Πρόκειται για ερώτηση και αίτηση κατάθεσης εγγράφων που απευθύνεται στους υπουργούς Οικονομίας και Ανάπτυξης, Εθνικής Άμυνας, Εξωτερικών, Προστασίας του Πολίτη, Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, Οικονομικών, Υγείας και Μεταναστευτικής Πολιτικής. Το Ποτάμι επισημαίνει ότι η Ελλάδα για τη διαχείριση της προσφυγικής κρίσης χρηματοδοτήθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και ότι από τις αρχές του 2015 μέχρι τον Ιούνιο του 2018 της δόθηκαν 561 εκατομμύρια ευρώ μέσω των εθνικών προγραμμάτων και πάνω από 1 δισ. ευρώ ως έκτακτη βοήθεια (400 εκατ. από τις αρχές του 2015 και άλλα 650 εκατ. ευρώ για την περίοδο 2016-2018).
Ωστόσο, σήμερα μεγάλο ποσοστό των προσφύγων/μεταναστών διαμένει σε κέντρα φιλοξενίας στα νησιά υποδοχής, των οποίων η χωρητικότητα είναι σχεδιασμένη για πολύ λιγότερα άτομα, με αποτέλεσμα να δημιουργούνται απαράδεκτες συνθήκες διαβίωσης. Χαρακτηριστικότατο παράδειγμα, όπως τονίζει το Ποτάμι, είναι η Μόρια της Λέσβου, όπου «σχεδόν 10.000 άνθρωποι συνωστίζονται σε καταυλισμό με μέγιστη χωρητικότητα 3.000 ατόμων και η κατάσταση είναι το λιγότερο τραγική καθώς είναι ανύπαρκτες οι συνθήκες υγιεινής, περιορισμένη η πρόσβαση σε ιατρική φροντίδα και καθημερινά είναι τα περιστατικά έντονης βίας, ακόμα και σεξουαλικής, με θύματα μέχρι και μικρά παιδιά».
Το μεγαλύτερο μέρος της χρηματοδότησης έχει απορροφηθεί
Το Ποτάμι χαρακτηρίζει εντυπωσιακά τα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής σχετικά με την απορρόφηση των χρημάτων αυτών που δόθηκαν στην Ελλάδα. Όπως συγκεκριμένα αναφέρει «το μεγαλύτερο μέρος της έκτακτης χρηματοδότησης (916,3 εκατ. από τα 1,05 δισ.) έχει ήδη απορροφηθεί, ενώ αντίθετα, από τα 561 εκατ. ευρώ της χρηματοδότησης μέσω εθνικών προγραμμάτων, έχουν απορροφηθεί μόνο τα 153 εκατ.».
Όπως επισημαίνει«Οι τελικοί δικαιούχοι των ποσών είναι: οι κεντρικές υπηρεσίες των υπουργείων, τα παραρτήματα διεθνών οργανώσεων στην Ελλάδα, καθώς και ελληνικές και ξένες Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις (ΜΚΟ), οι οποίες παίρνουν τα χρήματα απευθείας, χωρίς τη διαμεσολάβηση του κράτους, ως “έμμεση βοήθεια”. Όσον αφορά στις κεντρικές υπηρεσίες των Υπουργείων, χρηματοδότηση έχουν λάβει το Υπουργείο Εσωτερικών, το Υπουργείο Υγείας, το Υπουργείο Άμυνας, οι Υπηρεσίες Πρώτης Υποδοχής, ακόμη και το υπουργείο Υποδομών, Μεταφορών και Δικτύων, και η Ελληνική Ακτοφυλακή κατά το μέρος της αρμοδιότητάς τους. Τη μερίδα του λέοντος συγκεντρώνουν το υπουργείο Εθνικής Άμυνας (99,9 εκατ. ευρώ για τα έτη 2016-2017) και το υπουργείο Υγείας με 27,45 εκατ. ευρώ».
