Το TikTok είναι η πιο δημοφιλής εφαρμογή κοινωνικής δικτύωσης αυτή τη στιγμή, που προσφέρεται στους χρήστες της σαν μία αστείρευτη πηγή ελκυστικού περιεχομένου, προσαρμοσμένου στα ενδιαφέροντά τους σε σχεδόν εξωπραγματικό βαθμό.
Η ευχέρεια στην πλοήγηση, σε συνδυασμό με τον εξαιρετικά απλό σχεδιασμό του, έχει διευκολύνει την εξάπλωση του TikTok σε όλες, σχεδόν, τις ηλικιακές ομάδες. Οι προτάσεις παρακολούθησης υλικού βασισμένου στη διαδικτυακή δραστηριότητα των χρηστών, όμως, είναι που εγγυώνται την απασχόλησή τους για ώρες επί ωρών, δίνοντάς τους μία αρκετά αξιόπιστη λύση στην ανία.
Είναι, όμως, τόσο απλά τα πράγματα; Πρόσφατες μελέτες αποδεικνύουν πως ο πάταγος που έχει κάνει το TikTok στον κόσμο των social media, βρίσκεται σε άμεση συνάρτηση με την ανθρώπινη ψυχολογία – και, επομένως, πως η χρήση του TikTok ενδεχομένως να κρύβει κινδύνους για άτομα νεαρής ηλικίας. Πώς ακριβώς συμβαίνει κάτι τέτοιο;
Ο εθιστικός σχεδιασμός του TikTok και η ψυχολογία του χρήστη
Το TikTok έχει χαρακτηριστεί από πολλούς ως το πλέον εθιστικό μέσο κοινωνικής δικτύωσης, με κάποιους, μάλιστα, να το παρομοιάζουν με το κρακ κοκαΐνης! Πώς, όμως, η δημοφιλής εφαρμογή καταφέρνει να κρατά τους χρήστες της απόλυτα προσηλωμένους στο περιεχόμενο που τους προτείνει; Το εν λόγω φαινόμενο αποδίδεται κατά βάση στην ιδιαίτερα προσεγμένη εμπειρία του χρήστη, η οποία είναι ενδελεχώς σχεδιασμένη με τέτοιο τρόπο ώστε εκείνος να μην μπορεί να σταματήσει να παρακολουθεί βίντεο. Μεταξύ άλλων, στην εφαρμογή του TikTok παρατηρείται η χρήση ενός αλγορίθμου που γνωρίζει πολύ καλά τις προτιμήσεις του χρήστη, καθώς και του ιδιαίτερα ευφυούς συνδυασμού των εξής λειτουργιών:
- Της λειτουργίας πλήρους οθόνης κατά τη διάρκεια αναπαραγωγής βίντεο, που πρακτικά κάνει το χρήστη να ξεχνά πως έχει την επιλογή να βγει από την εφαρμογή.
- Της άμεσης φόρτωσης του επόμενου βίντεο, το περιεχόμενο του οποίου εξακολουθεί να ανταποκρίνεται στη δραστηριότητα του εκάστοτε χρήστη. Η εφαρμογή, με αυτό τον τρόπο, τροφοδοτεί το χρήστη με περιεχόμενο που πιθανότατα τον ενδιαφέρει, μειώνοντας τις πιθανότητες διακοπής της παρακολούθησης.
- Της σύντομης διάρκειας των βίντεο, που είναι ό,τι πρέπει για χρήστες που δυσκολεύονται να εστιάσουν ή από επιλογή αρνούνται να δεσμευτούν σε περιεχόμενο μεγάλης διάρκειας.
- Της εξαιρετικά απλοϊκής πλοήγησης, που χρειάζεται μία μόλις κίνηση με το χέρι για να αλλάξει βίντεο, το λεγόμενο swipe.
Η αίσθηση του ανήκειν εν μέσω απομόνωσης
Το να ανήκει κανείς σε μία κοινωνική ομάδα με έντονη ομοιογένεια στα ενδιαφέροντα και τις αντιλήψεις είναι ένα από τα πιο χρήσιμα εργαλεία που χρησιμοποιούν τα brands την σήμερον ημέρα για να προσελκύσουν το κοινό τους, και το TikTok δεν αποτελεί εξαίρεση.
Την περίοδο που ο πλανήτης προσπαθούσε να προστατευτεί από την επέλαση της νόσου COVID-19, το TikTok εκμεταλλεύτηκε το momentum του, πρώτον με τα dance challenges που χάρισαν στους χρήστες τα ψήγματα διαδικτυακής κοινωνικοποίησης που χρειάζονταν εν μέσω απομόνωσης και, δεύτερον, με τη διαρκή δημοσίευση περιεχομένου με το οποίο οι χρήστες ταυτίζονται σε ασύλληπτο βαθμό. Η καθημερινότητα όλων μας, εξάλλου, ήταν παρεμφερής κατά την περίοδο της καραντίνας, και το TikTok φρόντισε να αδράξει την ευκαιρία αυτή, προσεγγίζοντας το κοινό του.
Η επιρροή από διασημότητες και influencers
Είτε πρόκειται για μία σειρά καλλυντικών, είτε για μία εφαρμογή, όταν ένα πρόσωπο με αμέτρητους φανς εκφράζει έμπρακτα τη στήριξή του σε ένα brand, τότε η απήχηση του brand τείνει να εκτοξεύεται στα ύψη. Το ίδιο φαινόμενο παρατηρείται κατ’ εξακολούθηση και με το TikTok, με τον κόσμο των λαοφιλών celebrities και influencers να δημοσιεύει ολοένα και περισσότερο περιεχόμενο, το οποίο κάνει με τη σειρά του το γύρο του ίντερνετ. Κάπως έτσι, η ύπαρξη του TikTok έγινε γνωστή σε κάθε σημείο του ορίζοντα και κάθε ηλικιακή ομάδα. Ας το παραδεχτούμε, λίγα είναι, πλέον, τα πράγματα που δε γνωρίζουμε για το TikTok.
Τα challenges και το αίσθημα της αποδοχής
Ένα από τα πλέον συνήθη επιχειρήματα των σκληρότερων επικριτών τόσο του TikTok αυτού καθαυτού, όσο και του ίντερνετ εν γένει, είναι εκείνο που αντιτίθεται στην κουλτούρα της υποκατάστασης της κοινωνικής αποδοχής από την υψηλή απήχηση στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Τα dance challenges του TikTok αποτελούν, κατά πολλούς, τρανταχτό παράδειγμα της εσωτερικευμένης ερμήνευσης των likes και followers, ως αντανάκλαση της προσωπικής αξίας του κάθε ανθρώπου. Η υψηλή δημοτικότητα των dance challenges αποτελεί, κατ’ άλλους, απόρροια του λεγόμενου FOMO (fear of missing out ή, ελληνιστί, “ο φόβος του να μη χάσεις αυτό που συμβαίνει”), που έχει, άλλωστε, πολλάκις συνδεθεί με τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Πηγές: onezero.medium.com, www.vice.com, www.vox.com
Αριθμός Πιστοποίησης Μ.Η.Τ.232163