Σε δημόσια ηλεκτρονική διαβούλευση τέθηκε το νομοσχέδιο του υπουργείου Εσωτερικών προωθεί με τίτλο «Νέο πλαίσιο για την ευζωία των ζώων συντροφιάς – Πρόγραμμα “‘Αργος».
Στόχος του νομοσχεδίου είναι η βελτίωση των συνθηκών ζωής των δεσποζόμενων και η προστασία των αδέσποτων ζώων, με τη συνεργασία μεταξύ κράτους, τοπικής αυτοδιοίκησης, επιστημόνων, φιλοζωικών οργανώσεων και πολιτών.
Το νομοσχέδιο προβλέπει τη δημιουργία ενός ολοκληρωμένου προγράμματος διαχείρισης των αδέσποτων ζώων συντροφιάς (κυρίως σκύλων και γατών) το οποίο θα οδηγήσει στη μείωση του πληθυσμού τους, μέσω ενός νέου συστήματος υιοθεσίας και εφαρμογής στείρωσης στο σύνολο του πληθυσμού τους. Παράλληλα, εισάγει ένα πλαίσιο υπεύθυνης διαχείρισης των δεσποζόμενων ζώων συντροφιάς, ώστε να διασφαλίζεται η ευζωία τους και η αρμονική συμβίωση με το περιβάλλον.
Ποια θεωρούνται ζώα συντροφιάς
Εκτός από τους σκύλους και τις γάτες, ως ζώα συντροφιάς θεωρούνται και τα διακοσμητικά υδρόβια ζώα (είδη σε ενυδρείο), τρωκτικά (όπως χάμστερ, ινδικά χοιρίδια), κουνέλια και πτηνά που δεν προορίζονται για παραγωγή τροφίμων (καναρίνια, παπαγάλοι). Δεν περιλαμβάνονται στα ζώα συντροφιάς ενδεικτικά οι όρνιθες, οι γαλοπούλες, πάπιες, χήνες, περιστέρια και ιπποειδή.
Εισάγονται κανόνες στην αναπαραγωγή τους με καθορισμό ανώτατου αριθμού γεννών ανά ζώο σε όλη του τη ζωή. Έτσι, ο κάθε ιδιοκτήτης θα έχει άδεια για μία αναπαραγωγή σε όλη τη ζωή του ζώου, ενώ θα δηλώνονται οι υποψήφιοι ανάδοχοι για τα νεογέννητα. Τίθενται όρια και προϋποθέσεις στην αναπαραγωγή από ερασιτέχνες εκτροφείς. Σε κάθε άλλη περίπτωση η στείρωση γίνεται υποχρεωτική, ενώ για εξαιρέσεις θα απαιτείται ιατρική γνωμάτευση.
Υποχρεωτική η στείρωση σε σκύλους και γάτες
Από την 1η Σεπτεμβρίου 2023 οι ιδιοκτήτες σκυλιών και γατιών υποχρεούνται να στειρώσουν τα ζώα τους μέσα στους έξι πρώτους μήνες από τη συμπλήρωση ενός έτους ζωής. Η στείρωση δεν είναι υποχρεωτική για υπερήλικα και ασθενή ζώα μετά από εμπεριστατωμένη γνωμάτευση κτηνιάτρου. Σε περίπτωση που ο ιδιοκτήτης ζώου δεν στειρώσει το ζώο συντροφιάς του, επιβάλλεται πρόστιμο 1.000 ευρώ και χορηγείται στον ιδιοκτήτη τρίμηνη προθεσμία για να προβεί στη στείρωση. Το πρόστιμο θα επιβάλλεται από την 1η Σεπτεμβρίου 2024.
Η ηλεκτρονική σήμανση κάθε σκύλου και γάτας, η καταχώρισή τους στο Εθνικό Μητρώο Ζώων Συντροφιάς, καθώς και η καταχώριση κάθε μεταβολής είναι υποχρεωτικές. Ο ιδιοκτήτης ή ο ανάδοχος σκύλου ή γάτας υποχρεούται να ενημερώνει τον κτηνίατρο ή τον αρμόδιο υπάλληλο του δήμου, για τη μεταβολή των στοιχείων που έχουν καταχωρηθεί στο Εθνικό Μητρώο Ζώων Συντροφιάς και αφορούν είτε τον ίδιο (όπως ονοματεπώνυμο, διεύθυνση, τηλέφωνο, αριθμό ταυτότητας) είτε το ζώο συντροφιάς του οποίου είναι ιδιοκτήτης ή ανάδοχος, το αργότερο εντός προθεσμίας 10 εργασίμων ημερών από τη μεταβολή.
