Στο ίδιο έργο θεατές είμαστε και πάλι και ζούμε ημέρες του καλοκαιριού του 2015. Οι εταίροι μας αυτή τη φορά δεν μας απειλούν με Grexit αλλά με έξοδο από την Συνθήκη Σένγκεν! Τα “μηνύματα” στην Αθήνα έρχονται τόσο μέσω ενός μπαράζ δημοσιευμάτων από μεγάλες ξένες εφημερίδες, όσο και από την ίδια την Κομισιόν.
To σχέδιο διετούς αναστολής της συνθήκης Σένγκεν εξετάζει αύριο το Κολέγιο των Επιτρόπων, ανοίγοντας τον δρόμο για τον, ουσιαστικό, αποκλεισμό της Ελλάδας από την ευρωπαϊκή ζώνη ελεύθερης κίνησης των πολιτών. Όπως γράφει η γαλλική Le Monde, πρόκειται για ένα σχέδιο, «που στην πράξη οδηγεί σε αποκλεισμό της Ελλάδας, πρώτης πύλης εισόδου των προσφύγων στην Ευρώπη, από τον χώρο ελεύθερης διακίνησης των πολιτών που θεωρείται μια από τις θεμελιώδεις και πιο πολύτιμες αρχές της ΕΕ».
Και συνεχίζει το δημοσίευμα: Χώρες όπως η Ουγγαρία, η Αυστρία και η Σλοβενία, ζητούν το κλείσιμο των συνόρων ανάμεσα στην Ελλάδα και την ΠΓΔΜ και επι της ουσίας τον αποκλεισμό της χώρας μας από την Σένγκεν. Το παιχνίδι του καλού και του κακού, το παίζουν από την μια ο Πρόεδρος της Κομισιόν ο οποίος επαναλαμβάνει συνεχώς ότι δεν υπάρχει περίπτωση απομόνωσης της Ελλάδας, «Πάντα μαχόταν για την Ελλάδα και θα συνεχίσει να το πράττει», είπε διπλωματική πηγή της Κομισιόν, και από την άλλη οι υπουργοί Εσωτερικών της ΕΕ οι οποίοι ζήτησαν την άμεση ενεργοποίηση του άρθρου 26 της Συνθήκης Σένγκεν.
Εδώ αξίζει να σταθούμε, γιατί η εκπρόσωπος της Κομισιόν αρμόδια για θέματα μετανάστευσης Νατάσα Μπερτρό υπογράμμισε σήμερα την απόφασή της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να προετοιμαστεί δια παν ενδεχόμενο, προκειμένου να διασφαλιστεί η δημόσια τάξη και η ασφάλεια των χωρών της ζώνης Σένγκεν από τις μεταναστευτικές πιέσεις.
Τι σημαίνει αυτό; Όταν την ρώτησαν πόσο πιθανό είναι το ενδεχόμενο να ενεργοποιηθεί το άρθρο 26 της Συνθήκης Σένγκεν, βάσει του οποίου οι έλεγχοι στα εσωτερικά σύνορα της ΕΕ μπορούν να παραταθούν ως δύο έτη, η Ν. Μπερτρό απάντησε:
«Θέλουμε να είμαστε προετοιμασμένοι και γι αυτό εξετάζουμε τις επιλογές, βάσει του άρθρου 26 , αν και όταν θα χρειαστεί να το ενεργοποιήσουμε. Δεν βρισκόμαστε ακόμα στο στάδιο ενεργοποίησής του». Είπε ακόμα ότι οι μεταναστευτικές ροές προς την Ευρώπη δεν αναμένεται να μειωθούν σύντομα, απεναντίας εκτιμάται ότι όσο βελτιώνεται ο καιρός θα αυξηθούν. «Αν η κατάσταση δεν αλλάξει θα μπορούσαν να συντρέξουν λόγοι που αφορούν τη δημόσια τάξη και την ασφάλεια για να διατηρηθούν οι έλεγχοι στα εσωτερικά σύνορα της ΕΕ, όσο τα εξωτερικά σύνορα δεν ελέγχονται αποτελεσματικά», δήλωσε η Μπερτρό.
Εξάλλου, αναφερόμενη σε πρόσφατα στοιχεία της Frontex, η Ν. Μπερτρό επεσήμανε ότι όλο και περισσότεροι οικονομικοί μετανάστες προσπαθούν να εισέλθουν στην ΕΕ και υπογράμμισε την ανάγκη να υπάρξει μια αποτελεσματική πολιτική επιστροφών.
