και αποτελούν σημείο αντιπαράθεσης προεκλογικά μεταξύ των κομμάτων. Η φορολόγηση των αγροτών με συντελεστή 20% αρχικά και 26% το 2017 προκαλεί τριβές και αναμένεται να αναζητηθούν ισοδύναμα.

Μεγάλο πρόβλημα που μπορεί να βγάλει τα τρακτέρ στις εθνικές οδούς είναι και η κατάργηση της επιστροφής φόρους στο ντίζελ κατά 50% φέτος και άλλο τόσο το 2016.

Σημαντικό και ευνοϊκό μέτρο για τους αγρότες είναι επίσης ο αυστηρότερος ορισμός του αγρότη, πράγμα που μπορεί να οδηγήσει στον αποκλεισμό άλλων επαγγελματιών που εμφανίζονται ως αγρότες επειδή είναι ιδιοκτήτες γης και καρπώνονται επιδοτήσεις και διάφορες απαλλαγές που ισχύουν για τους αγρότες.

Όμως, και για το σύνολο των φορολογουμένων η δεύτερη φάση των προαπαιτουμένων είναι δύσκολη αφού θα καταργηθούν φοροαπαλλαγές, θα ενσωματωθεί ο φόρος αλληλεγγύης στη φορολογία, θα αλλάξουν οι κλίμακες του φόρου, θα τροποποιηθούν οι συντελεστές του ΕΝΦΙΑ, θα μειωθεί το ποσό που διατίθεται για το επίδομα θέρμανσης στο μισό, θα αυξηθεί ο φόρος στα εισοδήματα από ενοίκια.

Στα προαπαιτούμενα περιλαμβάνονται επίσης η δημοσίευση “μαύρης λίστας” με τα ονόματα των οφειλετών φόρων και άλλη μία με όσους χρωστούν εισφορέε στα ταμεία πάνω από 3 μήνες, ενώ σημαντική είναι η ρύθμιση που θα τεθεί σε ισχύ από το Μάρτιο του 2016 για τον περιορισμό της χρήσης των μετρητών στις συναλλαγές.

Η δεύτερη φάση των 31 προαπαιτουμένων περιλαμβάνει:

1. Αγρότες. Σταδιακή κατάργηση της επιστροφής του ειδικού φόρου κατανάλωσης στο πετρέλαιο κίνησης ντίζελ για τους αγρότες σε δύο ίσα στάδια τον Οκτώβριο του 2015 και τον Οκτώβριο του 2016.
2. ΕΝΦΙΑ. Έναρξη της διαδικασίας είσπραξης του ΕΝΦΙΑ για το 2015 ώστε να εκδοθούν εκκαθαριστικά σημειώματα τον Οκτώβριο του 2015, με την τελευταία δόση να καταβάλλεται τον Φεβρουάριο του 2016.
3. Φορολογία εισοδήματος. Μεταρρύθμιση του κώδικα φορολογίας εισοδήματος με αλλαγές στην κλίμακα και το αφορολόγητο.
4. Φορολογία αγροτών. Σταδιακή κατάργηση της προτιμησιακής φορολογικής μεταχείρισης των αγροτών στο πλαίσιο του κώδικα φορολογίας εισοδήματος, με ποσοστά που ορίζονται στο 20% για το φορολογικό έτος 2016 και στο 26% για το φορολογικό έτος 2017.
5. Τυχερά παιχνίδια. Επέκταση της φορολόγησης των μεικτών εσόδων από τυχερά παιχνίδια (GGR), ύψους 30%, στα παιχνίδια VTL που αναμένεται ότι θα εγκατασταθούν κατά το δεύτερο εξάμηνο του 2015 και το 2016.
6. Ενοίκια. Αύξηση του φορολογικού συντελεστή επί του ετήσιου εισοδήματος από ενοίκια, για εισοδήματα κάτω των 12.000 ευρώ στο 15% (από 11%) και για εισοδήματα άνω των 12.000 ευρώ στο 35% (από 33%).
7. Ναυτιλία. Σταδιακή κατάργηση της ειδικής φορολογικής μεταχείρισης του ναυτιλιακού κλάδου.
8. Επίδομα θέρμανσης. Καλύτερη στόχευση της επιλεξιμότητας ώστε να μειωθούν κατά το ήμισυ οι δαπάνες για τις επιδοτήσεις πετρελαίου θέρμανσης στον προϋπολογισμό του 2016.
9. Επιστροφές φόρου. Απλοποίηση του χρονοδιαγράμματος σχετικά με την πίστωση φόρου για τη φορολογία εισοδήματος.
10. Εισφορά αλληλεγγύης. Αναμόρφωση και ενσωμάτωση στον Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος της εισφοράς αλληλεγγύης επί του εισοδήματος, από το 2016, ώστε να επιτυγχάνεται με αποτελεσματικότερο τρόπο η προοδευτικότητα του συστήματος φορολογίας εισοδήματος.
11. Φοροαπαλλαγές. Εντοπισμός όλων των κινήτρων που αφορούν τη φορολόγηση εισοδήματος των επιχειρήσεων και ενσωμάτωσή των εξαιρέσεων από τη φορολόγηση στον ΚΦΕ, καταργώντας εκείνες που κρίνονται αναποτελεσματικές ή άδικες.
12. Μέτρα αναγκαστικής είσπραξης. Επανεξέταση και μεταρρύθμιση του Κώδικα Είσπραξης Δημοσίων Εσόδων, συμπεριλαμβανομένων των διαδικασιών της φορολογικής διοίκησης για την αναγκαστική εκποίηση περιουσιακών στοιχείων σε δημόσιους πλειστηριασμούς.
13. Ελεγχοι στην έδρα. Εξασφάλιση της επαρκούς πρόσβασης της φορολογικής διοίκησης στις εγκαταστάσεις των φορολογουμένων για τη διεξαγωγή ελέγχων εγκαίρως και για σκοπούς επιβολής του νόμου.
14. Συλλογικές επενδύσεις. Επανεξέταση του πλαισίου φορολογίας κεφαλαίου και επεξεργασία του φορολογικού πλαισίου για τους φορείς συλλογικών επενδύσεων και τους συμμετέχοντες σε αυτούς, σύμφωνα με τον ΚΦΕ και τις βέλτιστες πρακτικές στην Ε.Ε.
15. Παρακράτηση φόρου τεχνικών υπηρεσιών. Επανεξέταση της παρακράτησης φόρου επί των τεχνικών υπηρεσιών.
16. Αντικειμενικές αξίες. Εν όψει τυχόν αναθεώρησης των ζωνών αντικειμενικών αξιών ακινήτων, θα γίνει προσαρμογή των φορολογικών συντελεστών επί της ακίνητης περιουσίας, εφόσον κρίνεται αναγκαίο, για να διασφαλιστεί ότι τα έσοδα από το φόρο ακίνητης περιουσίας το 2016 θα ανέλθουν τουλάχιστον στο ποσό των 2,65 δισ. ευρώ, και θα προσαρμοστεί η εναλλακτική ελάχιστη φορολογία επί του εισοδήματος φυσικών προσώπων.
