Πολλά έχουν ακουστεί γι’ αυτή την περιβόητη σύσκεψη στις Κάννες μετά την απόφαση του Γιώργου Παπανδρέου, τον Οκτώβριο του 2011, να ζητήσει δημοψήφισμα για την έγκριση του δεύτερου δανείου που είχε δοθεί στην Ελλάδα.
Πολλά έχουν επίσης γραφτεί και θα γραφτούν ακόμα. Ο καθένας έχει τη δική του αλήθεια. Άλλη ο Μπαρόζο, άλλη ο Γιούνκερ, άλλη ο Σαρκοζί και η Μέρκελ, άλλη ο Γιώργος Παπανδρέου. Αυτή τη φορά, τα γεγονότα διηγείται ο Ευάγγελος Βενιζέλος.
Ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης κι ένας από τους ανθρώπους που έζησαν στο… πετσί τους τα γεγονότα εκείνου του διαστήματος μίλησε στον Guardian για τα όσα συνέβησαν πριν και μετά τις Κάννες.
Όπως γράφει η δημοσιογράφος, ακόμα και τώρα, όταν μιλάει για τις Κάννες, ο Ευάγγελος Βενιζέλος χλωμιάζει…
Στην αρχή, όπως λέει ο Ευάγγελος Βενιζέλος, υποστήριξε την ιδέα του Γιώργου Παπανδρέου για δημοψήφισμα γιατί δεν ήθελε να διαιρέσει ακόμη περισσότερο τη χώρα ή το ΠΑΣΟΚ. Αλλά όταν ένα email από τον Γιώργο Παπανδρέου τον έκανε να συνειδητοποιήσει πως ο τότε πρωθυπουργός δεν είχε ενημερώσει τους υπόλοιπους ηγέτες της ΕΕ, ένιωσε τόσο αδιάθετος που μπήκε στο νοσοκομείο με σκωληκοειδίτιδα λόγω άγχους.
«Ήταν ένα πράγμα να μην ενημερώσει εμένα, αλλά εντελώς άλλο να μην το έχει πει στη Μέρκελ ή τον Σαρκοζί ή κανέναν στην ΕΕ. Όταν έλαβα εκείνο το email στη 1.30 μετά τα μεσάνυχτα που ρωτούσε: “Τι θα συμβεί αν χάσουμε;”, του απάντησα: “Είσαι καλά; Ανακοινώνεις όλα αυτά τα πράγματα και ρωτάς τώρα; Δεν είχες σκεφτεί τίποτα από όλα αυτά πριν;”. Ένιωσα τόσο αδιάθετος διαβάζοντας εκείνο το email που χρειάστηκε να πάω στο νοσοκομείο στις 4 τα ξημερώματα», λέει ο Ευάγγελος Βενιζέλος.
Στις 6.30 το πρωί, ενώ ήταν με ορό, το τηλέφωνο του άρχισε να χτυπάει. Πρώτος πήρε ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών, Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, μετά ο επίτροπος Οικονομικών Όλι Ρεν και έπειτα ο Γιούνκερ. Όλοι ήθελαν να μάθουν τι συνέβαινε. «Δεν υπήρχε άλλος τρόπος – έπρεπε να συνοδεύσει τον Παπανδρέου στις Κάννες», σημειώνει η συντάκτης.
Εκεί, σύμφωνα με τον ίδιο, ο Ευάγγελος Βενιζέλος πραγματοποίησε μία «λαμπρή» εμφάνιση «υπερασπιζόμενος τον πρωθυπουργό μου».
«Όλα αυτά τα χρόνια, ποτέ δεν είχα δει τόσο αντι διπλωματική συμπεριφορά», θυμάται ο Ευάγγελος Βενιζέλος. «Το κλίμα ήταν εξαιρετικά βαρύ, απολύτως τραγικό. Και πολύ πολύ επιθετικό», λέει.