Κληθείσα να σχολιάσει το γεγονός ότι το Πακιστάν και το Μαρόκο δε συνεργάζονται με την Ελλάδα για την επιστροφή των μεταναστών, η Ν. Μπερτρό ανέφερε ότι όσον αφορά το Πακιστάν υπάρχει συμφωνία επανεισδοχής με την ΕΕ, αλλά υπάρχουν προβλήματα στην εφαρμογή της τα οποία η Επιτροπή προσπαθεί να επιλύσει. Όσον αφορά το Μαρόκο, η Επιτροπή βρισκεται σε διαπραγματεύσεις με τις τοπικές Αρχές για να καταλήξει σε συμφωνία επανεισδοχής με τη χώρα.
Σύμφωνα με πληροφορίες του newsit.gr από διπλωματικές πηγές στις Βρυξέλλες, το Κολλέγιο των Επιτρόπων αύριο στην συνεδρίαση, θα εξετάσει τα αποτελέσματα μιας επιθεώρησης που έγινε αιφνιδιαστικά στα νησιά και η οποία αποδείχθηκε προβληματική για την Ελλάδα.
Aντιθέτως ήταν καλή η εικόνα στα χερσαία σύνορα με την Τουρκία. Το Κολλέγιο των Επιτρόπων θα αποφασίσει όχι την αποβολή της Ελλάδας από την Σένγκεν, όπως γράφει η Monde, αλλά αναμένεται να κάνει συστάσεις και να δώσει χρονικά περιθώρια για να διορθωθεί η κατάσταση.
Αυτό που συζητείται έντονα τις τελευταίες ώρες είναι η αποκάλυψη σοκ από τον υπουργό Μεταναστευτικής Πολιτικής, Γιάννη Μουζάλα στον ΣΚΑΙ, ότι οι υπουργοί Εσωτερικών έθεσαν χθες θέμα δημιουργίας στρατοπέδου 300 με 400.000 μεταναστών στην Αθήνα!
Το θέμα, όπως είπε ο κ. Μουζάλας το έθεσε ο βέλγος υπουργός Εσωτερικών τη Δευτέρα στη Σύνοδο για το μεταναστευτικό στην Ολλανδία. «Ο βέλγος υπουργός έθεσε το ανιστόρητο θέμα για στρατόπεδο 300 – 400.000 μεταναστών στην Αθήνα» ανέφερε χαρακτηριστικά ο αναπληρωτής υπουργός Μεταναστευτικής. «Η Συνθήκη Σένγκεν κινδυνεύει ευρωπαϊκά, η Ευρώπη κινδυνεύει, η Ευρώπη φοβάται, ανησυχώ» τόνισε ο υπουργός, αναγνωρίζοντας ότι «είναι δύσκολη η κατάσταση για τη χώρα μας όσον αφορά το προσφυγικό».
Ο Γιάννης Μουζάλας είπε ακόμα ότι τα hotspots θα είναι έτοιμα μέχρι τέλη Φεβρουαρίου, ενώ αρχές Μαρτίου θα είναι λειτουργικά.
Την ίδια ώρα δημοσιεύματα των Financial Times αλλά και της FAZ κάνουν λόγο το μεν για «ανταλλαγή χρέους» με πρόσφυγες και το δε για αποκλεισμό» της Ελλάδας από τη ζώνη Σένγκεν!
Σύμφωνα με την FAZ, οι υπουργοί Εσωτερικών της Γερμανίας, της Αυστρίας και της Σουηδίας απειλούν με «αποκλεισμό» της Ελλάδας από τη ζώνη Σένγκεν. Κατά την τελευταία συνεδρίαση του ευρωπαϊκού συμβουλίου Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων τη Δευτέρα στο Άμστερνταμ, ο γερμανός υπουργός Εσωτερικών Τόμας ντε Μεζιέρ ανέφερε ότι η Ελλάδα θα πρέπει να διευθετήσει «τα του οίκου της» και μάλιστα μέσα «στις επόμενες εβδομάδες». Απαντώντας σε ερώτηση για ενδεχόμενη παράταση των ελέγχων στα γερμανικά σύνορα και μετά τον Μάιο, ο ντε Μεζιέρ δήλωσε χαρακτηριστικά: «Ο Μάιος είναι ακόμα μακριά».
