Ο μοναδικός δικαιούχος των πνευματικών δικαιωμάτων του όλου έργου του συγγραφέα Νίκου Καζαντζάκη είναι το υιοθετημένο παιδί της Ελένης Καζαντζάκη, Πάτροκλος Σταύρου, σύμφωνα με την υπ’ αριθμ. 346/2011 αμετάκλητη δικαστική απόφαση του Αρείου Πάγου.
Οι αρεοπαγίτες θέτοντας τέρμα στην επτάχρονη δικαστική διένεξη, απέρριψαν τις αιτήσεις των αδελφών Θεοδώρας Σακλαμπάνη-Προγκίδη (ζει μόνιμα στο Παρίσι) και της Αναστασίας Σακλαμπάνη-Τσουχνικά (ζει μόνιμα στο Μόναχο), εγγονών της αδελφής του Νίκου Καζαντζάκη, Αναστασίας Σακλαμπάνη.
Ο μεγάλος συγγραφέας Νίκος Καζαντζάκης γεννήθηκε στο Ηράκλειο της Κρήτης στις 18 Φεβρουαρίου 1883 και απεβίωσε στις 26 Οκτωβρίου 1957, σε ηλικία 74 ετών, στο Φράιμπουργκ της Γερμανίας, κατόπιν μακροχρόνιας νόσου (λευχαιμίας).
Πρώτη γυναίκα του Καζαντζάκη (1911) ήταν η ποιήτρια, πεζογράφος και θεατρική συγγραφέας Γαλάτεια Καζαντζάκη, κόρη του λόγιου εκδότη Στυλιανού Αλεξίου, με την οποία χώρισε το 1926.
Η Ελένη Σαμίου παντρεύτηκε τον Καζαντζάκη το 1945. Είχαν συνδεθεί όμως ήδη από το 1924, όταν εκείνη ήταν 21 ετών και ο Καζαντζάκης 41 ετών. Από το 1946 το ζευγάρι εγκαταστάθηκε στην Αντίμπ της Νότιας Γαλλίας. Μετά το θάνατο του Νίκου Καζαντζάκη το 1957, η Ελένη μετακόμισε στη Γενεύη όπου και έμεινε ως το 1989. Την ίδια χρονιά, κατόπιν τροχαίου ατυχήματος, η Ελένη εγκαταστάθηκε στην Ελλάδα και μάλιστα στο σπίτι που είχε στη Βούλα ο Πάτροκλος και η Μαίρη Σταύρου.
Το 1982 η Ελένη Καζαντζάκη υιοθέτησε τον Πάτροκλο Σταύρου και το 1995 με συμβολαιογραφική πράξη γονικής παροχής έδωσε τα πνευματικά δικαιώματα επί του έργου του Νίκου Καζαντζάκη στο θετό γιο της.
Ο μεγάλος συγγραφέας είχε δύο αδελφές. Την Ελένη Θεοδοσιάδη, η οποία πέθανε άτεκνη σε ηλικία 104 ετών και την Αναστασία Σακλαμπάνη, η οποία είχε απογόνους. Όμως, οι εγγονές της Σακλαμπάνη, αδελφές Θεοδώρα Προγκίδη και Αναστασία Τσουχνικά αποφάσισαν να διεκδικήσουν τα πνευματικά δικαιώματα του Ν. Καζαντζάκη. Έτσι άρχισε η δικαστική διαμάχη.
Υπενθυμίζεται ότι ο Πάτροκλος Σταύρου διετέλεσε υφυπουργός του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου και των τριών επόμενων Προέδρων της Κυπριακής Δημοκρατίας, ενώ έχει βραβευτεί από την Ακαδημία Αθηνών για το έργο του. Επίσης, η Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών τον αναγόρευσε επίτιμο διδάκτορά της και η Ελληνική πολιτεία τον τίμησε με την απονομή του Μεγαλόσταυρου του Τάγματος του Φοίνικος.
Ο δικηγόρος του Πάτροκλου Σταύρου, Αντ. Βγόντζας, σε ανακοίνωσή του επισημαίνει ότι το υπουργείο Πολιτισμού έχει συστήσει επιτροπή για την έκδοση, μετάφραση, κ.λπ. του έργου του μεγάλου έλληνα συγγραφέα. Και υπογραμμίζει ο δικηγόρος ότι ο κ. Σταύρου έχει ήδη προσφύγει στη Διοικητική Δικαιοσύνη για την ακύρωση της απόφασης αυτής του υπουργείου Πολιτισμού.