«Ήταν ένα γεύμα στο οποίο μόνο τέσσερις από τους 14 συμμετέχοντες μίλησαν και κανείς δεν έφαγε Καθισμένοι μπροστά από τα κρυστάλλινα ποτήρια, φτιαγμένα από την καλύτερη πορσελάνη, η Άνγκελα Μέρκελ και ο Νικολά Σαρκοζί αγριοκοίταζαν τους δύο άνδρες στην απέναντι πλευρά του τραπεζιού. Για τους δυο ηγέτες, το έκτακτο δείπνο είχε ξαφνικά μετατραπεί σε καθοριστική στιγμή «που μπορούσε να σώσει ή να διαλύσει την ευρωζώνη», ξεκινά το δημοσίευμα του Guardian.
Η Ελλάδα ποτέ πριν δεν είχε φτάσει πιο κοντά στην έξοδο από την ευρωζώνη.
Ο Ευάγγελος Βενιζέλος, που σύμφωνα με τη δημοσιογράφο ακόμη χλωμιάζει όταν μιλά για εκείνη τη νύχτα, θυμάται το κακό κλίμα. «Ήταν τραγικό» λέει.
Αφού η συντάκτης εξιστορεί τα όσα έγιναν μετά τη Σύνοδο της 26ης Οκτωβρίου, όταν αποφασίστηκε το κούρεμα του ελληνικού χρέους και το δεύτερο δάνειο ύψους 130 δισ. ευρώ, και τη «βόμβα» Παπανδρέου μπροστά στην… άφωνη ΚΟ του ΠΑΣΟΚ για δημοψήφισμα, φτάνει σιγά σιγά και στο δραματικό βράδυ των Καννών.
Μέρκελ και Σαρκοζί εξοργίστηκαν με την ανακοίνωση Παπανδρέου και η υπομονή τους εξαντλήθηκε, γράφει. «Ο Σαρκοζί ήταν εξαιρετικά εκνευρισμένος», θυμάται ο Ευάγγελος Βενιζέλος και συμπληρώνει: «Κανείς δεν μπορούσε να μιλήσει, καθώς μιλούσε εκείνος συνεχώς. Η Μέρκελ ήταν πιο ήρεμη, αλλά το μήνυμά της ήταν ξεκάθαρο: είτε ακυρώνετε το δημοψήφισμα ή διεξάγετε ένα, αμέσως, που θα ρωτά: “ναι ή όχι στο ευρώ”. Και μετά από αυτό θα δούμε αν θα προχωρήσουμε με την επόμενη δόση της βοήθειας, το πρόγραμμα διάσωσης, το κούρεμα».
Το τελεσίγραφο έθεσε ένα «ανυπόφορο δίλημμα», σχολιάζει η συντάκτρια. Ο Ευάγγελος Βενιζέλος συνεχίζει: «Φανταστείτε την αντίδραση των αγορών. Σε τρεις ημέρες θα είχαμε καταρρεύσει. Δε θα είχαμε φτάσει ποτέ στο δημοψήφισμα επειδή θα είχε σημειωθεί μαζική ανάληψη καταθέσεων από τις τράπεζες». Το δημοψήφισμα υποτίθεται ότι θα ήταν για το πρόγραμμα λιτότητας, ποτέ για την παρουσία της χώρας στο ευρώ.
Φοβούμενη τα χειρότερα, συνεχίζει το δημοσίευμα, η Μέρκελ πρότεινε να παραμείνει ο Βενιζέλος για να εξετάσει όλα τα πιθανά σενάρια εξόδου από την ευρωζώνη μαζί με τον τότε επικεφαλής του Eurogroup Ζαν Κλοντ Γιούνκερ και τους υπουργούς Οικονομικών Γερμανίας και Γαλλίας, «διότι το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος θα μπορούσε κάλλιστα να είναι “όχι”». Τόσο ο Γιούνκερ, «γνωστός για τη συμπάθειά του προς την Ελλάδα», όπως γράφει η εφημερίδα, όσο και ο Βενιζέλος αρνήθηκαν να παραμείνουν.