Στην ανάλυσή της η Frankfurter Allgemeine σημειώνει ότι η «άσχημη» φρασεολογία για τη χώρα που πρέπει να διευθετήσει «τα του οίκου της» επιστρέφει, υπενθυμίζοντας ότι αντίστοιχες αιτιάσεις είχαν διατυπωθεί στην κρίση του ευρώ. Εκτιμά ωστόσο ότι οι απειλές «εμπεριέχουν και την ελπίδα» ότι θα αποτραπεί τελικά το κλείσιμο των συνόρων.
Η Frankfurter Allgemeine υπενθυμίζει πάντως ότι ο αποκλεισμός μίας χώρας από τη ζώνη Σένγκεν παρά τη θέλησή της είναι νομικά ανέφικτος, ωστόσο εκτιμά ότι υπάρχουν δυνατότητες αυξημένων ελέγχων, οι οποίες εν μέρει ήδη υλοποιούνται, όταν για παράδειγμα συγκεκριμένες χώρες συμφωνούν μεταξύ τους να προστατεύσουν τα κοινά σύνορά τους παρά τα προβλεπόμενα από το Σένγκεν. Στα τέλη Νοεμβρίου ο ολλανδός υπουργός Οικονομικών Γερούν Ντάισελμπλουμ είχε κάνει λόγο για μία ζώνη «μίνι Σένγκεν» με ασφαλή εσωτερικά σύνορα εντός της ΕΕ, η οποία θα περιλαμβάνει τη Γερμανία, την Αυστρία, τη Σουηδία, τη Φινλανδία, το Βέλγιο, την Ολλανδία και το Λουξεμβούργο.
Υπενθυμίζεται ότι το κοινοβούλιο της Δανίας αναμένεται να εγκρίνει σήμερα το μεσημέρι την τροποποίηση, επί το αυστηρότερο, της νομοθεσίας περί ασύλου. Εφεξής, οι αρχές θα έχουν το δικαίωμα να κατάσχουν χρηματικά ποσά ή περιουσιακά στοιχεία που φέρουν μαζί τους οι πρόσφυγες και αιτούντες άσυλο, όταν αυτά ξεπερνούν σε αξία τις 10.000 κορώνες (1.340 ευρώ). Τα σχετικά έσοδα θα «αξιοποιούνται» για να πληρωθεί η διαμονή και σίτιση των προσφύγων. Επιπλέον δυσχεραίνεται η επανένωση των οικογενειών μετά την παροχή ασύλου σε κάποιο από τα μέλη της, ενώ μειώνεται η διάρκεια ισχύος της προσωρινής άδειας παραμονής. Το Συμβούλιο της Ευρώπης κάνει λόγο για παραβίαση της Ευρωπαϊκής Συνθήκης Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων από τη Δανία.
Η Ε.Ε. έχει αντιμετωπίσει δύο μεγάλες κρίσεις το τελευταίο εξάμηνο. Η μία αφορά το ευρώ και η άλλη το προσφυγικό. Από σύμπτωση, οι ίδιες δύο χώρες βρίσκονται στο επίκεντρο και των δύο προβλημάτων, η Ελλάδα και η Γερμανία.
Το περασμένο καλοκαίρι, η Γερμανία έφτασε πολύ κοντά στο να διώξει την Ελλάδα από το ευρώ, αντί να συμφωνήσει σε νέο δάνειο δισεκατομμυρίων ευρώ προς την ελληνική κυβέρνηση. Τώρα, η Γερμανία παραπαίει από το βάρος της έλευσης πάνω από 1 εκατ. προσφύγων, οι περισσότεροι εκ των οποίων πέρασαν στην Ευρώπη μέσω της Ελλάδας.
Έφτασε η ώρα να σκεφτούμε δημιουργικά πως τα δύο προβλήματα μπορούν να συνδυαστούν σε ένα διπλωματικό πακέτο που θα βοηθάει και τις δύο χώρες. Το γενικό περίγραμμα της συμφωνίας θα είναι απλό.