Οι βουλευτές επικαλούνται στοιχεία που βλέπουν συνεχώς το φως της δημοσιότητας σχετικά με τον τρόπο διαχείρισης των ευρωπαϊκών κονδυλίων και την σύναψη των σχετικών συμβάσεων από τις αρμόδιες αρχές, τα οποία, όπως σημειώνουν, δημιουργούν εύλογα ερωτήματα ως προς την τήρηση των αρχών νομιμότητας και διαφάνειας ενώ ανάλογα ερωτήματα τίθενται αναφορικά και με την διαχείριση της χρηματοδότησης από τις ΜΚΟ. «Κάποιες από τις οργανώσεις που συνδράμουν στο προσφυγικό τα τελευταία 3 χρόνια στην Ελλάδα είναι παραρτήματα παγκόσμιων δικτύων με πολύχρονη και διεθνή παρουσία σε δεκάδες χώρες, ενώ άλλες είναι αποκλειστικά “γέννημα” της προσφυγικής κρίσης της τελευταίας περιόδου. Ωστόσο δεν λείπουν και ενώσεις με αμφίβολο σκοπό που ιδρύθηκαν υπό τον μανδύα των ΜΚΟ τις οποίες και βαρύνουν σοβαρές καταγγελίες για διασπάθιση κρατικού και κοινοτικού χρήματος.
Το 2016, σε μια προσπάθεια να ελεγχθεί εκ των υστέρων το χάος που δημιουργήθηκε από τη δράση διαφόρων επιτήδειων υπό το πρόσχημα των ΜΚΟ, δημιουργήθηκε το Εθνικό Μητρώο ελληνικών και ξένων ΜΚΟ. Στο Μητρώο αυτό είναι μέχρι σήμερα καταγεγραμμένες επίσημα μόνο 48 ελληνικές και ξένες ΜΚΟ, οι οποίες θα είναι και οι μόνες που θα δικαιούνται κρατική χρηματοδότηση. Ωστόσο, ο πραγματικός αριθμός των ΜΚΟ που δραστηριοποιούνται στη χώρα, σύμφωνα με μια πρώτη καταγραφή, ανέρχεται σε πολλές δεκάδες, ενώ το εν λόγω σύστημα έχει σοβαρές ελλείψεις και αδυναμίες. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα της διεθνώς αναγνωρισμένης ΜΚΟ PRAKSIS, η οποία είναι εγγεγραμμένη ταυτόχρονα σε 5 μητρώα αρμοδιότητας πολλών διαφορετικών υπουργείων!», επισημαίνει το Ποτάμι και επικαλείται δήλωση του επιτρόπου Μετανάστευσης Δημήτρη Αβραμόπουλου, ότι η Ελλάδα έχει λάβει συνολικά 1,6 δισ. για περίπου 65.000 πρόσφυγες προκειμένου να βελτιώσει τις συνθήκες στα κέντρα υποδοχής και φιλοξενίας, ωστόσο η σημερινή κατάσταση καταδεικνύει μια εντελώς διαφορετική πραγματικότητα.
“Η πιο ακριβή ανθρωπιστική βοήθεια στην ιστορία”
«Γίνεται πλέον σαφές ότι η περίπτωση της προσφυγικής κρίσης στην Ελλάδα έχει τελικά εξελιχθεί στην πιο ακριβή ανθρωπιστική βοήθεια στην ιστορία, με βάση το ποσό που θα έπρεπε να αντιστοιχεί σε κάθε πρόσφυγα» αναφέρει το Ποτάμι και καλεί τους συναρμόδιους υπουργούς να διαβιβάσουν στη Βουλή τα στοιχεία για το ύψος του συνολικού ποσού που έχει λάβει μέχρι σήμερα η χώρα μας από την ΕΕ για την αντιμετώπιση του προσφυγικού και τι ποσοστό από αυτά τα χρήματα έχει απορροφηθεί.
Ζητούν επίσης στοιχεία για τις διαδικασίες με τις οποίες ελέγχονται οι δημόσιες αρχές και οι ΜΚΟ ως προς τη διαχείριση των ευρωπαϊκών κονδυλίων και αν έχουν πραγματοποιηθεί έλεγχοι και έχουν διαπιστωθεί περιπτώσεις κακής διαχείρισης. Το Ποτάμι ζητεί τις συμβάσεις μεταξύ του ελληνικού Δημοσίου και των αναδόχων που ανέλαβαν έργα σχετικά με το προσφυγικό καθώς και τυχόν υπεργολαβιών. Πώς επιλέχθηκαν οι ΜΚΟ που διαχειρίστηκαν χρήματα του εργαλείου Στήριξης Έκτακτης Ανάγκης της Ε.Ε. και πόσα χρήματα διαχειρίστηκε η καθεμία από αυτές και έγγραφα για τις ΜΚΟ για τις οποίες εκκρεμεί ακόμη η διαδικασία καταγραφής και πιστοποίησης που προβλέπει ο νόμος.
Αριθμός Πιστοποίησης Μ.Η.Τ.232163