Η Guardian αναφέρει επίσης ότι παρά τις διαψεύσεις από το Βερολίνο την περασμένη εβδομάδα ότι ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε είχε υποστηρίξει την έξοδο της Ελλάδας από το ευρώ, όπως ισχυρίζονταν οι Financial Times, έγγραφα που τέθηκαν στη διάθεση της εφημερίδας δείχνουν πως όταν η ελληνική αντιπροσωπεία ταξίδεψε για τις Κάννες υπήρχαν ήδη σχέδια για την αντιμετώπιση του ενδεχομένου ενός Grexit.
Τα έγγραφα δείχνουν ότι έως τον Μάρτιο του 2012 η ΕΚΤ είχε συντάξει έναν οδικό χάρτη με έκτακτα βήματα που θα λαμβάνονταν αν το σχέδιο αναδιάρθρωσης χρέους φαινόταν απίθανο να επιτύχει. Το «σενάριο καταστροφής» περιελάμβανε πάγωμα των καταθέσεων, με τις αναλήψεις να περιορίζονται στα 100 ευρώ την εβδομάδα και περιορισμούς στην κίνηση κεφαλαίων.
Ο Ευάγγελος Βενιζέλος επιμένει πως δε γνώριζε για τις προθέσεις Παπανδρέου σχετικά με δημοψήφισμα. Και λέει πως ο τότε πρωθυπουργός δεν του είχε πει τίποτα γιατί ήξερε πως θα διαφωνούσε.
Στις Κάννες «υπερασπίστηκα τον πρωθυπουργό μου». Αλλά όταν είδε ότι διακυβευόταν το μέλλον της χώρας άλλαξε τακτική. «Η πτήση της επιστροφής στην Αθήνα ήταν η πιο δραματική που έχω κάνει ποτέ», λέει.
Από τη μια ο Γιώργος Παπανδρέου δεν έκανε πίσω από το δημοψήφισμα, από την άλλη Μέρκελ και Σαρκοζί σε κοινή συνέντευξη Τύπου είχαν, χωρίς να το ξέρει ο Παπανδρέου, ξεκαθαρίσει πως η Ελλάδα είχε μία επιλογή: δημοψήφισμα για παραμονή ή έξοδο από την ευρωζώνη.
«Ως υπουργός Οικονομικών έπρεπε να πω κάτι. Αν την επομένη οι Έλληνες ξυπνούσαν με το ευρωπαϊκό μέλλον της χώρας τους τόσο αβέβαιο θα είχαμε απόλυτο πανικό και μαζικές αναλήψεις. Θα είχαμε προκαλέσει μεγάλη ζημιά στην ευρωζώνη, πέρα από την αυτοκαταστροφή μας», συνεχίζει ο Ευάγγελος Βενιζέλος.
Καθώς ο κ. Παπανδρέου κοιμόταν στο κάθισμά του, ο Βενιζέλος ετοίμαζε μία δήλωση που θα ήταν τελικά «η αρχή του τέλους του δημοψηφίσματος», όπως σχολιάζει η συντάκτης.
Εντός λεπτών από την προσγείωση, η οκτώ παραγράφων ανακοίνωσή του δόθηκε στη δημοσιότητα. «Η θέση της Ελλάδα εντός του ευρώ είναι μια ιστορική κατάκτηση που δεν μπορεί να αμφισβητηθεί. Αυτό το κεκτημένο του ελληνικού λαού δεν μπορεί να εξαρτηθεί από ένα δημοψήφισμα».
Όπως καταλήγει το δημοσίευμα, ήταν 4.45 το πρωί, περίπου τρεις ώρες πριν το άνοιγμα των τραπεζών και εννέα ώρες μετά την έναρξη του γεύματος στις Κάννες. «Η πιο σκοτεινή ώρα της ευρωζώνης είχε περάσει», καταλήγει το δημοσίευμα.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ
Βενιζέλος: Όλα και πριν και μετά τις Κάννες ήταν αποφάσεις Παπανδρέου
Αριθμός Πιστοποίησης Μ.Η.Τ.232163