Η Ελλάδα θα συμφωνήσει να σφραγίσει τα βόρεια σύνορα της με την βοήθεια της Ε.Ε., διακόπτοντας την ροή μεταναστών στην βόρεια Ευρώπη. Σε αντάλλαγμα, η Γερμανία θα συμφωνήσει σε μια μεγάλη διαγραφή του ελληνικού χρέους, καθώς και σε άμεση οικονομική βοήθεια για την διαχείριση της τρέχουσας κρίσης. Οι πρόσφυγες που θα καταφθάνουν στην Ελλάδα θα φιλοξενούνται στα ελληνικά νησιά, σε καταυλισμούς προσφύγων υπό την διαχείριση της Ευρωπαϊκής Ένωσης και θα επιστρέφουν στην Συρία (ή όπου αλλού πηγαίνουν) μόλις αποκατασταθεί η ειρήνη.
Το σχέδιο αυτό φαίνεται ακραίο. Αλλά πτυχές του μπορεί να έχουν ήδη αρχίσει διστακτικά να προωθούνται. Σύμφωνα με δημοσιεύματα, αξιωματούχοι της Ε.Ε. εξετάζουν την «περίφραξη» της Ελλάδας με το κλείσιμο των συνόρων ανάμεσα στην Ελλάδα και στην ΠΓΔΜ, που είναι το βασικό μονοπάτι προς τα βόρεια.
Σύμφωνα με δημοσίευμα των Financial Times, το σχέδιο αυτό «φέρεται να έχει την στήριξη του Βερολίνου». Η λήψη μέτρων μπορεί να γίνει σχετικά γρήγορα. Την περασμένη εβδομάδα, ο Ολλανδός πρωθυπουργός Μαρκ Ρούτε, ανέφερε ότι η Ε.Ε. πρέπει να ανακτήσει τον έλεγχο του προσφυγικού προβλήματος «μέσα στις επόμενες έξι με οκτώ εβδομάδες», προσθέτοντας: «Δεν μπορούμε να ανταπεξέλθουμε πλέον σε αυτά τα νούμερα».
Με μια πρώτη εκτίμηση, οποιαδήποτε ιδέα της συγκέντρωσης των προσφύγων στην Ελλάδα ακούγεται ριψοκίνδυνη.
Χωρίς καλή διαχείριση, θα μπορούσε να αφήσει εκατοντάδες χιλιάδες απελπισμένους πρόσφυγες σε μια χώρα 11 εκατομμυρίων η οποία είναι αντιμέτωπη με ανεργία 25% και ένα εθνικό χρέος που πλησιάζει το 180% του ΑΕΠ.
Αλλά το τεράστιο χρέος της Ελλάδας μπορεί τελικά να είναι το κλειδί για την λύση του προβλήματος. Η κυβέρνηση του Αλέξη Τσίπρα, έχει επιμείνει επανειλημμένα ότι τα χρέη της χώρας πνίγουν την οικονομία. Η Γερμανία, που είναι ο μεγαλύτερος δανειστής της Ελλάδας, έχει επιμείνει επανειλημμένα ότι τα γερμανικά δάνεια στην Αθήνα πρέπει τελικά να αποπληρωθούν. Αλλά η προσφυγική κρίση έχει δημιουργήσει ένα πιο άμεσο πρόβλημα για τους Γερμανούς φορολογουμένους από το σχετικά αφηρημένο ερώτημα για το πότε η Ελλάδα θα αποπληρώσει τα χρέη της.
Αν οι Έλληνες εμφανίζονταν να κάνουν μια μεγάλη χάρη στους Γερμανούς με τον περιορισμό των προσφυγικών ροών, θα ήταν πολύ πιο εύκολο για την Γερμανίδα καγκελάριο Άγκελα Μέρκελ να υποστηρίξει στους ψηφοφόρους της μια πρόταση για ελάφρυνση του ελληνικού χρέους. Και μόλις έκαναν την πρώτη κίνηση οι Γερμανοί, θα ακολουθούσαν και οι υπόλοιποι πιστωτές της Ελλάδας. Η συμφωνία θα ήταν ελκυστική και για την Ελλάδα. Θα προσέφερε μια οριστική ανακούφιση από τα χρέη, με αντάλλαγμα έναν προσωρινό ρόλο ως το βασικό κέντρο υποδοχής της Ε.Ε. για τους πρόσφυγες. Η Ε.Ε. θα μπορούσε επίσης να αναλάβει το βάρος της χρηματοδότησης και της διαχείρισης των προσφυγικών κέντρων στο ελληνικό έδαφος, που θα μπορούσαν να προσφέρουν προστασία και εκπαίδευση για τα παιδιά και ευκαιρίες απασχόλησης για τους ενήλικες.
