«Πέθανε η Βάσω». Κανείς δε ρώτησε «ποια Βάσω;». Όλοι κατάλαβαν ότι πρόκειται για τη Βάσω Παπανδρέου, το ιστορικό στέλεχος, τη «σιδηρά κυρία» του ΠΑΣΟΚ. Η Βάσω Παπανδρέου έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 80 ετών, μετά από μάχη που έδινε με σοβαρά προβλήματα υγείας.
Η Βάσω Παπανδρέου γεννήθηκε στα Βαλιμίτικα Αιγίου στις 9 Δεκεμβρίου του 1944. Οι γονείς της ήταν αγρότες και είχε ακόμη δύο αδερφές.
«Είχαμε περιορισμένες οικονομικές δυνατότητες. Σαν παιδιά ήμασταν ελεύθερα, με τις αδερφές μου», είχε πει σε συνέντευξή της το 1994 στην ΕΡΤ1.
Η καλή μαθήτρια
Καλή μαθήτρια, με άριστες επιδόσεις στο σχολείο, είχε κλίση στα μαθηματικά, τη φυσική και τη χημεία. Στα μαθητικά της χρόνια ήρθαν και τα πρώτα ερεθίσματα για τον χώρο της πολιτικής. «Άκουγα τις συζητήσεις για τα πολιτικά, ο πατέρας μου συμμετείχε σε πολλές εκδηλώσεις υποψηφίων που έρχονταν στο χωριό. Εγώ, σαν παιδί, άκουγα, παρακολουθούσα, αλλά χωρίς να έχω πλήρη επίγνωση της κατάστασης, γιατί ήμουν μικρή», είχε πει η ίδια.
Αν και εκείνη ήθελε να σπουδάσει στο Πολυτεχνείο, ένα πρόβλημα υγείας την κράτησε μακριά από το όνειρό της. «Ξεκίνησα για να μπω στο Πολυτεχνείο. Είχα μια προσωπική περιπέτεια, μια αρρώστια και μετά μπήκα στην Ανωτάτη Εμπορική (σ.σ. νυν ΑΣΟΕΕ)» Από τους 1.200 εισακτέτους της χρονιάς της, η Βάσω Παπανδρέου ήταν ανάμεσα στους 4 συμφοιτητές της που πήραν το πτυχίο ακριβώς στα 4 χρόνια.
Αμέσως μετά φεύγει στο Λονδίνο για μεταπτυχιακό. Αφού το ολοκήρωσε ξεκίνησε να δουλεύει, παράλληλα με το διδακτορικό της.
Τότε ήταν που εντάχθηκε στο ΠΑΚ. Είχε πει: «Στην Αγγλία το ΠΑΚ, δεν είχε ιδιαίτερη δραστηριότητα, εξαιτίας του επικεφαλής, δεν υπήρχε τόσο έντονη δραστηριότητα, όσο σε άλλες χώρες. Τότε πιστεύαμε ότι θα έπρεπε να είχαμε μια πιο δυναμική αντίδραση προς τη Χούντα. Κάποιες δυναμικές ενέργειες που θα συνέβαλαν στην υπονόμευση του καθεστώτος».
Ιδρυτικό στέλεχος
Με την επιστροφή της στην Ελλάδα, γίνεται ιδρυτικό στέλεχος του ΠΑΣΟΚ. «Το ΠΑΣΟΚ εξέφρασε τις επιθυμίες, τις προσδοκίες, τις αναζητήσεις των Ελλήνων εκείνη την εποχή», είχε δηλώσει. Για την ιδεολογική στροφή του κόμματος, προς τη σοσιαλδημοκρατία είχε πει: «Με τους βιομήχανους που μιλούσα (σ.σ. ως αρμόδια υπουργός) τα πήγαινα καλά.
Τους έλεγα τι μπορεί να γίνει και τι όχι. Θεωρούσαν ότι είχαν έναν αξιόπιστο συνομιλητή. Δε σημαίνει ότι συμφωνούσαμε σε όλα. Και με τους εργαζόμενους τα πήγα καλά».
Πιστή στρατιώτης του ΠΑΣΟΚ, από τα μακροβιότερα ιστορικά στελέχη της Κεντρικής Επιτροπής, η Βάσω Παπανδρέου ήταν η πρώτη γυναίκα επίτροπος της Ελλάδας στην ΕΟΚ. Παρά τη δυναμική της παρουσία εκεί, δεν ήταν θέση που επιθυμούσε.
«Όταν μου προτάθηκε, δεν το θεώρησα δελεαστικό γιατί δεν ήθελά να ζήσω στο εξωτερικό. Δεν ευνοήθηκα από τον Ανδρέα Παπανδρέου, επειδή έγινα επίτροπος. Δεν το ζήτησα, μου προτάθηκε», είχε δηλώσει.
