Το παρασκήνιο της συνάντησης του Κυριάκου Μητσοτάκη με τον Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Η αποτίμηση της Αθήνας και ο ρόλος του Μπάιντεν.
Μπορεί πράγματι η συνάντηση του Κυριάκου Μητσοτάκη και του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν να άλλαξε το κλίμα στις σχέσεις των δύο ανδρών και κατά συνέπεια να έδωσε νέα ώθηση στις ελληνοτουρκικές σχέσεις; Αυτό οπωσδήποτε θα φανεί στην πράξη…!
Όμως σίγουρα το κλίμα, όπως το μετέφεραν και οι δύο πλευρές, δεν θύμιζε τις δύο προηγούμενες συναντήσεις… Είναι χαρακτηριστικό ότι τόσο ο Τούρκος Πρόεδρος, όσο και ο Έλληνας Πρωθυπουργός διεμήνυσαν δημόσια τη βούληση τους να έχουν ανοιχτό δίαυλο επικοινωνίας και το καλοκαίρι του 2021 να μη θυμίζει το καλοκαίρι του 2020, όταν φτάσαμε κοντά σε ένα “πολεμικό” επεισόδιο.
“Αν και παραμένουν οι διαφορές μεταξύ των δύο χωρών μας, η Ελλάδα και η Τουρκία είναι γείτονες και η συνεργασία σε θέματα κοινού ενδιαφέροντος είναι προς όφελος όλων μας. Συνεπώς, ο διάλογος είναι πάντα σημαντικός” δήλωσε ο Κυριάκος Μητσοτάκης, με ανάρτηση του στο Twitter.
“Αποφασίσαμε να συνεχίσουμε τον μηχανισμό διαλόγου και να κάνουμε πιθανά βήματα για μια θετική ατζέντα. Του είπα ότι δεν υπάρχει λόγος να μπαίνουν τρίτοι ανάμεσα μας και να επικοινωνούμε απευθείας μεταξύ μας. Πιστεύω ότι το 2021 θα είναι μία ήσυχη χρονιά για τις ελληνοτουρκικές σχέσεις” δήλωσε από την πλευρά του ο Τούρκος Πρόεδρος.
Τι ειπώθηκε πίσω από τις κλειστές πόρτες
Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, είτε λόγω της πίεσης που δέχεται από τις ΗΠΑ, είτε και ενόψει του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, το οποίο στα τέλη του μήνα θα αξιολογήσει τη στάση της Τουρκίας, σε αυτή τη συγκυρία θέλησε να εμφανιστεί διαλλακτικός και πρόθυμος για διατήρηση της αποκλιμάκωσης της έντασης στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο.
Η συνάντηση Μητσοτάκη – Ερντογάν ξεκίνησε στις 17:20 ώρα Ελλάδος και διήρκησε περίπου 50’. Δεν επρόκειτο ακριβώς για… τετ α τετ, καθώς ο Τούρκος Πρόεδρος λίγο πριν ξεκινήσει η συνάντηση, ζήτησε να παραστεί στην αίθουσα και ο Εκπρόσωπος της Τουρκικής Προεδρίας και έμπιστος συνεργάτης του Ιμπραήμ Καλίν και να αναλάβει ρόλο μεταφραστή. Ο Πρωθυπουργός συμφώνησε και στον αντίποδα ζήτησε να παραστεί από την πλευρά του η διευθύντρια του διπλωματικού του γραφείου Ελένη Σουρανή.
Σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές “ο πάγος έσπασε”… “Υπήρξε αμοιβαία κατανόηση” και συμφωνήθηκε να προχωρήσει “βήμα – βήμα η βελτίωση των σχέσεων” των δύο χωρών, σημειώνουν με έμφαση.
Ωστόσο καταγράφηκαν και οι μεγάλες διαφορές σε μία σειρά θεμάτων όπως είναι η οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών… Το μόνο θέμα, μαζί με την υφαλοκρηπίδα που αναγνωρίζει η Ελληνική κυβέρνηση ως… διαφορά με την Τουρκία.
Στο τραπέζι τέθηκε, σύμφωνα με πηγές της Κυβέρνησης και το προσφυγικό, με τον Κυριάκο Μητσοτάκη να υπογραμμίζει ότι οι δύο χώρες μπορούν να συνεργαστούν “αρκεί να αποφεύγονται οι προκλήσεις”. Ανέφερε δε, ότι κίνηση καλής θέλησης θα αποτελούσε η Τουρκία να πάρει πίσω τους 1.450 πρόσφυγες – μετανάστες των οποίων έχουν απορριφθεί τελεσίδικα οι αιτήσεις ασύλου.
