Με 11.600.000 ευρώ χρηματοδοτούνται έργα του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού, για το πρόγραμμα Πολιτιστικών Διαδρομών, ειδικά για τη Βόρεια Ελλάδα, τα οποία έχουν ενταχθεί στο Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.
Πρόκειται για τις Πολιτιστικές Διαδρομές «Στα Βήματα του Αποστόλου Παύλου» και «Πολιτιστική Εγνατία Οδός».
1. «Στα Βήματα του Αποστόλου Παύλου» έχουν ενταχθεί έως τώρα έργα συνολικού προϋπολογισμού 2.700.000 ευρώ:
- Ανάδειξη και ενεργειακή αναβάθμιση της βασιλικής της Παναγίας Αχειροποιήτου (5ος αι.), προϋπολογισμού 500.000 ευρώ, ενός από τα σημαντικότερα παλαιοχριστιανικά μνημεία της Θεσσαλονίκης.
- Ανάδειξη και ενεργειακή αναβάθμιση του ναού της του Θεού Σοφίας, προϋπολογισμού 850.000 ευρώ, ενός από τους σπουδαιότερους βυζαντινούς ναούς της πόλης. Μαζί με το λεγόμενο αγίασμα του Αγίου Ιωάννη Προδρόμου συνιστούν ενιαίο αρχαιολογικό χώρο.
- Αποκατάσταση και ανάδειξη του ναού του Χριστού Παντοκράτορα Βεροίας (15ος – 17ος αι. ), που διασώζει ένα πολύ ενδιαφέρον σύνολο τοιχογραφιών του 16ου και του 17ου αιώνα και της τρίκλιτης βασιλικής της Αγίας Άννας, στον αρχαιολογικό χώρο του Αγίου Παταπίου Βεροίας, που αποτελεί ένα εξαιρετικά ενδιαφέρον παράδειγμα μνημειακού ναού του 18ου-19ου αι., προϋπολογισμού 850.000 ευρώ.
Κατά μήκος της χερσαίας Διαδρομής που ακολούθησε ο Απόστολος Παύλος στη Θράκη και τη Μακεδονία, αλλά και σε άλλους σταθμούς της περιοδείας τους στην Ελλάδα δημιουργούνται ήπιες και ψηφιακές υποδομές πληροφόρησης, προϋπολογισμού 500.000 ευρώ. Η συγκεκριμένη διαδρομή με πολιτιστικό, περιπατητικό και προσκυνηματικό χαρακτήρα εκτείνεται σε μήκους 300 περίπου χιλιομέτρων, εντός των διοικητικών ορίων των Περιφερειών Ανατολικής Μακεδονίας – Θράκης και Κεντρικής Μακεδονίας, περιλαμβάνοντας τους σταθμούς της Β΄ Αποστολικής Περιοδείας: την Καβάλα (αρχαία Νεάπολη), τους Φιλίππους, την Αμφίπολη, την Απολλωνία, τη Θεσσαλονίκη, τη Βέροια και τη Μεθώνη της Πιερίας. Στους παραπάνω σταθμούς προστίθενται ακόμη πέντε τους οποίους ο Παύλος επισκέφθηκε ταξιδεύοντας δια θαλάσσης: η Σαμοθράκη, η Αθήνα, οι Κεγχρεές, η Αρχαία Κόρινθος και η Νικόπολη.
2. «Πολιτιστική Εγνατία Οδός», έχουν ενταχθεί έως τώρα έργα συνολικού προϋπολογισμού 8.900.000 ευρώ:
- Συντήρηση και αποκατάσταση του περίκεντρου ναού της Μαξιμιανούπολης (11ος-13ος αι.) στη Ροδόπη, προϋπολογισμού 1.500.000 ευρώ. Ο κυρίως ναός παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Εχει σχήμα εξαγώνου με ανεξάρτητο τριμερές ιερό στα ανατολικά, επιμήκη διώροφο νάρθηκα στα δυτικά και βαπτιστήριο προσκολλημένο στο βόρειο πέρας του νάρθηκα.
- Ανάδειξη του μνημειακού συνόλου της Ροτόντας στην Θεσσαλονίκη, ιστορικού διατηρητέου μνημείου και Μνημείου Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO. Οι εργασίες, προϋπολογισμού 550.000 ευρώ, περιλαμβάνουν εξειδικευμένες επεμβάσεις συντήρησης και αποκατάστασης βλαβών στο μνημείο.
