Κατά την προσφιλή τακτική του ο γγ του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ "νίπτει τα χείρας" του όσον αφορά στην ένταση ανάμεσα σε Ελλάδα και Τουρκία. Στέλνει και μήνυμα στην ΠΓΔΜ πως για να της γίνει πρόσκληση να ενταχθεί στη Συμμαχία, πρέπει να λύσει το θέμα του ονόματος.
«Εάν επιλυθεί το ζήτημα του ονόματος, τότε το ΝΑΤΟ θα καλέσει την πΓΔΜ να γίνει μέλος». Αυτή ήταν η απάντηση του Γενς Στόλτενμπεργκ σε σχετική ερώτηση που δέχτηκε σε συνέντευξη που παραχώρησε στο Αθηναϊκό-Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων. Ο γ.γ. του ΝΑΤΟ χαιρέτισε τις προσπάθειες για λύση που κάνουν Αθήνα και Σκόπια και έκανε λόγο για «πολύ δύσκολο και ευαίσθητο ζήτημα».
Φυσικά, δεν θα μπορούσε να λείψει η αναφορά στις σχέσεις ανάμεσα σε Ελλάδα και Τουρκία. Δεν κρύβει την ανησυχία του ΝΑΤΟ για την ένταση στο Αιγαίο, κάνει αναφορά στα πρόσφατα περιστατικά αλλά για μια ακόμα φορά καλεί τις δυο πλευρές να τα βρουν.
«Γνωρίζουμε τις διαφορές μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας», λέει ο γ.γ. της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας. Και σπεύδει να διαμηνύσει πως «είναι και οι δύο πολύτιμοι σύμμαχοι», που «συμβάλλουν στη συλλογική μας άμυνα και στην ασφάλεια».
«Οι διαφορές να αντιμετωπισθούν με πνεύμα διαλόγου και συνεργασίας (…) στο πνεύμα των σχέσεων καλής γειτονίας (…) Το ΝΑΤΟ αποτελεί φόρουμ που φέρνει κοντά την Ελλάδα και την Τουρκία» λέει ο Γενς Στόλτενμπεργκ.
Όταν ερωτάται για την κράτηση των δυο Ελλήνων στρατιωτικών στην Τουρκία, ξανά ο Γενς Στόλτενμπεργκ δεν παίρνει σαφή θέση. Όπως λέει, το θέμα τον απασχολεί και το έχει συζητήσει στις συναντήσεις του σε Αθήνα και Άγκυρα. Αλλά μιλά ξανά για διαφωνίες ανάμεσα σε δυο χώρες μέλη του ΝΑΤΟ. Και σημειώνει με νόημα πως «το ΝΑΤΟ δεν διαθέτει μηχανισμούς για την επίλυση διαφορών μεταξύ των συμμάχων».
Όλη η συνέντευξη του Γενς Στόλτενμπεργκ
Kύριε γενικέ γραμματέα του ΝΑΤΟ σας ευχαριστώ πολύ για αυτή τη συνέντευξη στο Αθηναϊκό και Μακεδονικό Πρακτορείο Ειδήσεων. Επιτρέψτε μου να ξεκινήσω με μια ερώτηση σχετικά με την επόμενη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ στις 11 και 12 Ιουλίου. Ποιοί είναι οι κύριοι στόχοι αυτής της Συνόδου; Ειδικά όσον αφορά τη λεγόμενη «πολιτική για το Νότο». Πώς θα μπορούσε να συμβάλει η Ελλάδα σε αυτό;
Ο κύριος στόχος είναι να συνεχίσουμε να διασφαλίζουμε ότι το ΝΑΤΟ προσαρμόζεται, αλλάζει, σε έναν κόσμο που αλλάζει. Τόσο στο γεγονός ότι βλέπουμε πιο ισχυρή τη Ρωσία, αλλά και στη βία που βλέπουμε στο Νότο, στο Ιράκ, τη Συρία, και την προσφυγική και μεταναστευτική κρίση. Η Ελλάδα διαδραματίζει βασικό ρόλο στην προσαρμογή αυτή. Η Ελλάδα είναι πολύτιμη και αποτελεί βασικό σύμμαχο του ΝΑΤΟ. Συμβάλλει στη συλλογική άμυνά μας, αλλά και βοηθά στην αντιμετώπιση της προσφυγικής και μεταναστευτικής κρίσης με την επιχείρηση του ΝΑΤΟ στο Αιγαίο. Εκτιμώ πραγματικά την ισχυρή συμβολή της Ελλάδας στο ΝΑΤΟ.
