Στις 11:00 με τον Αλέξη Τσίπρα ξεκινούν τα ραντεβού του πρωθυπουργού με τους πολιτικούς αρχηγούς για την ψήφο των αποδήμων. Γιατί η κυβέρνηση ρίχνει… δίχτυα στο ΚΚΕ. Σενάρια για συμφωνία - πακέτο ανάμεσα σε ΝΔ και ΚΙΝΑΛ με το βλέμμα και στην εκλογή Προέδρου. Τα «μαθηματικά» που οδηγούν στις 200 ψήφους για να περάσει ο νόμος.
Η συναίνεση για την ψήφο των Ελλήνων του εξωτερικού είναι ασφαλώς το ζητούμενο στις σημερινές συναντήσεις που θα έχει ο Κυριάκος Μητσοτάκης με τους πολιτικούς αρχηγούς. Τι περιθώρια υπάρχουν, όμως, για κάτι τέτοιο; Είναι εφικτό το άθροισμα των 200 βουλευτών που απαιτεί το Σύνταγμα για να κυρωθεί ο σχετικός νόμος που θα δώσει το δικαίωμα ψήφου στους απόδημους Έλληνες;
Στα ερωτήματα αυτά καλείται ν’ απαντήσει ο Κυριάκος Μητσοτάκης μετά τα διαδοχικά τετ-α-τετ με Αλέξη Τσίπρα (11.00′), Φώφη Γεννηματά (12.15′), Δημήτρη Κουτσούμπα (16.00′), Γιάνη Βαρουφάκη (16.45′) και Κυριάκο Βελόπουλο (17.30′). Αν και η ατζέντα των συναντήσεων μοιραία θα επεκταθεί σε διάφορα θέματα, η ψήφος των αποδήμων είναι ασφαλώς το κυρίαρχο, αλλά η πρόταση με την οποία προσέρχεται στη συνάντηση ο κ. Τσίπρας και η απόφαση του κ. Μητσοτάκη να την απορρίψει a priori ακόμη και ως βάση διαλόγου οδηγεί σε εναλλακτικές διαδρομές. Οι οποίες περνούν μέσα από τον… Περισσό, εννοώντας τη στάση του ΚΚΕ.
Υπάρχει πράγματι ενδεχόμενο το ΚΚΕ να στηρίξει την κυβερνητική πρόταση; Πρώτα απ’ όλα, για να υπάρχει και βάση στο σενάριο που οδηγεί στην ψήφιση του εκλογικού νόμου για τους απόδημους, απαιτείται η σύμπραξη ΝΔ-ΚΙΝΑΛ, η οποία φέρεται να είναι «κλειδωμένη», αφού οι προτάσεις τους είναι ταυτόσημες. Από εκεί και πέρα, αν το ΚΚΕ πει «ναι», αρκούν άλλοι πέντε βουλευτές από Μέρα25 και Ελληνική Λύση προκειμένου να βρεθούν οι 200. Ή αντίστροφα: εάν Μέρα25 και Ελληνική Λύση πουν «ναι», τότε συγκεντρώνονται 199, άρα αναζητείται τουλάχιστον ένας βουλευτής από το ΚΚΕ για να δώσει θετική ψήφο. Επειδή, όμως, παραδοσιακά η στάση του Περισσού είναι enblock, σ’ αυτή την περίπτωση θα πουν «ναι» και οι 15 βουλευτές του.
Το ΚΚΕ, ωστόσο, είπε «παρών» και δεν στήριξε πριν από τρία χρόνια ακόμη και την απλή αναλογική του ΣΥΡΙΖΑ, μολονότι το συγκεκριμένο εκλογικό σύστημα αποτελεί πάγια θέση του. Κυβερνητικοί κύκλοι πάντως, εκφράζουν αισιοδοξία ότι οι αντιστάσεις μπορούν να καμφθούν, υπενθυμίζοντας την ισχυρή επιρροή του ΚΚΕ σε μέρος της ομογένειας και παραπέμποντας στις δηλώσεις του κ. Κουτσούμπα ότι για το «ναι» του ΚΚΕ στην ψήφο των αποδήμων απαιτείται η εκπλήρωση τριών προϋποθέσεων: να υπάρχουν οικονομικοί και οικογενειακοί δεσμοί των αποδήμων που θα ασκήσουν το εκλογικό τους δικαίωμα, να μην έχουν περάσει περισσότερα από 30 χρόνια από τη μετανάστευσή τους και να ψηφίσουν αυτοπροσώπως σε πρεσβείες και προξενεία και όχι με επιστολική ψήφο.