Συντήρηση και αποκατάσταση των Παλαιολόγειων τοιχογραφιών στους Ναούς της Αγίας Αικατερίνης, του Άγιου Νικόλαου Ορφανού και του Προφήτη Ηλία, συνολικού προϋπολογισμού 450.000 ευρώ. Οι τοιχογραφίες των τριών αυτών ναών, κηρυγμένων ιστορικών και διατηρητέων μνημείων, και ενταγμένων στον Κατάλογο της Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO, αποτελούν έργα αντιπροσωπευτικά της υψηλής καλλιτεχνικής παραγωγής της Θεσσαλονίκης κατά την παλαιολόγεια περίοδο και καταδεικνύουν τη σπουδαιότητα της πόλης ως σημαντικό πνευματικό κέντρο της εποχής. - Αποκατάσταση και ανάδειξη του λουτρού Μπέη Χαμάμ, προϋπολογισμού 1.500.000 ευρώ. Το οθωμανικό μνημείο, γνωστό και ως ‘’Λουτρά Παράδεισος’’, είναι το πρώτο δημόσιο κτήριο που ιδρύθηκε στη Θεσσαλονίκη μετά την οριστική κατάκτησή της από τους Οθωμανούς το 1430.
- Συντήρηση, αποκατάσταση και ανάδειξη του βυζαντινού κάστρου των Μογλενών (Χρυσής), προϋπολογισμού 1.850.000 ευρώ, στην Αλμωπία Πέλλας. Πρόκειται για έναν από τους σημαντικότερους βυζαντινούς οχυρωμένους οικισμούς της περιοχής, που λειτούργησε ως διοικητικό και εκκλησιαστικό κέντρο, καθώς αποτέλεσε έδρα ομώνυμου Θέματος και Επισκοπής.
- Αποκατάσταση του Τεμένους Ορτά (15ος αι.) στη Βέροια, προϋπολογισμού 450.000 ευρώ. Το Τέμενος, ένα από τα αρχαιότερα του ελλαδικού χώρου, βρίσκεται στο κέντρο της πόλης, πολύ κοντά στην πρόσφατα αποκαταστημένη και επισκέψιμη Παλαιά Μητρόπολη. Το μνημείο, του οποίου η διαδικασία απαλλοτρίωσης υπέρ του ΥΠΠΟΑ μόλις ολοκληρώθηκε, αντιμετωπίζει σοβαρότατο πρόβλημα ετοιμορροπίας, καθώς κατακόρυφες διαμπερείς ρηγματώσεις σε όλες τις τοιχοποιίες και διευρυμένες ρωγμές στον τρούλλο το καθιστούν στατικά ανεπαρκές.
- Στην Καστοριά έχουν συμπεριληφθεί τρία έργα: Αποκατάσταση και Ανάδειξη του Τεμένους Κουρσούμ, Αποκατάσταση Βυζαντινού Ναού Ταξιαρχών Μητροπόλεως, Συντήρηση τοιχογραφιών Ι.Μ. Παναγίας Μαυριώτισσας, συνολικού προϋπολογισμού 2.100.000 ευρώ.
Επί του ίχνους της αρχαίας Εγνατίας Οδού, μιας οδού με ζωή από την αρχαιότητα έως τα νεώτερα χρόνια, η οποία, συνδέοντας την Αδριατική με τον Εύξεινο, αποτέλεσε γέφυρα Ανατολής και Δύσης και αναβίωσε στις μέρες μας ως σύγχρονος οδικός άξονας, διασχίζοντας την Ήπειρο, τη Μακεδονία και τη Θράκη, δημιουργούνται ήπιες και ψηφιακές υποδομές πληροφόρησης, προϋπολογισμού 500.000 ευρώ. Η προτεινόμενη πολιτιστική διαδρομή έχει διαχρονικό χαρακτήρα, ταξιδεύοντας τον επισκέπτη στο χώρο και το χρόνο και αναδεικνύοντας τον κομβικό ρόλο της αρχαίας Εγνατίας για την οικιστική, οικονομική και πολιτιστική ανάπτυξη των περιοχών του βορειοελλαδικού χώρου.