Ένταξη της ΠΓΔΜ μόνο με λύση
Υπάρχει η λεγόμενη «πολιτική ανοικτών θυρών» του ΝΑΤΟ προς τα Δυτικά Βαλκάνια. Η διεύρυνση του ΝΑΤΟ θα είναι στην ατζέντα της επόμενης Συνόδου Κορυφής; Ειδικότερα για την πΓΔΜ, τί περιμένετε τους επόμενους μήνες; Γίνονται νέες προσπάθειες κι από τις δύο πλευρές, την Ελλάδα και την πΓΔΜ, για εξεύρεση λύσης στο ζήτημα της ονομασίας. Ποια είναι τα επόμενα βήματα;
Η διεύρυνση του ΝΑΤΟ ήταν πολύ επιτυχημένη. Από το τέλος του ψυχρού πολέμου σχεδόν διπλασιάσαμε τον αριθμό των κρατών-μελών και αυτό μας βοήθησε να ενισχύσουμε τη δημοκρατία και το κράτος δικαίου σε ολόκληρη την Ευρώπη. Από αυτή την άποψη η διεύρυνση του ΝΑΤΟ ήταν μεγάλη επιτυχία.
Η πόρτα του ΝΑΤΟ παραμένει ανοικτή. Αυτό το είδαμε πέρυσι, όταν το Μαυροβούνιο έγινε ο νέος μας σύμμαχος, το 29ο μέλος του ΝΑΤΟ. Θα εξετάσουμε το θέμα της Διεύρυνσης στη Σύνοδο Κορυφής τον Ιούλιο, τόσο με τις υποψήφιες προς ένταξη χώρες, τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη και τη Γεωργία, αλλά και με την πΓΔΜ. Χαιρετίζω τις προσπάθειες που καταβάλουν τόσο τα Σκόπια όσο και η Αθήνα για να προσπαθήσουν να βρουν λύση στο ζήτημα του ονόματος. Επισκέφτηκα τα Σκόπια πριν από μερικούς μήνες. Μίλησα επίσης με τον πρωθυπουργό Τσίπρα, μετά την επίσκεψή μου και χαιρετίζω την ισχυρή πολιτική στήριξη για την εξεύρεση λύσης σε αυτό το πολύ δύσκολο και ευαίσθητο ζήτημα. Αλλά εάν επιλυθεί το ζήτημα του ονόματος, τότε το ΝΑΤΟ θα καλέσει την πΓΔΜ να γίνει μέλος.
Σημαντική η παρουσία του ΝΑΤΟ στο Αιγαίο
Το ΝΑΤΟ έχει συμβάλει μέχρι τώρα στην αντιμετώπιση της κρίσης των προσφύγων και των μεταναστών. Υπάρχει μια επιχείρηση του ΝΑΤΟ στο Αιγαίο που θεωρείται επιτυχής. Η βοήθεια του ΝΑΤΟ θα συνεχιστεί με τα ίδια χαρακτηριστικά ή με διαφορετικά;
Η κρίση των μεταναστών και των προσφύγων είναι κάτι που πρέπει να αντιμετωπιστεί με πολλά διαφορετικά εργαλεία. Με ανθρωπιστικά μέσα, με έλεγχο των συνόρων, με την υποστήριξη των προσπαθειών της Ύπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες και τα διάφορα στρατόπεδα προσφύγων στη Μέση Ανατολή, στην Ιορδανία, σε άλλα μέρη, στην Τουρκία, αλλά έχει επίσης να κάνει και με το τι μπορεί να προσφέρει το ΝΑΤΟ. Το ΝΑΤΟ συμβάλλει στην εφαρμογή της συμφωνίας μεταξύ της Τουρκίας και της ΕΕ για την αντιμετώπιση της προσφυγικής κρίσης. Έχουμε ναυτική παρουσία του ΝΑΤΟ στο Αιγαίο. Η Ελλάδα είναι μέρος αυτής της επιχείρησης και το καλωσορίζουμε. Τα στοιχεία από τα Ηνωμένα Έθνη δείχνουν ότι μετά την παρουσία των Νατοϊκών πλοίων στο Αιγαίο, παρατηρείται μια πολύ σημαντική μείωση του αριθμού των παράνομων διελεύσεων από το 2016. Η παρουσία του ΝΑΤΟ είναι σημαντική επειδή βοηθά στην ανίχνευση των παράνομων διελεύσεων, στη συνέχεια κάνει αναφορά στην ελληνική ακτοφυλακή και στις τουρκικές αρχές, αλλά και στην Frontex. Η παρουσία του ΝΑΤΟ στο Αιγαίο είναι επίσης σημαντική διότι συμβάλλει στην ενίσχυση της συνεργασίας μεταξύ Τουρκίας και Ελλάδας, μεταξύ της Τουρκίας και της Frontex και όλα αυτά είναι σημαντικά για την αντιμετώπιση της κατάστασης στο Αιγαίο.
