Με αφορμή τις προτάσεις του πρωθυπουργού για τη Συνταγματική Αναθεώρηση στη σελίδα του Ποταμιού του Σταύρου Θεοδωράκη αναρτήθηκαν και οι δικές τους προτάσεις.
Συνταγματικές Προτάσεις:
1. Κατάργηση των παρωχημένων διατάξεων: Ελάφρυνση του Συντάγματος, με την κατάργηση περιττών ή παρωχημένων διατάξεων, όπως οι περισσότερες παράγραφοι του άρθρου 14 για τους περιορισμούς στον τύπο. Την τελευταία πενταετία, η Ελλάδα είναι βάσει ερευνών, η χώρα με τις μεγαλύτερες υποχωρήσεις στην ελευθερία του τύπου παγκοσμίως (μαζί με το Μπαχρέιν και την Κεντροαφρικανική Δημοκρατία).
2. Διαχωρισμός Κράτους – Εκκλησίας: Απομάκρυνση από το κείμενο του Συντάγματος των σχέσεων Ανατολικής Ορθοδόξου Εκκλησίας και Πολιτείας, με κατάργηση ολόκληρου του άρθρου 3. Δεν μπορεί παρά να εντυπωσιάζει κάθε καλόπιστο σχολιαστή η σιωπή που τήρησαν εδώ και πολλά χρόνια τα δύο μεγάλα κόμματα για τον εξόφθαλμο αυτό αναχρονισμό του Συντάγματός μας στο πεδίο των δικαιωμάτων και των ελευθεριών. Ούτε η ΝΔ ούτε το ΠΑΣΟΚ ζήτησαν την αναθεώρηση των άρθρων 3 και 13 του Συντάγματος, παρά τις πολλές καταδίκες της χώρας μας από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο του Στρασβούργου για παραβιάσεις στο χώρο της θρησκευτικής ελευθερίας.
3. Εθνικές εκλογές κάθε τέσσερα χρόνια: Βασική θέση του «Ποταμιού» είναι ότι πρέπει να αποφεύγονται οι έκτακτες εκλογικές αναμετρήσεις, κάτι που αποτελεί μόνιμο φαινόμενο στη χώρα. Μια σκέψη προς αυτήν την κατεύθυνση είναι να υιοθετηθεί πρόβλεψη, κατά το σουηδικό πρότυπο, ότι αν διαλυθεί πρόωρα η Βουλή, η νέα Βουλή εκλέγεται για το υπόλοιπο της θητείας της διαλυθείσας.
4. Ευθύνη πολιτικών προσώπων: Αν υπάρχει ένα κεφάλαιο για το οποίο η ιδέα της συνταγματικής αναθεώρησης έχει από καιρό ωριμάσει, αυτό είναι η ευθύνη των πολιτικών και, συγκεκριμένα, των βουλευτών και των Υπουργών. Γιατί, σε αντίθεση με άλλες ρυθμίσεις του Συντάγματος που για τις παρενέργειες που σημειώθηκαν έφταιγε η εφαρμογή τους, εδώ το πρόβλημα εντοπίζεται στις ίδιες τις κρίσιμες διατάξεις:
Η βουλευτική ασυλία είναι ένας θεσμός που υφίσταται στις σύγχρονες δημοκρατίες, περιορίζεται όμως μόνο σε όσα αδικήματα σχετίζονται με την άσκηση των βουλευτικών καθηκόντων και δεν εκτείνεται σε κάθε έγκλημα του κοινού ποινικού δικαίου. Επιπλέον, σύμφωνα με το ισχύον Σύνταγμα, η βουλευτική ασυλία μπορεί μεν να αρθεί με άδεια της Βουλής, πλην όμως αυτή θεωρείται πως δε δόθηκε, «αν η Βουλή δεν αποφανθεί μέσα σε τρεις μήνες». Καθιερώνεται έτσι ένα «τεκμήριο μη άρσεως», αφού, με συστηματική κωλυσιεργία, ο εγκαλούμενος βουλευτής μπορεί να αποφύγει τη δίωξη. Η λύση στο σημείο αυτό είναι απλή: το τεκμήριο πρέπει να αντιστραφεί, ώστε σε περίπτωση που η Βουλή δεν αποφανθεί, να συνεχίζεται κανονικά η ποινική διαδικασία.
