Σχόλιο του Γιάννη Λοβέρδου

 που μας δείχνει ότι δεν αντιμετωπίζουμε μόνον μια τεράστια οικονομική κρίση αλλά ότι το πρόβλημα είναι πολύ βαθύτερο. Η χώρα διέρχεται την βαθύτερη κοινωνική κρίση μεταπολεμικά και βρίσκεται σε περίοδο βαθιάς παρακμής, διέξοδο από την οποίαν κανείς μέχρι στιγμής δεν μπορεί να διαβλέψει. Ασφαλώς ορισμένοι θα ισχυρισθούν ότι η λέξη παρακμή είναι πολύ βαριά.

Οσο κι αν υποφέρουμε οικονομικά, υπήρξαν περίοδοι στην μεταπολεμική μας ιστορία κατά την οποίαν τα πράγματα ήταν πολύ χειρότερα. Φτώχεια, δικτατορίες, αυθαίρετες φυλακίσεις, πραξικοπήματα, ανεργία, ακόμα κι εμφύλιος πόλεμος. Πράγματι, έτσι είναι. Αλλά πάντα όλα αυτά τα χρόνια υπήρχε πανταχού παρούσα η ελπίδα, η προοπτική μιάς καλύτερης κοινωνίας για την οποίαν μπορούσες να αγωνισθείς.

Το όραμα ενός καλύτερου κόσμου, που ξεπερνούσε το μεμονωμένο εγώ κι υπεδείκνυε σε όλους μας τις ευθύνες μας αλλά και το καθήκον μας σύμφωνα με τις αξίες, που είχαμε διαμορφώσει συλλογικά ως κοινωνία. Ακόμα κι όταν οι ιδεολογικές και πολιτικές διαφορές ήταν έντονες, η σύγκρουση, αδυσώπητη συχνά κι οδυνηρή, εδραζόταν σε αξίες, οράματα και προοπτικές. Και παντού, ακόμα και στις πλέον δύσκολες μέρες που πέρασε αυτός ο τόπος στην βαθιά πείνα κι απελπισία του χειμώνα του 1943 για παράδειγμα, όταν χιλιάδες άνθρωποι πέθαιναν καθημερινά από την πείνα και τους φόρτωναν στα κάρα για να τους στοιβάξουν πρόχειρα σε χώρους ταφής, κυριαρχούσε η ελπίδα στους γονείς και στους παππούδες μας.
Ο εφιάλτης θα τέλειωνε. Ο κατακτητής θα έφευγε. Η κοινωνία θα έβρισκε ξανά το δρόμο της, όπως και τον βρήκε.

Σήμερα ασφαλώς η οικονομική κρίση όσο βαθιά και μεγάλη κι αν είναι, δεν μας έχει κάνει να επιστρέψουμε σε εκείνες τις μέρες της συγκλονιστικής ένδειας κι ανέχειας. Όμως σήμερα, περισσότερο από ποτέ άλλοτε στην σύγχρονη ιστορία, λείπει από την κοινωνία μας η ελπίδα κι η προοπτική. Ακόμα κι αν καταφέρουμε και τιθασεύσουμε την πρωτοφανή δημοσιονομική κρίση, που διερχόμαστε, όπως επιδιώκει η κυβέρνηση.

Ακόμα κι αν πετύχουμε να πείσουμε τις αγορές και τους ευρωπαίους εταίρους μας να διατηρήσουν τη ροή του δανεικού χρήματος απρόσκοπτη προς τη χώρα μας. Ακόμα κι αν νοικοκυρέψουμε τα δημόσια οικονομικά μας, όπως επιδιώκουν ο Γιώργος Παπανδρέου κι οι συνεργάτες του, πράγμα εξαιρετικά δύσκολο έως αδύνατον, ακόμα και τότε όμως ποιο θα είναι το αποτέλεσμα; Θα αποκτήσουμε άραγε την αίσθηση του καθήκοντος, που θα μας κάνει να εργαζόμαστε και να δημιουργούμε αρμονικά αδιαφορώντας για τον εύκολο πλουτισμό εις βάρος των συμπολιτών μας και του κοινωνικού συνόλου; Θα θέσουμε στόχους να διακριθούμε στους τομείς εκείνους, που έχουν σημασία σήμερα παγκοσμίως, όπως είναι η έρευνα, η επιστήμη, η τεχνολογία, η καινοτομία; Θα καταπολεμήσουμε τη γενικευμένη ανομία, που χαρακτηρίζει όλους μας και θα διαμορφώσουμε άραγε μια κοινωνία αξιών;. θα πάψουν άραγε οι πολιτικοί μας να λαϊκίζουν και να διασπαθίζουν το δημόσιο χρήμα; θα καταπολεμήσουμε τη διαφθορά και τη γραφειοκρατία του Δημοσίου; Θα πάψουν οι δημόσιοι υπάλληλοι να χρηματίζονται;

Οι αγρότες να παίρνουν τις επιδοτήσεις και να τις σπαταλούν ανεξέλεγκτα, και να κοροϊδεύουν την κοινωνία και το κράτος; Θα πάψουν οι μιζαδόροι και τα λαμόγια του δημοσίου να κατακυριεύουν τα μηντια, τις εργολαβίες και τις προμήθειες; Θα πάψει να είναι μοναδική μας επιδίωξη η εξασφάλιση του εύκολου πλουτισμού, που θα μας φέρει την εύκολη ηδονή κι απόλαυση; Θα πάψει να κρίνεται ο άνθρωπος όχι από την προσωπική του επιτυχία αλλά από τα χρήματα, που διαθέτει; Θα σταματήσουμε να κάνουμε φιγούρα ανάλογα με τα φιρμάτα ρούχα που φοράμε και τις Πόρσε Καγιέν η τις Φεράρι, που οδηγούμε; Θα πάψει το δήθεν να επικρατεί σε μια ουσιαστικά μίζερη καθημερινότητα χωρίς σκοπό και χωρίς κατεύθυνση; Πολύ φοβάμαι ότι τα φαινόμενα που εξέθρεψε η μεταπολίτευση, ακόμα και στην περίπτωση, που διασωθούμε από την πρωτοφανή κρίση, που διερχόμαστε, θα επανεμφανισθούν τα ίδια και χειρότερα.