17. Τεκμήρια. Επανεξέταση της λειτουργίας της εναλλακτικής ελάχιστης φορολογίας (συμπεριλαμβανομένης της διόρθωσης τυχόν υπαναχωρήσεων)
18. Φοροαποφυγή. Εκμηδενισμός των δυνατοτήτων αποφυγής της φορολογίας εισοδήματος.
19. Ποιος είναι αγρότης. Αυστηρότερος ορισμός των αγροτών.
20. Μέτρα για φορολογική συμμόρφωση. Εγκριση από την κυβέρνηση ολοκληρωμένου σχεδίου για την αύξηση της φορολογικής συμμόρφωσης.
21. Πλαστικό χρήμα. Επεξεργασία από την κυβέρνηση, με την Τράπεζα της Ελλάδος και τον ιδιωτικό τομέα, κοστολογημένου σχεδίου για την προώθηση και τη διευκόλυνση της χρήσης ηλεκτρονικών πληρωμών και τη μείωση της χρήσης μετρητών με την εφαρμογή που θα αρχίζει από τον Μάρτιο του 2016.
22. Μαύρες λίστες. Δημοσιοποίηση από την κυβέρνηση του καταλόγου οφειλετών για οφειλές από φόρους και εισφορές κοινωνικής ασφάλισης που εκκρεμούν για περισσότερο από τρεις μήνες.
23. Φορολογικό πιστοποιητικό. Μείωση – λαμβάνοντας υπ’ όψιν την τεχνική βοήθεια- των περιορισμών στη διεξαγωγή ελέγχων των φορολογικών δηλώσεων, με την επιφύλαξη του συστήματος εξωτερικού φορολογικού πιστοποιητικού.
24. Διαγραφή ληξιπρόθεσμων οφειλών. Βελτίωση των κανόνων περί διαγραφής μη εισπράξιμων φόρων.
25. Ελεγκτές. Αφαίρεση της προσωπικής αστικής ευθύνης των φορολογικών υπαλλήλων για τη λήψη μέτρων είσπραξης παλαιών οφειλών.
26. Εθνική στρατηγική εισπράξεων. Πρόταση και εφαρμογή εντός του 2016 εθνικής στρατηγικής είσπραξης, συμπεριλαμβανομένης της περαιτέρω αυτοματοποίησης της είσπραξης οφειλών.
27. Μητρώα ΦΠΑ. Θέσπιση νομοθεσίας για την επιτάχυνση των διαδικασιών διαγραφής και τον περιορισμό της επανεγγραφής στα μητρώα ΦΠΑ για την προστασία των εσόδων από τον ΦΠΑ.
28. Απάτη ΦΠΑ. Θέσπιση της δευτερογενούς νομοθεσίας που απαιτείται για τη σημαντική ενίσχυση της αναδιοργάνωσης του τμήματος επιβολής του ΦΠΑ, προκειμένου να ενισχυθεί η επιβολή του ΦΠΑ και να καταπολεμηθεί η αλυσιδωτή απάτη στον τομέα του ΦΠΑ (τύπου «καρουσέλ»).
29. Αύξηση ορίου απαλλαγής ΦΠΑ. Υποβολή αιτήματος στην Επιτροπή ΦΠΑ της Ε.Ε. και εκπόνηση αξιολόγησης των επιπτώσεων που θα έχει η αύξηση του κατώτατου ορίου ΦΠΑ στα 25.000 ευρώ.
30. Εισπράξεις μεγάλων οφειλών. Ενίσχυση της Μονάδας Μεγάλων Οφειλετών (ΕΜΕΙΣ), για τη βελτίωση της ικανότητάς της επί θεμάτων που αφορούν την εκκαθάριση και την είσπραξη φόρων, καθώς και στελέχωσή της- με ιδιαίτερα ικανούς νομικούς συμβούλους, υποστηριζόμενους από διεθνή ανεξάρτητη εταιρεία εμπειρογνωμόνων- για την εκτίμηση της βιωσιμότητας των οφειλετών.
31. Αυτονομία ΓΓΔΕ. Θέσπιση νομοθεσίας για την ίδρυση αυτόνομου φορέα εσόδων με την οποία θα προσδιορίζονται:
α) η νομική μορφή, η οργάνωση, το καθεστώς και το πεδίο άσκησης των αρμοδιοτήτων του φορέα
β) οι εξουσίες και οι λειτουργίες του διευθύνοντος συμβούλου και του ανεξάρτητου Διοικητικού Συμβουλίου
γ) η σχέση με το υπουργείο Οικονομικών και άλλους κυβερνητικούς φορείς
δ) η ευελιξία όσον αφορά τους ανθρώπινους πόρους του φορέα και η σχέση του με δημόσια διοίκηση
ε) η αυτονομία του προϋπολογισμού του, με τη δική του Γενική Διεύθυνση Οικονομικών Υπηρεσιών και νέο τρόπο χρηματοδότησης για την εναρμόνιση των κινήτρων με την είσπραξη των εσόδων και για τη διασφάλιση της προβλεψιμότητας και της ευελιξίας του προϋπολογισμού
στ) υποβολή εκθέσεων στην κυβέρνηση και το κοινοβούλιο.