Το Εθνικό Μητρώο Ζώων Συντροφιάς (ΕΜΖΣ) θα αποτελέσει την επίσημη πλατφόρμα συνεργασίας της δημόσιας διοίκησης με τους σχετικούς φορείς. Εκεί θα καταγράφονται δεσποζόμενα και αδέσποτα, ζώα προς υιοθεσία, φιλοζωικά σωματεία και οργανώσεις, κτηνίατροι, εκτροφείς και καταφύγια.
Εάν δεν σημανθεί και καταχωρισθεί στο ΕΜΖΣ ο σκύλος που χρησιμοποιείται για το κυνήγι, αφαιρείται από τον κυνηγό η άδεια κυνηγιού. Ομοίως, αφαιρείται αν ο κυνηγός έχει εγκαταλείψει ζώα που βρίσκονται στην κατοχή του ή στην ιδιοκτησία του ή άμεσους απογόνους αυτών.
Πώς θα μπορεί κάποιος να αποχωριστεί ζώο συντροφιάς
Προκειμένου να αποφευχθούν συνηθισμένα φαινόμενα με ιδιοκτήτες που θέλουν να αποχωριστούν το ζώο συντροφιάς τους να το εγκαταλείπουν στους δρόμους, το νομοσχέδιο τους υποχρεώνει να γνωστοποιούν την πρόθεσή τους στην αρμόδια υπηρεσία του δήμου τους, ο οποίος αναρτά αγγελία για υιοθεσία στην Πανελλήνια Πλατφόρμα Υιοθεσίας Αδέσποτων Ζώων Συντροφιάς για χρονικό διάστημα τουλάχιστον 30 ημερών. Ακολούθως, και εφόσον δεν βρεθεί νέος ιδιοκτήτης, το παραδίδει αποκλειστικά στην αρμόδια υπηρεσία του δήμου αυτού με την υπογραφή σχετικής υπεύθυνης δήλωσης και καταβολή ποσού 300 ευρώ για την παράδοση, εφόσον είναι σκύλος ή 100 ευρώ, εφόσον είναι γάτα.
Αγγελίες για πώληση ζώων συντροφιάς σε έντυπα, φυλλάδια, τοιχοκολλήσεις, ιστοσελίδες ή στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, επιτρέπονται μόνο από τις επιχειρήσεις εκτροφής, αναπαραγωγής και εμπορίας ζώων συντροφιάς. Οι εκτρεφόμενοι, οι αναπαραγόμενοι ή οι προς πώληση σκύλοι και γάτες διαθέτουν ενημερωμένο ηλεκτρονικό βιβλιάριο υγείας ή διαβατήριο, σημαίνονται υποχρεωτικά και καταχωρούνται στο ΕΜΖΣ.
Σχετικά με τα αδέσποτα, καθοριστικός είναι ο ρόλος των δήμων για την προστασία τους, μέσω της θέσπισης ενός ειδικού προγράμματος, με την επωνυμία «’Αργος», μέσω του οποίου χρηματοδοτείται η παροχή του απαραίτητου εξοπλισμού (όπως οχήματα περισυλλογής αδεσπότων) και η κάλυψη του κόστους σήμανσης και στειρώσεων. Για πρώτη φορά κάθε δήμος υποχρεούται, μόνος ή σε συνεργασία με άλλους ή μέσω Συνδέσμων ή σε συνεργασία με ιδιώτες, να εφαρμόζει ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα διαχείρισης αδέσποτων, που περιλαμβάνει περισυλλογή, με εκπαιδευμένα συνεργεία, σήμανση και ηλεκτρονική καταγραφή, στείρωση και περίθαλψη, λειτουργία καταφύγιων, υιοθεσία, μέσω της ηλεκτρονικής πλατφόρμας, καθώς και τη λειτουργία αποτεφρωτηρίων.
Παράλληλα, για πρώτη φορά εισάγονται δείκτες απόδοσης, οι οποίοι είναι δημόσια αναρτημένοι ώστε να υπάρχει η απαραίτητη λογοδοσία για την αποτελεσματικότητα του προγράμματος. Επιπλέον, το υπουργείο Εσωτερικών μπορεί να επιβάλλει σοβαρές (και χρηματικές) ποινές σε όσους δήμους δεν εφαρμόζουν αποτελεσματική διαχείριση των ζώων συντροφιάς.