Ποινική ευθύνη Υπουργών: Τα πράγματα είναι χειρότερα με το άρθρο 86 του Συντάγματος για την ποινική ευθύνη των Υπουργών. Διότι πρόκειται για νέα ρύθμιση, που μπήκε στο Σύνταγμα με την αναθεώρηση του 2001, για να θεραπεύσει, υποτίθεται, τις αδυναμίες της παλιάς. Βάσει της ισχύουσας ρύθμισης, μόνο η Βουλή έχει αρμοδιότητα να ασκεί δίωξη (αποκλειστική αρμοδιότητα), απαιτείται η αυξημένη πλειοψηφία των 151 βουλευτών (και όχι απλώς των παρόντων), μεσολαβεί η κρίση του πενταμελούς δικαστικού συμβουλίου (που μπορεί να θέσει την υπόθεση στο αρχείο) και εισάγεται βραχύτατη αποσβεστική προθεσμία ως προς τη δίωξη. Πρόκειται για προνομιακό καθεστώς οιονεί ατιμωρησίας που πρέπει άμεσα να καταργηθεί. Προστασία των Υπουργών πρέπει βέβαια να υπάρχει, αλλά θα πρέπει να είναι περιορισμένη και αντίστοιχη με εκείνη των βουλευτών.
5. Ναι στα μη κρατικά Πανεπιστήμια: Το άρθρο 16 θα πρέπει να αναθεωρηθεί ώστε η Ανώτατη Εκπαίδευση να μπορεί να παρέχεται και από μη κρατικά πανεπιστημιακά ιδρύματα. Υπό την παρούσα μορφή του, το άρθρο 16 δεν αρκείται στα βασικά, όπως π.χ. η κατοχύρωση της ακαδημαϊκής ελευθερίας και της δωρεάν παιδείας, αλλά παίρνει θέση σε ζητήματα όπως η νομική φύση των ΑΕΙ και η απαγόρευση των ιδιωτικών Πανεπιστημίων, για τα οποία σε όλες τις δημοκρατικές χώρες αποφαίνεται ο νομοθέτης.
6. Δικαίωμα του εκλέγεσθαι στα 18: Ως συμβολική περισσότερο κίνηση, το Σύνταγμα πρέπει να αναθεωρηθεί ώστε να δύνανται οι νέοι να εκλέγονται βουλευτές. Η δυνατότητα αυτή θα δώσει το σύνθημα ότι η νέα γενιά πρέπει να πάρει τα πράγματα στα χέρια της, να συμμετάσχει ενεργά στην πολιτική ζωή και να διαμορφώσει η ίδια το πολιτικό και κοινωνικό σκηνικό μέσα στο οποίο θα ζήσει τα επόμενα, πολλά χρόνια.
1. Περιστολή κρατικής επιχορήγησης προς τα κόμματα: Θα πρέπει να περισταλεί η κρατική επιχορήγηση προς τα κόμματα κατά 50%. Σε μια εποχή οικονομικής κρίσης, που τα κόμματα χρωστούν ήδη στις τράπεζες περισσότερα από 260 εκατομμύρια ευρώ, δεν δικαιολογούνται παρόμοιες σπατάλες.
2. Παράθυρο στα νέα κόμματα: Θα πρέπει να αντικατασταθεί το ισχύον σύστημα κατανομής της τακτικής και της εκλογικής κρατικής επιχορήγησης προς τα κόμματα, κατά τρόπο που να μην ευνοεί σκανδαλωδώς, όπως σήμερα, τα υφιστάμενα κόμματα, αλλά να πριμοδοτεί την είσοδο νέων σχημάτων στο πολιτικό παιχνίδι.
3. Αλλαγή του εκλογικού συστήματος: Το «Ποτάμι» τάσσεται υπέρ ενός αναλογικότερου, δικαιότερου αλλά και πιο πλουραλιστικού εκλογικού συστήματος. Η χώρα να χωριστεί σε μικρές μονοεδρικές περιφέρειες και οι πολίτες να μπορούν να ψηφίζουν τον τοπικό υποψήφιο (ανεξαρτήτως κόμματος) που θεωρούν ότι τους αντιπροσωπεύει και παράλληλα, το κόμμα τους. Μια ελληνική παραλλαγή δηλαδή του γερμανικού συστήματος με τις διπλές κάλπες. Με αυτό το σύστημα, το οποίο θα διατηρούσε ανέπαφο το σημερινό τρόπο κατανομής των βουλευτών στα κόμματα, ανάλογα με το εκλογικό ποσοστό τους, θα περιοριζόταν σημαντικά το ύψος της δαπάνης που θα έπρεπε να καταβάλουν οι υποψήφιοι για την προβολή τους από τα μέσα ενημέρωσης, η σημαντικότερη δηλαδή πληγή της σημερινής παθογένειας.