Ελλάδα και Τουρκία
Ας μείνουμε στο Αιγαίο. Γνωρίζετε ότι υπάρχουν και άλλα προβλήματα εκεί. Έχουμε συνεχείς εντάσεις και απειλές από την Τουρκία. Το ΝΑΤΟ θεωρητικά δεν μπορεί να τις αντιμετωπίσει. Ωστόσο, αυτές οι εντάσεις δημιουργούν προβλήματα στη Συμμαχία, επειδή έχετε δύο συμμάχους που σπαταλούν τις δυνατότητες που θα μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν για τη Συμμαχία. Ειδικά στην περίπτωση της Ελλάδας, υπάρχει σπατάλη δυνατοτήτων για την προστασία της ελληνικής επικράτειας από ένα κράτος-μέλος του ΝΑΤΟ. Δεν νομίζετε ότι αυτό είναι ένα παράδοξο το οποίο η Συμμαχία θα πρέπει με τον έναν ή με τον άλλο τρόπο να αντιμετωπίσει;
Γνωρίζουμε τις διαφορές μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας. Είναι και οι δύο πολύτιμοι σύμμαχοι. Και οι δύο συμβάλλουν στη συλλογική μας άμυνα και στην ασφάλεια. Ως εκ τούτου, χαιρετίζω ιδιαίτερα το γεγονός ότι υπάρχει άμεση επαφή μεταξύ της Ελλάδας και της Τουρκίας για την αντιμετώπιση αυτών των θεμάτων. Γνωρίζω ότι ο πρωθυπουργός της Ελλάδας και ο πρωθυπουργός της Τουρκίας μίλησαν μαζί. Το ΝΑΤΟ αποτελεί φόρουμ που φέρνει κοντά την Ελλάδα και την Τουρκία. Για παράδειγμα, κατά τη διάρκεια της Συνόδου των υπουργών Εξωτερικών πριν από μία εβδομάδα στις Βρυξέλλες, συναντήθηκαν οι υπουργοί Εξωτερικών της Τουρκίας και της Ελλάδας. Ενθαρρύνω αυτό το είδος άμεσου διαλόγου και πραγματικά ελπίζω ότι οι διαφορές μπορούν να αντιμετωπιστούν με πνεύμα διαλόγου και συνεργασίας για να λύσουμε τις διαφορές που γνωρίζουμε ότι υπάρχουν μεταξύ της Ελλάδας και της Τουρκίας.