Το νομοσχέδιο δίνει τη δυνατότητα στους δήμους να παρέχουν κίνητρα για τη στείρωση, τα οποία μπορούν να είναι μείωση οικιακών δημοτικών τελών για τους συνεπείς ιδιοκτήτες ζώων αλλά και παροχή voucher για στείρωση σε ευπαθείς κοινωνικές ομάδες.
Αυστηροποιούνται οι ποινές για φόνο ή βασανισμό ζώου
Παράλληλα, διευρύνεται ο κατάλογος των πράξεων που περιλαμβάνονται ρητά στη διάταξη περί κακοποίησης ζώων, εισάγονται πρόστιμα για τις νέες παραβάσεις, ενώ αυστηροποιούνται τα υπάρχοντα πρόστιμα για σημαντικές παραβάσεις.
Στη διάταξη περί κακοποίησης περιλαμβάνονται και πράξεις όπως, η εγκατάλειψη, ο πυροβολισμός, ο εκούσιος τραυματισμός και η δηλητηρίαση (φόλες). Εισάγονται διοικητικά πρόστιμα για τις νέες παραβάσεις, όπως πρόστιμο 2.000 ευρώ για αναπαραγωγή ενός ζώου πάνω από έξι φορές. Ο φόνος και ο βασανισμός των ζώων είναι σοβαρές παραβάσεις κακουργηματικού χαρακτήρα και έχουν, εκτός από ποινικές, και μεγάλες διοικητικές ποινές. Συνεπώς, οι απειλούμενες ποινές για τη θανάτωση και δηλητηρίαση είναι κάθειρξη έως 10 έτη και χρηματική ποινή έως 50.000 ευρώ, ενώ παράλληλα, προβλέπεται και διοικητική κύρωση, δηλαδή πρόστιμο από 30.000 έως 50.000 ευρώ ανά ζώο και περιστατικό.
Επίσης, η κακή και η βάναυση μεταχείριση οποιουδήποτε είδους ζώου, όπως ο δραστικός περιορισμός της φυσιολογικής κίνησής του, οι μη επιτρεπτές μέθοδοι εκπαίδευσης, η μη προβλεπόμενη εργασία για το είδος του ζώου, η μη σύννομη αναπαραγωγή, ο εκούσιος τραυματισμός με απλή σωματική βλάβη, θεωρούνται κακοποίηση και τιμωρούνται, όπως και η εγκατάλειψη, με φυλάκιση από 1 έως 5 έτη και χρηματική ποινή έως 18.000 ευρώ, ενώ, παράλληλα, προβλέπεται και διοικητικό πρόστιμο ύψους 30.000 ευρώ.
Όσοι έχουν ποινική καταδίκη για κακοποίηση ζώων θα καταγράφονται σε ηλεκτρονικό μητρώο που θα τηρεί η Εισαγγελία Αθηνών. Το Μητρώο Παραβατών διαλειτουργεί με το Εθνικό Μητρώο Ζώων Συντροφιάς, που θα αποκτήσει η χώρα, και έτσι αυτοί που θα καταδικάζονται για κακοποίηση δεν θα έχουν δικαίωμα εγγραφής στο Μητρώο ως ιδιοκτήτες.
Δημιουργείται ειδική γραμμή καταγγελιών για κακοποίηση ζώων
Περιστατικά κακοποίησης ζώων θα μπορούν να καταγγέλλονται σε πενταψήφιο τηλεφωνικό αριθμό ή ψηφιακή εφαρμογή που προβλέπεται να δημιουργηθούν.
«Το σχέδιο νόμου που θέτουμε από σήμερα σε δημόσια διαβούλευση αφορά σχεδόν κάθε νοικοκυριό, καθώς ένας στους δύο Έλληνες έχει στο σπίτι του κάποιο κατοικίδιο. Πρόκειται για ένα σύγχρονο πλέγμα παρεμβάσεων για την ευζωία των ζώων συντροφιάς, με το οποίο κάνουμε πράξη μία προεκλογική μας δέσμευση: “κανένα ζώο αδέσποτο, κανένα ζώο κακοποιημένο”», δήλωσε σχετικά ο αναπληρωτής υπουργός Εσωτερικών, Στέλιος Πέτσας, ο οποίος είναι αρμόδιος για το θέμα.
Το νομοσχέδιο θα παραμείνει αναρτημένο στην ιστοσελίδα της Ανοιχτή Διακυβέρνησης (www.opengov.gr) για προτάσεις και σχόλια έως την Πέμπτη, 20 Μαΐου.