4. Χρηματοδότηση των κομμάτων: Τα κόμματα θα πρέπει να επιλέγουν μεταξύ δύο πηγών χρηματοδότησης πριν από κάθε εκλογική αναμέτρηση: μεταξύ της κρατικής επιχορήγησης και της χρηματοδότησης από ιδιώτες. Δε θα μπορούν να λαμβάνουν ταυτόχρονα χρήματα τόσο από το κράτος όσο και από ιδιώτες. Αναφορικά με τη κρατική επιχορήγηση, αυτή θα είναι ένα μίνιμουμ/ελάχιστο ποσό που θα λαμβάνει κάθε κόμμα. Ως προς τους ιδιώτες, θα ισχύει σύστημα απόλυτης διαφάνειας. Απαραίτητο στοιχείο για τη διαφάνεια στην πολιτική και, κατ’ αποτέλεσμα για ένα ανοιχτό κομματικό σύστημα, είναι η ψήφιση ενός νόμου που να ρυθμίζει σε εντελώς διαφορετική βάση τη χρηματοδότηση της πολιτικής και των πολιτικών. Ένα πρώτο βήμα είναι να αλλάξει η σύνθεση του αρμοδίου ελεγκτικού οργάνου, δηλαδή της επιτροπής του άρθρου 29 §2 του Συντάγματος, ώστε οι πολιτικοί να μην κατέχουν την πλειοψηφία. Εξ άλλου, στην αποστολή αυτής της επιτροπής θα πρέπει να συμπεριληφθεί και ο έλεγχος του «πόθεν έσχες» των πολιτικών.
5. Μείωση του αριθμού των βουλευτών: Ως συμβολική περισσότερο κίνηση θα μπορούσε να περιορισθεί με απλό νόμο και ο αριθμός των βουλευτών σε 200, με διατήρηση του ελάχιστου της μιας έδρας για τους μικρούς νομούς. Υπενθυμίζεται ότι, με πληθυσμό ίδιο με το δικό μας, οι Βέλγοι εκλέγουν στην κάτω Βουλή τους 150 βουλευτές˙ το ίδιο και οι Ολλανδοί με 16,6 εκατομμύρια κατοίκους. Ενώ οι Πορτογάλοι (με πληθυσμό 10,3 εκατομμύρια κατοίκους) εκλέγουν 230 βουλευτές.
6. Μείωση του αριθμού των ειδικών συμβούλων: Το «Ποτάμι» θεωρεί πως θα ήταν σκόπιμο, ήδη από σήμερα, να μειωθεί δραστικά ο αριθμός των ειδικών συμβούλων και συνεργατών των υπουργών και βουλευτών. Όπως έχει επισημανθεί και από διεθνείς οργανισμούς, η μείζων απόκλιση από τους ευρωπαϊκούς μέσους όρους εντοπίζεται στο κεφάλαιο αυτό (και όχι πια στο ύψος της βουλευτικής αποζημίωσης), αφού οι θέσεις για κομματικούς φίλους είναι δυσανάλογα πολλές. Οι σχετικές ρυθμίσεις του Β’ Μέρους του Κανονισμού της Βουλής μπορούν να αλλάξουν ευχερώς και από αύριο.
7. Απλό, ολιγόλογο και εύληπτο Σύνταγμα: Μετά από τρεις αναθεωρήσεις – η δεύτερη από τις οποίες το φόρτωσε με διατάξεις απίθανης πολυλογίας – το Σύνταγμά μας είναι ένα από τα μακρύτερα στην Ευρώπη, με πάνω από 27.000 λέξεις, διπλάσιο δηλαδή σε μέγεθος από το μέσο Σύνταγμα της Ευρώπης των 27 (περίπου 15.000 λέξεις). Σε πολλά σημεία του περιέχει μακροσκελείς φιλοσοφικές διαπιστώσεις, διακηρύξεις πίστεως, συνθήματα, ευχές και φιλολογικά σχήματα. Αυτά δεν έχουν θέση μέσα στο Σύνταγμα. Θα πρέπει επίσης να γίνει πιο απλό, δηλαδή εύκολα νοητό από κάθε άνθρωπο μέτριας μορφώσεως.
ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΕΠΙΣΗΣ:
Θεοδωράκης: Συνεργασία με Σαμαρά και Τσίπρα υπό προϋποθέσεις
«Είσαι πιο όμορφος από τον Τσίπρα!» – Το κομπλιμέντο στον Σταύρο Θεοδωράκη
Θεοδωράκης: δεν θέλουμε να κάνουμε πρωθυπουργό τον Σαμαρά ή τον Τσίπρα
Τους υποψήφιους ευρωβουλευτές του “Ποταμιού” παρουσίασε ο Σταύρος Θεοδωράκης