Ορισμένοι θα αντιτείνουν πως θα ήταν ανήθικο ή παράνομο για την Ευρώπη να αλλάξει το τρέχον σύστημα για το άσυλο. Αλλά το σύστημα αυτό βρίσκεται ούτως ή άλλως στα πρόθυρα της κατάρρευσης και θρέφει την άνοδο των ακραίων πολιτικών δυνάμεων εντός της Ε.Ε. Οι περισσότεροι Ευρωπαίοι αισθάνονται συμπόνοια για τους πρόσφυγες που φοβούνται ότι θα χάσουν τις ζωές τους αλλά ανησυχούν για ένα ανεξέλεγκτο κύμα μετανάστευσης από την Μέση Ανατολή.
Οπότε είναι κρίσιμο να σπάσει η σύνδεση ανάμεσα στην προσωρινή προστασία από τον πόλεμο και την προσφορά μόνιμης μετανάστευσης στην Ε.Ε. Μόλις η σύνδεση αυτή σπάσει, η ευρωπαϊκή κοινή γνώμη θα καθησυχαστεί. Και ενώ οι άνθρωποι που κινδυνεύουν θα συνεχίσουν να δέχονται προστασία εντός της Ευρώπης, το κλείσιμο της πορείας προς την Γερμανία θα αποδυναμώσει τον βασικό παράγοντα έλξης για τους οικονομικούς μετανάστες.
Ένα μοντέλο που θα μπορούσαν να σκεφτούν οι Ευρωπαίοι είναι οι καταυλισμοί που δημιουργήθηκαν για εκατομμύρια εκπατρισμένους στην Ευρώπη μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Προσέφεραν καταφύγιο και βοήθησαν οικογένειες να ξαναενωθούν. Πολύ εκπατρισμένοι επανεγκαταστάθηκαν σε τρίτες χώρες, λόγω της αλλαγής των συνόρων. Αλλά η καλύτερη επιλογή ήταν πάντοτε η επιστροφή των προσφύγων στις χώρες τους.
Όσο ζοφερή και αν είναι η σημερινή κατάσταση στην Μέση Ανατολή, δεν είναι τόσο χαοτική όσο στην μεταπολεμική Ευρώπη, που κάνει πιο ρεαλιστική την ιδέα ότι θα επιστρέψουν κάποια στιγμή στο σπίτι τους οι Σύροι, Ιρακινοί και άλλοι πρόσφυγες. Το έργο της ανοικοδόμησης της Συρίας, μετά τον πόλεμο, θα είναι πολύ πιο εύκολο αν η μεσαία τάξη της χώρας δεν έχει στο μεταξύ εγκατασταθεί εντός της Ε.Ε. Ο επαναπατρισμός των Σύρων προσφύγων θα έχει καθοριστική σημασία στο να αποκτήσει και πάλι μέλλον η χώρα.
Φυσικά υπάρχει ο κίνδυνος ότι ο πόλεμος θα συνεχιστεί και ότι τα «προσωρινά» προσφυγικά κέντρα θα γίνουν μόνιμα, όπως συνέβη και στην Παλαιστίνη. Αλλά, αν σε λίγα χρόνια, υπάρχουν μικρές πιθανότητες να επιστρέψουν σπίτι τους οι Σύροι, τότε το καθεστώς όσων ζουν στους καταυλισμούς προσφύγων της Ε.Ε. μπορεί να επανεξεταστεί. Τουλάχιστον μια επανεξέταση θα μπορούσε να γίνει με ομαλό και οργανωμένο τρόπο και όχι στην σημερινή χαοτική ατμόσφαιρα.
Είμαι βέβαιος πως μια σοβαρή εξέταση μις συμφωνίας ανάμεσα στην Ελλάδα και την Γερμανία για επίλυση του προβλήματος του χρέος με αντάλλαγμα το προσφυγικό θα εμφάνιζε μια σειρά από πρακτικά, ηθικά και νομικά προβλήματα.
Αλλά δεν έχω ακούσει ακόμα κάποια καλύτερη ιδέα.
πηγη: euro2day, deutchewelle LeMonde
Αριθμός Πιστοποίησης Μ.Η.Τ.232163