Αρκετό καιρό τώρα, σειρά δημοσκοπήσεων έχει αποτυπώσει ιδιαιτέρως έντονα αισθήματα οργής και απογοήτευσης των πολιτών σε σχέση με το κομματικό σύστημα. Όλο και μεγαλύτερες αποστάσεις της κοινωνίας από τα κόμματα. Όλο και εντεινόμενη απαξία (όχι απαραιτήτως και όχι πάντα δικαιολογημένη) για θεσμούς – κλειδιά στον τρόπο που λειτουργεί η κοινωνία.
Αυτή η δημοσκόπηση αποτυπώνει κάτι πολύ διαφορετικό, συνεπώς και εξαιρετικά ενδιαφέρον. Αποτυπώνει την επίδραση όλων αυτών στις επιλογές μας. Αποτυπώνει τη δημιουργία μίας νέας τάσης, μιας νέας ομάδας. Αποτυπώνει τη δυναμική παρουσία των «εκτός πλαισίου» ψηφοφόρων.
Των ψηφοφόρων, δηλαδή, που θεωρούν ότι το σημερινό κομματικό πλαίσιο δεν είναι αποτελεσματικό, αφού δεν μπορεί να δώσει λύσεις στα προβλήματα μας και δεν είναι έντιμο, αφού διαδραματίζει κεντρικό ρόλο στη διαπλοκή. Θεωρούν λοιπόν ότι η αναπαραγωγή αυτού του κομματικού πλαισίου δεν έχει κανένα νόημα και επιλέγουν να μην πάρουν μέρος στη διαδικασία που το αναπαράγει. Έτσι είτε δηλώνουν ότι δεν θα πάνε να ψηφίσουν (περίπου 16%) είτε ότι δεν θα ψηφίσουν έγκυρα (περίπου 11%).
Είναι ασφαλώς εντυπωσιακό ότι οι «εκτός πλαισίου» ψηφοφόροι αποτυπώνονται στο 27%. Κανείς βεβαίως δεν μπορεί να γνωρίζει πως η στάση αυτή θα εξελιχθεί έως τις εκλογές. Αν δηλαδή πρόκειται για μία «εύκολη» δημοσκοπική καταγραφή αντίδρασης, ή αν και πόσο θα εκδηλωθεί στην κάλπη. Θα διακινδύνευα όμως την εκτίμηση ότι η επόμενη εκλογική αναμέτρηση θα καταγράψει ρεκόρ αποχής στην εκλογική μας ιστορία.
Στο πλαίσιο αυτό, δύο παρατηρήσεις για τα νέα κόμματα που συζητείται ότι μπορεί να δημιουργηθούν και των οποίων επιχειρήσαμε να διερευνήσουμε τη δυναμική.
Πρώτον, η παρουσία τους στην εικονική κάλπη της δημοσκόπησης δεν μετέβαλε ούτε στο ελάχιστο την δύναμη των «εκτός πλαισίου» ψηφοφόρων. Συνεπώς πρόκειται για κόμματα που λογίζονται ως μέρος του σημερινού κομματικού συστήματος και όχι ως μοχλοί ανατροπής του.
Δεύτερον, το δημοσκοπικά ποσοστά που κατέγραψαν αποτελούν απλώς και μόνο χαλαρές ενδείξεις τάσεων. Αφενός γιατί δεν υπάρχουν και συνεπώς δεν ξέρουμε τι πρεσβεύουν και ποια πρόσωπα τα απαρτίζουν και αφετέρου γιατί η ανάλογη εμπειρία αποδεικνύει ότι η απόσταση ανάμεσα σε ποσοστά δημοσκοπήσεων και ποσοστά εκλογών για καινούρια κόμματα είναι πολύ μεγάλη.
Το βέβαιο είναι ότι και τα δύο δείχνουν να αποτελούν διέξοδο για δυσαρεστημένους ψηφοφόρους όλων των κομμάτων, με εξαίρεση εκείνους του ΚΚΕ.
Θεωρώ τη συγκεκριμένη δημοσκόπηση αφετηριακό σημείο για την παρακολούθηση της διαδρομής των «εκτός πλαισίου» ψηφοφόρων, αλλά και των τάσεων της κοινωνίας για τα υπάρχοντα και τα πιθανά καινούρια κόμματα. Το βέβαιο είναι από πλευράς κοινωνικής και πολιτικής ανάλυσης, δεν θα πλήξουμε καθόλου.
Κώστας Παναγόπουλος
Διευθύνων Σύμβουλος Alco
Αριθμός Πιστοποίησης Μ.Η.Τ.232163