Η κυβέρνηση λοιπόν φαίνεται πως ήδη συζητάει τις δύο πρώτες προϋποθέσεις, ήτοι το ενδεχόμενο μπουν δικλείδες ασφαλείας ως προς τους οικονομικούς δεσμούς (π.χ. την κατοχή ΑΦΜ) ή το χρονικό διάστημα απουσίας από την Ελλάδα. Το δήλωσε ευθέως, μάλιστα, ο υπουργός Εσωτερικών, Τάκης Θεοδωρικάκος, υπολογίζοντας τους εκλογείς αυτούς σε 300.000-350.000, δηλαδή περίπου στο 5% του εκλογικού σώματος. Στην πραγματικότητα βέβαια, ο αριθμός αυτός ενδέχεται να διευρυνθεί κατά τι, καθώς δεν έχει εκτιμηθεί πόσοι από τους νέους που έφυγαν στο εξωτερικό με το λεγόμενο brain drain στα χρόνια της κρίσης δεν έχουν δηλώσει τη μετανάστευσή τους και άρα λογίζονται στα χαρτιά ως κάτοικοι εσωτερικού.
Από εκεί και πέρα, το κρίσιμο στοιχείο είναι η προσμέτρηση της ψήφου των αποδήμων στο συνολικό εκλογικό αποτέλεσμα. Στην κυβέρνηση απορρίπτουν έτσι κατηγορηματικά ως «κόκκινη γραμμή» το ενδεχόμενο να μη συμβεί αυτό, όπως προτείνει ο ΣΥΡΙΖΑ. Υποστηρίζουν δε πως η πρόταση αυτή εγείρει ζητήματα ισότητας της ψήφου και άρα αντισυνταγματικότητας, ενώ συνιστά εμπαιγμό για τους απόδημους και είναι προκλητικά ταξική. Επίσης, δημιουργεί πρακτικά ψηφοφόρους και πολίτες δύο ταχυτήτων, αφού όσοι απόδημοι έχουν την οικονομική ή άλλη δυνατότητα να ψηφίσουν σε ελληνικό έδαφος θα δουν την ψήφο τους να προσμετράται στο εκλογικό αποτέλεσμα, ενώ όσοι ψηφίσουν από το εξωτερικό όχι. Με απλά λόγια, οι απόδημοι θα έχουν δικαίωμα να ψηφίσουν για βουλευτές, αλλά όχι για πρωθυπουργό!
Click4more: Ψήφος αποδήμων: Συσκέψεις και «παζάρια» εν όψει των συναντήσεων Μητσοτάκη – Όλα τα σενάρια
Σημειώνεται πως ανάμεσα στις προτάσεις της ΝΔ και του ΣΥΡΙΖΑ υπάρχουν άλλες δύο θεμελιώδεις διαφορές. Πρώτον: ότι η πρόταση της κυβερνητικής πλειοψηφίας ορίζει πως δικαίωμα ψήφου έχουν οι εγγεγραμμένοι στους εκλογικούς καταλόγους, ενώ του ΣΥΡΙΖΑ όσοι θα εγγραφούν με πρωτοβουλία τους στους ειδικούς καταλόγους των Ελλήνων του εξωτερικού. Και δεύτερον: ότι η ΝΔ θέλει την επιστολική ψήφο, ενώ ο ΣΥΡΙΖΑ όχι. Υπέρ της επιστολικής ψήφου τάσσεται παρεμπιπτόντως και το ΚΙΝΑΛ.