Η συνάντηση Μητσοτάκη – Ερντογάν έδωσε το “πράσινο φως” για τη συνέχιση των διερευνητικών επαφών και των Μέτρων Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης (ΜΟΕ), ενώ συμφωνήθηκε και η προώθηση της λεγόμενης “θετικής ατζέντας”, επί των 25 σημείων που επεξεργάζονται οι υφυπουργοί Εξωτερικών των δύο χωρών, Φραγκογιάννης και Ονάλ. Στο πλαίσιο της προσπάθειας ενίσχυσης της διμερούς οικονομικής συνεργασία, στο επίκεντρο βρίσκονται οδικές, σιδηροδρομικές και θαλάσσιες μεταφορές, ο τουρισμός, τομείς αφορούν στο περιβάλλον, και οι τηλεπικοινωνίες.
Η αποτίμηση της συνάντησης
Μετά από 18 μήνες, κατά τους οποίους οι Ελληνοτουρκικές σχέσεις δοκιμάστηκαν σκληρά από την ακραία προκλητικότητα της Άγκυρας, η συνάντηση Μητσοτάκη Ερντογάν “δίνει μία νέα ώθηση”, εκτιμούν διπλωματικές πηγές.
Η ελληνική πλευρά δεν αναμένει κάποια θεαματική κίνηση καλής θέλησης από τον Πρόεδρο Ερντογάν, αλλά περιμένει ένα ήρεμο καλοκαίρι σε θάλασσα και αέρα.
Σε μια στιγμή που και οι δύο χώρες θέλουν να κερδίσουν το στοίχημα του τουρισμού για την ανάκαμψη των οικονομιών τους, οι ίδιες πηγές εκτιμούν ότι η Τουρκία θα κάνει πράξη το“μορατόριουμ” το καλοκαίρι.
Χωρίς αμφιβολία όμως ο κύριος λόγος της “διαλλακτικής” στάσης του Ερντογάν είναι η πίεση από τις Η.Π.Α. και από την Ε.Ε. να ξεκινήσει διάλογο με την Ελλάδα και να αποκλιμακώσει την ένταση σε Αιγαίο και Ανατολική Μεσόγειο.
Ο Τούρκος Πρόεδρος έφτασε στις Βρυξέλλες αποφασισμένος να δείξει ένα “καλό πρόσωπο”, καθώς είχε γίνει σαφές τις προηγούμενες ημέρες από την πλευρά Μπάιντεν, ότι η στάση του στην Ανατολική Μεσόγειο είναι «κλειδί» για την επανεκκίνηση των σχέσεων Τουρκίας – ΗΠΑ.
Είναι χαρακτηριστική η φωτογραφία, η οποία έγινε viral, του Ερντογάν να χαιρετά τον Τζο Μπάιντεν, μέσα στην αίθουσα της Συνόδου του ΝΑΤΟ, πολύ πριν τη συνάντηση τους.
Ο φακός κατέγραψε τη σκηνή ωσάν να κάνει χειροφίλημα στον Αμερικανό Πρόεδρο, και πολλοί ήταν αυτοί, ειδικά στα social media, που έμειναν στη σημειολογία της κίνησης, όπως την αποτύπωσε η κάμερα, σχολιάζοντας τη… “θέρμη” την οποία επέδειξε ο Τούρκος Πρόεδρος τον Πρόεδρο των Η.Π.Α., στην προσπάθεια προσέγγισης του Αμερικανικού παράγοντα…
Ενώ και στις επαφές του με τη Γερμανίδα Καγκελάριο Άνγκελα Μέρκελ και τον Γάλλο Πρόεδρο Εμανουέλ Μακρόν, ο Ερντογάν έλαβε σαφή μηνύματα ότι η ευρωπαϊκή πορεία της Άγκυρας έχει ως προϋπόθεση τον σεβασμό στις αξίες και τους κανόνες της Ένωσης και ότι πρέπει να κάνει πράξη την δέσμευση για αποκλιμάκωση της έντασης.
Κόλαφος για την Ερντογάν και η απόφαση της Συμμαχίας, όπως αποτυπώνεται στα συμπεράσματα της Συνόδου του ΝΑΤΟ. «Δεσμευόμαστε για τη διεθνή τάξη που βασίζεται σε κανόνες. Δεσμευόμαστε να ενισχύσουμε τις διαβουλεύσεις όταν απειλείται η ασφάλεια ή η σταθερότητα ενός Συμμάχου ή όταν διακυβεύονται οι θεμελιώδεις αξίες και αρχές μας», αναφέρεται στη δεύτερη παράγραφο του κειμένου των συμπερασμάτων.
Με άλλα λόγια η Τουρκία για όποιες τυχόν προκλητικές ενέργειες εναντίον άλλης χώρας της Συμμαχίας, εν προκειμένου έναντι της Ελλάδας, καλείται να λογοδοτεί στο ΝΑΤΟ, σύμφωνα με την απόφαση των Συμμάχων.