«Το ΠΑΣΟΚ αμφισβητούσε τη συμμετοχή μας στην ΕΟΚ. Πήρε καιρό για τα στελέχη του να προσαρμοστούν σε έναν τρόπο λειτουργίας μέσα στα πλαίσια της Κοινότητας».
Το ρεκόρ που δεν καταρρίφθηκε
Στις εκλογές του 1993, η Βάσω Παπανδρέου καταγράφει ένα ιστορικό ρεκόρ ψήφων, στη μεγαλύτερη εκλογική περιφέρεια, τη Β’ Αθηνών. Το ρεκόρ των 256.831 ψήφων που συγκέντρωσε, μέχρι σήμερα δεν έχει καταρριφθεί.
«Συνέβαλε η μετατόπισή μου, την τελευταία στιγμή από την Α’ στη Β’ Αθηνών. Υπήρξε μια αντίδραση του κόσμου σε μία αυθαίρετη απόφαση», είχε πει σχολιάζοντας τη νίκη της, ρίχνοντας τα βέλη της στον Ανδρέα Παπανδρέου.
«Πολλοί ψηφοφόροι μου, έρχονται στο γραφείο μου και μου ζητούν εργασία. Σε θέματα όπου υπάρχουν πολύτεκνες οικογένειες, ή αναπηρίες ή φτώχεια θα παρέμβω», είχε πει
Η κόντρα με τον Ανδρέα
Η Βάσω Παπανδρέου αν και υπήρξε στέλεχος της στενής ομάδας του Ανδρέα Παπανδρέου, στην πορεία ήρθαν σε ρίξη. Ήταν κοινό μυστικό ότι για χρόνια ήταν εκείνη η αρχηγός της αντιπολίτευσης μέσα στο κόμμα. Είχε πει για τη σχέση τους: «Στην αρχή υπήρχε μεγαλύτερη συμφωνία ή ταύτιση απόψεων με τον πρόεδρο.
Αργότερα υπήρξε η ανάγκη για περισσότερο δημοκρατική λειτουργία του ΠΑΣΟΚ. Το να μην το λέμε, να κρυβόμαστε πίσωαπό το δάχτυλό μας, εγώ δεν το δέχομαι».
Άγνωστες πτυχές
Στην ίδια συνέντευξη στην ΕΡΤ1, από τις ελάχιστες που η Βάσω Παπανδρέου μίλησε για θέματα εκτός πολιτικής είχε δηλώσει,
Για τα προτερήματα και τα ελαττώματά της: «Είμαι οργανωτικός άνθρωπος. Το προτέρημά μου είναι ότι δεν μασάω τα λόγια μου, αν και μερικές φορές το έχω πληρώσει αυτό. Το ελάττωμά μου είναι ότι είμαι λίγο περισσότερο αυταρχική απ’ όσο πρέπει. Το χόμπι μου είναι η κηπουρική, τα λουλούδια».
Για το αγαπημένο της τραγούδι: «Το τραγούδι που πάντα μου βάζουν σε εκδηλώσεις για να χορέψω είναι η ‘’Ωραία Αιγιώτισσα’’, λόγω καταγωγής».
Για το αν συγχωρεί: «Αν κάποιος μου κάνει κάτι σοβαρό, σταματάω να έχω επαφή μαζί του. Συνήθως όμως συγχωρώ»
Για την πολιτική: «Από μικρή ήθελα να γίνω πολιτικός, για να αλλάξω τα πράγματα. Επειδή το έβλεπα δύσκολο, γιατί η οικογένειά μου δεν είχε πολιτική παράδοση, σκεφτόμουν να γίνω καθηγήτρια πανεπιστημίου, γιατί πίστευα ότι και μέσα από την εκπαίδευση, μπορείς να αλλάξεις τα πράγματα».
Για το γεγονός ότι δεν παντρεύτηκε ποτέ: «Δεν έτυχε, δεν είναι θέμα απόφασης, δεν έτυχε να γίνει. Είναι το αποτέλεσμα κάποιων επιμέρους επιλογών που οδήγησαν σε αυτό. Δεν ήταν προγραμματισμένο να μη γίνει»
Ιδεολογικοί φίλοι και αντίπαλοι δεν μπορούν να μην αναγνωρίσουν ότι η πολιτική πορεία της Βάσως Παπανδρέου, υπήρξε άρρηκτα δεμένη με την πολιτική ιστορία της Ελλάδας, για τρεις δεκαετίες.
Όχι μόνο επειδή αποτέλεσε μία από τις ελάχιστες γυναίκες πολιτικούς πρώτης γραμμής της εποχής, αλλά επειδή με το στιβαρό παρουσιαστικό της κατάφερε να επιβληθεί και να αναλάβει θέσεις ευθύνης.
Φωτογραφίες: Eurokinissi
