Από την κόλαση στο Σεράγεβο στη Δράμα, σχεδόν τρεις δεκαετίες μετά. Η εικόνα του παιδιού με δάκρυα στα μάτια, είχε ραγίσει καρδιές και συμπύκνωνε το δράμα του πολέμου…
Η έκθεση «Σεράγεβο, η πολιορκία» του γνωστού φωτορεπόρτερ Δημήτρη Μεσσίνη, βετεράνου του Associated Press, που εγκαινιάζεται στις 29 Σεπτεμβρίου 2022 στη Δράμα, ανοίγει με την εικόνα ενός μικρού κοριτσιού, το οποίο στην αγκαλιά της μητέρας του φαίνεται να αποχαιρετά με δάκρυα στα μάτια κάποιον…
Αυτή η φωτογραφία, στον χώρο της έκθεσης, στον 1ο όροφο του καφέ «Ελευθερία», θα… ζωντανέψει, καθώς εκεί θα βρεθεί η μικρούλα της φωτογραφίας, νέα γυναίκα σήμερα, Maša Gavran. Ο Μεσσίνης το Νοέμβριο του 1992 έφτασε στο Σεράγεβο για λογαριασμό τότε του European Pressphoto Agency (EPA) και καλύπτοντας ειδησεογραφικά τον πόλεμο απαθανάτισε το βλέμμα της Maša, δίχως να γνωρίζει ότι δίπλα του στεκόταν ο πατέρας της, τον οποίο η μικρή χαιρετούσε με δάκρυα στα μάτια. Ο πατέρας της, που είχε μείνει πίσω, σκοτώθηκε λίγους μήνες αργότερα.
Πριν από περίπου ένα χρόνο, ο Δημήτρης Μεσσίνης ανέβασε στο Instagram την εικόνα του μικρού αυτού κοριτσιού, όπως κάνει με πολλές φωτογραφίες του. Από μία σειρά συμπτώσεων, η «πρωταγωνίστριά» του επικοινώνησε μαζί του και όταν κατάλαβε ποια είναι και αντιλήφθηκε τη συγκίνησή της, σοκαρίστηκε.
«Χρειάστηκε να περάσει περίπου ένας μήνας για να μπορέσω να σηκώσω ξανά μηχανή. Προσπαθούσα να συνειδητοποιήσω τί είχε συμβεί, γιατί όταν είσαι στη δουλειά, πάνω στη φουρτούνα, δεν τα σκέφτεσαι αυτά. Από τη στιγμή που μίλησα με την κοπέλα, μου ήρθαν πίσω όλες οι αποστολές που έκανα», λέει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ.
Η Maša Gavran, μαζί με το σύντροφό της θα βρεθούν στα εγκαίνια της έκθεσης στη Δράμα και ανυπομονεί να γνωρίσει από κοντά τον φωτορεπόρτερ, με τον οποίο δεν έχουν συναντηθεί ακόμη.
«Είναι μεγάλη η συναισθηματική φόρτιση όταν βλέπω αυτή τη φωτογραφία, αλλά με ενδιαφέρει πολύ να δω και τις αντιδράσεις άλλων ανθρώπων όταν τη βλέπουν», λέει στο ΑΠΕ-ΜΠΕ.
Αναπόφευκτα, συγκρίνει τη θέση της τότε, με τη θέση χιλιάδων παιδιών σήμερα που ζουν σε συνθήκες πολέμου.
«Αν και ήμουν μόλις 3 ετών όταν ξεκίνησε ο πόλεμος, ωστόσο δυστυχώς θυμάμαι αρκετά πράγματα. Θυμάμαι την πείνα και τον φόβο. Να μου δίνει η μητέρα μου και ο παππούς μου το φαγητό τους και να μένουν νηστικοί για μέρες. Νιώθω τί περνάνε τώρα και αν βρίσκω θετικό κάτι σήμερα με τον πόλεμο στην Ουκρανία, σε σχέση με τότε, είναι ότι έχει αλλάξει ο κόσμος και δέχεται πρόσφυγες στα σπίτια τους, στις χώρες τους, κάτι δεν ίσχυε για μας».
Η ίδια ζει τα τελευταία χρόνια στο Ζάγκρεμπ, στην Κροατία, εργάζεται στον χώρο του μάρκετινγκ και όπως λέει, εκεί οι επαγγελματικές ευκαιρίες και προοπτικές είναι πολύ καλύτερες από ότι στη χώρα της.
«Διατήρηση αναμνήσεων που καταγράφηκαν σε πραγματικό χρόνο», χαρακτηρίζει την έκθεσή του ο Δημήτρης Μεσσίνης, ωστόσο για την Maša, αλλά και τη μητέρα της, είναι κάτι παραπάνω από αυτό.
Αν και η ίδια δε θυμάται τη στιγμή του -τελευταίου όπως αποδείχτηκε- αποχαιρετισμού με τον πατέρα της, η φωτογραφία αυτή με κάποιο τρόπο της τη θυμίζει. «Αυτή ήταν η τελευταία φορά που είδα ζωντανό τον πατέρα μου και αν και δε θυμάμαι τη στιγμή, η στιγμή είναι εκεί καταγεγραμμένη. Είναι επίπονο και θλιβερό, αλλά την έχω και είναι υπέροχο με κάποιο τρόπο. Είμαι ευγνώμων στον Δημήτρη Μεσσίνη», λέει.
Όταν συναντήσει το φωτογράφο θέλει να τον ευχαριστήσει για το πόσο γενναίος ήταν να βρεθεί στον πόλεμο και να καταγράψει τα γεγονότα, ώστε να θυμούνται οι άνθρωποι τί είχε συμβεί. «Η δημοσιογραφία και η φωτοειδησεογραφία ανοίγουν τα μάτια του κόσμου», λέει η Maša.
Και για τον Μεσσίνη όμως η επικείμενη συνάντησή τους είναι ιδιαίτερα συγκινητική, καθώς είναι η πρώτη φορά στην μακρόχρονη πορεία του, που συναντά μετά από τόσα χρόνια, κάποια από τους χιλιάδες ανθρώπους που φωτογράφησε και μάλιστα σε τέτοιες συνθήκες.
Η μητέρα της δε θα βρεθεί μαζί της στη Δράμα, «θα ήταν μεγάλη η συναισθηματική φόρτιση για εκείνη», λέει η Maša, ωστόσο στέλνει με την κόρη της στον Δημήτρη Μεσσίνη, έναν πίνακα με την παλιά πόλη του Σεράγεβο.
Την έκθεση συνδιοργανώνουν ο Πολιτιστικός Οργανισμός του Δήμου Δράμας, το Φεστιβάλ ταινιών Μικρού Μήκους, ο Σύλλογος “Φίλοι Αρχαιολογικού Μουσείου Δράμας” και ιδιωτικοί φορείς.