“Ξέρω τι γίνεται”
Ακόμα όμως έχουμε παράνομες δραστηριότητες από την Τουρκία και απειλές. Έχουμε περιστατικά με πολεμικά ελληνικά πλοία και πλοία της ακτοφυλακής. Φτάσαμε μάλιστα στο σημείο δύο Έλληνες στρατιώτες να κρατούνται για περίπου 2 μήνες στις τουρκικές φυλακές. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι είναι πολιτικοί κρατούμενοι. Αυτή η κατάσταση ανησυχεί το ΝΑΤΟ; Πώς νομίζετε ότι αυτά τα προβλήματα μπορούν να αντιμετωπιστούν;
Φυσικά, είναι πάντα ένας λόγος ανησυχίας για μένα και για το ΝΑΤΟ όταν υπάρχουν διαφωνίες, διαφορές μεταξύ δύο συμμάχων. Αυτός ακριβώς είναι ο λόγος για τον οποίο τονίζουμε τη σημασία της άμεσης επαφής μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας για την αντιμετώπιση αυτών των διαφορών. Γνωρίζω, για παράδειγμα, ότι υπήρξαν περιστατικά που αφορούσαν τουρκικά και ελληνικά πλοία. Το τελευταίο περιστατικό έγινε πριν από λίγες μέρες. Μας ενημέρωσαν ότι δεν υπήρξαν σοβαροί τραυματισμοί και σοβαρή ζημιά, ωστόσο το πλοίο είναι υπό έλεγχο για να εξακριβωθεί ότι δεν υπάρχει σοβαρή βλάβη. Φυσικά και μας προκαλεί ανησυχία όταν βλέπουμε τέτοια περιστατικά. Όμως ο τρόπος αντιμετώπισής τους είναι με άμεσες επαφές μεταξύ των δύο συμμάχων, μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας και πραγματικά ελπίζω ότι είναι δυνατή η αντιμετώπιση αυτών των περιστατικών και διαφωνιών στο πνεύμα των σχέσεων καλής γειτονίας για να λυθούν οι διαφορές.
Οι Έλληνες στρατιωτικοί
Τι έχετε να πείτε για την κράτηση των δύο Ελλήνων στρατιωτικών; Νομίζετε ότι το ΝΑΤΟ θα μπορούσε να βοηθήσει με κάποιο τρόπο;
Είναι το ίδιο θέμα. Υπάρχουν διαφωνίες, διαφορές μεταξύ των συμμάχων του ΝΑΤΟ, αλλά νομίζω ότι δείχνει και τον τρόπο λειτουργίας του ΝΑΤΟ που αντιπροσωπεύει 29 συμμάχους και όπου όλες οι αποφάσεις λαμβάνονται με συναίνεση, οπότε το ΝΑΤΟ δεν διαθέτει μηχανισμούς για την επίλυση διαφορών μεταξύ των συμμάχων. Συνεπώς, καλούμε την Τουρκία και την Ελλάδα να αντιμετωπίσουν αυτά τα ζητήματα στις άμεσες επαφές μεταξύ τους. Φυσικά, έχω συζητήσει αυτά τα θέματα τόσο με την ηγεσία στην Άγκυρα, με την τουρκική πολιτική ηγεσία, αλλά τα συζητώ και με την ελληνική πολιτική ηγεσία. Για παράδειγμα, στην πρόσφατη συνάντησή μου με τον Έλληνα υπουργό Εξωτερικών και προηγουμένως με τον υπουργό Εθνικής Άμυνας. Το έχω συζητήσει αρκετές φορές και ασχολούμαι με αυτό το θέμα στις συναντήσεις μου τόσο στην Αθήνα όσο και στην Άγκυρα.
Διακοπές στην Κρήτη
Ας αλλάξουμε εντελώς θέμα. Επιτρέψτε μου να σας ζητήσω μια πιο προσωπική ερώτηση. Καταφέρατε να κλέψετε λίγες μέρες και να επισκεφθείτε πρόσφατα με την οικογένειά σας την Ελλάδα, το νησί της Κρήτης. Σας άρεσε η διαμονή σας;
Πάρα πολύ. Αγαπώ πραγματικά την Ελλάδα και μου αρέσει πολύ η Κρήτη. Πήγαμε για περπάτημα στα βουνά, κάναμε ποδηλασία, περάσαμε ωραία στις παραλίες. Θυμάμαι την πρώτη φορά που πήγα στην Ελλάδα ήταν όταν ήμουν πολύ νέο αγόρι, το 1975, με το interrail. Πήγα σε ένα πολύ μικρό νησί που λέγεται Σκύρος και από τότε μου αρέσει πάντα να πηγαίνω στην Ελλάδα για διακοπές. Σας ευχαριστώ πολύ για αυτή τη συνέντευξη.