Αυτό που δεν λένε… φωναχτά από την κυβέρνηση είναι η εκτίμησή τους για ποιο λόγο ο ΣΥΡΙΖΑ δεν θέλει να συνυπολογίζεται η ψήφος των αποδήμων στο εκλογικό αποτέλεσμα της ελληνικής επικράτειας. Η εκτίμηση αυτή πηγάζει από το γεγονός ότι η πλειονότητα των Ελλήνων του εξωτερικού είναι… δεξιόστροφοι πολιτικά, όπως π.χ. η ομογένεια των ΗΠΑ. Γι’ αυτόν ακριβώς το λόγο ο ΣΥΡΙΖΑ εγκαλεί τη ΝΔ για απόπειρα αλλοίωσης του εκλογικού σώματος κι έτσι του εκλογικού αποτελέσματος, όμως οι 300.000-350.000 που φαίνεται πως θα έχουν τελικώς δικαίωμα ψήφου με το κυβερνητικό σχέδιο – και σίγουρα θα προσέλθουν ακόμα λιγότεροι στις κάλπες – δύσκολα μπορούν ν’ ανατρέψουν το εκλογικό αποτέλεσμα της ελληνικής επικράτειας.
Τούτο αποδεικνύει και η διεθνής πρακτική, καθώς τα τελευταία χρόνια έχει καταγραφεί μία και μόνη περίπτωση, σε μια εξαιρετικά οριακή αναμέτρηση: στην προεδρική εκλογή στην Αυστρία το 2016, με νικητή τον «πράσινο» Αλεξάντερ Φαν Ντερ Μπέλεν απέναντι στον ακροδεξιό Νόρμπερτ Χόφερ.
Την ίδια στιγμή, οι γέφυρες που φαίνεται πως έχουν πέσει ανάμεσα σε ΝΔ και ΚΙΝΑΛ δεν αποκλείεται να εκτείνονται και σε άλλα θεσμικά ζητήματα, αφού εκκρεμούν η συνταγματική αναθεώρηση, η αλλαγή του εκλογικού νόμου με την κατάργηση της απλής αναλογικής – και την πρόταση ΝΔ-ΚΙΝΑΛ για το νέο σύστημα να είναι σχεδόν ταυτόσημη – και βέβαια η εκλογή Προέδρου της Δημοκρατίας. Για την οποία λέγεται ότι ο κ. Μητσοτάκης αναζητεί χάριν συναίνεσης, αλλά και πίεσης προς την πλευρά του ΣΥΡΙΖΑ, ένα όνομα από την Κεντροαριστερά που θα μπορούσε να στηρίξει το ΚΙΝΑΛ. Στη Χαριλάου Τρικούπη, ωστόσο, διαψεύδουν τα σενάρια για συμφωνία-πακέτο, ωστόσο τα τέσσερα σημεία που θεωρεί το ΚΙΝΑΛ ότι πρέπει να ισχύσουν για να πει «ναι» στην ψήφο των αποδήμων ουσιαστικά περιγράφουν όχι μόνο τη δική τους πρόταση, αλλά και αυτή της ΝΔ.
Από τον ΣΥΡΙΖΑ λένε, επίσης, ότι ο κ. Μητσοτάκης κατεβαίνει στις σημερινές συναντήσεις χωρίς να έχει στα χέρια του νομοσχέδιο για να παρουσιάσει στους αρχηγούς. Η απάντηση της κυβέρνησης είναι πως ο πρωθυπουργός θέλει ακριβώς ν’ ακούσει μέσα από τις συναντήσεις τις προτάσεις της αντιπολίτευσης και να γίνει ουσιαστικός διάλογος, ο οποίος θα καταλήξει στην από κοινού σύνταξη του τελικού σχεδίου νόμου που θα έλθει στη Βουλή και θα ψηφιστεί, ει δυνατόν, και από τα 300 μέλη του Κοινοβουλίου. Αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο έως την τελευταία στιγμή δεν αποκλείουν εκπλήξεις που θα μπορούσαν να δελεάσουν ακόμη και τον ΣΥΡΙΖΑ.
Η επιλογή, άλλωστε, του κ. Μητσοτάκη να διαχωρίσει την ψήφο των αποδήμων από τον εκλογικό νόμο διευκολύνει επί της ουσίας τον κ. Τσίπρα ως προς τη στάση του. Ταυτόχρονα, όμως, τον εγκλωβίζει πολιτικά, καθώς το οριστικό «όχι» του ΣΥΡΙΖΑ στην ψήφο για τους Έλληνες του εξωτερικού, όταν αυτή έχει αποσυνδεθεί από την κατάργηση της απλής αναλογικής, σημαίνει πως θα φέρει και την απόλυτη ευθύνη για το ναυάγιο της όλης διαδικασίας.